Smalandia – dziewiczy zakątek jak z bajki
Smalandia to jeden z najpopularniejszych rejonów turystycznych w Szwecji, zarówno wśród podróżujących z kraju, jak i z zagranicy. Kraina marzeń – chciałoby się powiedzieć – bo właśnie tam wykiełkowało marzenie założyciela IKEI, ale równie dobrze można by ją nazwać krainą bajkową, stała się bowiem miejscem narodzin rudowłosej Pippi Langstrumpf. Jednak tym, co najsilniej przyciąga do Smalandii rzesze turystów, jest dziewicza, zachwycająca natura.
Smalandia to “mała kraina” (choć jedna z największych w południowej części Szwecji), która czyni małym każdego turystę, stawiając go wobec piękna i siły otaczającej przyrody, ale nie tylko. Podróż do niej jest bowiem jak spełnienie pragnienia o powrocie do czasów dzieciństwa, kiedy za sprawą wyobraźni ożywały bajkowe światy. Chcąc zrealizować to marzenie, najlepiej złapać samolot z Gdańska do Växjö lub udać się promem z Gdyni do Karlskrony, a stamtąd od któregoś z miast regionu. Jednak zanim się tam znajdziecie, dajcie się zabrać na wirtualną wycieczkę do najpiękniejszych miejsc Smalandii.
Lokalizacja
Smalandia jest jedną z 25 szwedzkich prowincji. Znajduje się w południowo-wschodniej części Szwecji, tam gdzie na mapie roi się od lasów i jezior. Wraz z dziewięcioma innymi krainami stanowi część historycznej krainy Götaland.
Klimat
Na południu Szwecji panują mniej surowe warunki, niż w północnej części. Odpowiedzialne za ten stan są masy ciepłego powietrza morskiego, dzięki którym zimą temperatura osiąga średnio 1 st. C, a latem nawet 17 st. C. To sprawia, że najwięcej turystów przybywa do Smalandii właśnie w miesiącach wakacyjnych. Bywa, że lipcu i sierpniu słupek rtęci osiąga przyjemną wartość 22 st., choć ładną pogodą można się cieszyć nieco dłużej, bo od czerwca do września.
Natura
Dziewicza natura, tworząca zapierające dech w piersiach krajobrazy, jest wizytówką Smalandii. Wydaje się nietknięta ludzką ręką i w niektórych przypadkach rzeczywiście tak jest, czego mogłyby jej pozazdrościć inne rejony na świecie. Niewiele przecież pozostało na Ziemi miejsc, na które działalność człowieka nie wywarła wpływu.
Nic zatem dziwnego, że dziedzictwo przyrodnicze Smalandii podlega ochronie. Na terenie prowincji znajduje się kilka parków narodowych. Chcąc doświadczyć niesamowitości tamtejszej przyrody, najlepiej udać się właśnie do nich.
Park Narodowy Norra Kvill
Głazy, ogromnych rozmiarów drzewa, zwalone pnie, zielone mchy, jezioro z liliami wodnymi – taki krajobraz ukazuje się oczom odwiedzających Park Narodowy Norra Kvill. Ten bogaty przyrodniczo teren skrywa w sobie cenne skarby. Dość wspomnieć o sosnach-staruszkach liczących, bagatela, 350 lat czy potężnych świerkach o obwodzie pnia nie mniejszym niż 2.5 m.
Las od 150 lat żyje w niezmąconym spokoju. Od tego czasu nie został tknięty ludzką ręką. Świadczy o tym jego nieuporządkowanie, leżące w wielu miejscach martwe drzewa w stanie rozkładu. Ich obecność wykorzystują przede wszystkim najmniejsi przedstawiciele leśnej fauny. Nie widać ich gołym okiem, ale trzeba uwierzyć, że są.
Chrząszcz z rodziny jelonkowatych najbardziej upodobał sobie ciemne, wilgotne lasy. W Parku Narodowym Norra Kvill czuje się jak ryba w wodzie. Z kolei niektóre owady znalazły sobie schronienie w skalistej ziemi. W lesie od czasu do czasu można się natknąć na większe ssaki, m.in. wiewiórki, borsuki, zające, lisy, sarny, łosie. Jest jednak większa szansa, że wypatrzy się lub usłyszy któregoś z zamieszkujących park ptaków. To dom dla pleśniawek, grzywaczy, dzięciołów.
Podczas gdy żywe stworzenia cieszą się w parku swobodą, turysta musi trzymać się dyscypliny i wytyczonego szlaku pieszego. Liczy on 4 km i pozwala dostrzec zróżnicowanie przyrody Norra Kvill, na jaką składają się: jeziora Stora Idgölen i Lilla Idgölen, stare drzewa, pokryte mchem głazy, góra Idhöjden i tereny bagienne.
Park Narodowy Store Moose
Nazwa Parku Narodowego Store Moose, która w tłumaczeniu na język polski oznacza Wielkie Bagno, raczej nie zachęca do wycieczki. Nie warto jednak się tym zrażać, bo za nią kryje się sceneria jednego z najpiękniejszych terenów przyrodniczych w Szwecji. Największą część parku, jak sama nazwa wskazuje, stanowi ogromnych rozmiarów bagno torfowe, ale jego krajobraz jest znacznie bardziej różnorodny. Składają się na niego kilkusetletnie lasy sosnowe, wyspowe wzniesienia, jeziora i tereny rolnicze.
Te ostatnie pokazują, że Store Moose nie zdołał się ochronić przed działaniem człowieka, wciąż jednak udaje mu się zachować dziewiczy charakter. Można się o tym przekonać, podziwiając zachwycający krajobraz z jednej z wież widokowych czy podglądając ptaki, jakich w parku nie brakuje – zaobserwowano w nim przedstawicieli ponad 200 gatunków, w tym kaczki, żurawie i kuliki wielkie. By to zobaczyć, wystarczy tylko obrać któryś z licznych szlaków przecinających park. Turyści najchętniej przemierzają sześciokilometrową trasę z Kittlakull do Rockne do Lövö, na której można podziwiać wydmy piaskowe, a bardziej wytrwali okrążają jezioro Kävsjön, gdzie do pokonania jest aż 14 km.
Park Narodowy Åsnens
Park Narodowy Åsnens liczy sobie niespełna dwa lata – powstał wiosną 2018 r. w zachodniej części jeziora Åsnens. To właśnie ten zbiornik wodny zajmuje największą jego część. Resztę tworzą wrzosowiska oraz lasy liściaste i mieszane, dające schronienie wielu gatunkom zwierząt.
Wędrówka w tym miejscu jest świetnym pomysłem, aby przetrzeć szlaki, szczególnie te trudniej dostępne w rezerwacie przyrody Toftåsa Myr na południu parku. Komu jednak nie w smak piesze wędrówki, może przejechać rowerem wokół jeziora Åsnens lub wsiąść w kajak i popłynąć na wyspę Bergön, która zachwyca pagórkowatą scenerią.
Co warto zobaczyć?
W Smalandii atrakcje nie kończą się na terenach przyrodniczych. Jest tam również kilka miejsc związanych z historią i kulturą regionu. Ich zwiedzanie z pewnością okaże się ciekawą odskocznią od wędrówki po parkach narodowych. Oto, co warto zobaczyć!
Växjö
Växjö to jedno z największych miast Smalandii, które promuje się jako miejsce przyjazne środowisku i turystom, gdzie natura styka się z kulturą, przeszłość z teraźniejszością, a spokój z żywiołowością miasta uniwersyteckiego. Do największych atrakcji należą strzelista katedra średniowieczna o przepięknym wnętrzu oraz zamek Teleborg z 1900 r., który swoją architekturą nawiązuje do stylu romańskiego, gotyku, renesansu i szwedzkiego romantyzmu.
Królestwo Kryształu
Glasriket – Królestwo Kryształu – tak często określa się Smalandię, na której terenie, między miastami Växjö i Nybro, znajduje się aż 15 hut szkła (to niemal wszystkie w całej Szwecji). Są one dostępne dla zwiedzających, wystarczy jednak odwiedzić jedną z nich, aby poznać tajniki pracy hutników, zjeść typowy dla nich obiad w restauracji i zaopatrzyć się w szklane produkty, z jakich Szwecja zasłynęła na świecie. Warto też zajrzeć do Muzeum Szkła niedaleko Växjö, gdzie można własnoręcznie wykonać pamiątkę z tego kruchego materiału.
Eksjö – drewniane miasto
Eksjö to miasto-skansen pełne drewnianych domków położonych wzdłuż brukowanych uliczek i restauracji, do których wejścia strzegą rzeźby, tworzące nieodłączny element scenerii. I choć poprzez historyczny charakter zabudowy nie sposób oprzeć się wrażeniu, że czas w tym miejscu się zatrzymał, to życie wciąż w nim płynie, a jego tempo wyznaczają kroki licznych turystów. Warto zatrzymać się tam na nocleg, aby dłużej cieszyć się atmosferą tego wyjątkowego miejsca.
Astrid Lindgren’s World w Vimmerby
Powstały w 1981 r. Astrid Lindgren’s World to park rozrywki z miejscami i bohaterami, jakby żywcem wyjętymi z książek słynnej pisarki. Na uliczkach, wśród niedużych kolorowych domków można spotkać Pippi Pończoszankę, Dzieci z Bullerbyn i wiele innych postaci, które fanom tych powieści przywołają wspomnienia z dzieciństwa.
Muzeum IKEI w Älmhult
W Älmhult rozpoczęła się historia IKEI – bodaj najsłynniejszego sklepu meblowego, którego produkty goszczą w domach w całej Europie. Poświęcone mu muzeum przybliża początki biznesu, stojącą za nim ideę, a także odzwierciedla zmieniające się od lat 60. XX w. trendy w szwedzkim designie, których IKEA stała się wyznacznikiem.
Szczegółowe dane
- Nazwa szwedzka: Småland
- Powierzchnia: 29 330 km²
- Liczba ludności: 769 556
- Największe miasta: Jönköping, Växjö i Kalmar
- Najwyższy punkt: Tomtabacken 377 m n.p.m.
- Największe jeziora: Bolmen, Wetter (Vättern)
Ciekawostki
- Nazwa Smalandia pochodzi z połaczenia słów, który w dosłownym tłumaczeniu oznacza “małe kraje”.
- Smalandia powstała w średniowieczu, z połączenia kilkunastu odrębnych regionów. Dzisiaj w skład prowincji wchodzi pięć regionów administracyjnych.
- Smalandię najlepiej zwiedzać na rowerze. Choć za sprawą dużych odległości to raczej propozycja dla zaprawionych w boju rowerzystów.
- W 1907 r. w Vimmerby przyszła na świat Astrid Lindgren.
- Znane z powieści Astrid Lindgren miasteczko Bullerbyn naprawdę istnieje i można je zwiedzać.
Polecamy
