Kolczatka australijska (Ttachyglossus aculeatus) – kolczasty siłacz
Kolczatka swoim wyglądem przypomina jeża i sprawia wrażenie zwierzęcia dość dziwnego, ale raczej niegroźnego. W rzeczywistości jest ona niezwykle silna, a w niewoli potrafi zdemolować klatkę. Podobno jeden z hodowanych osobników potrafił przenieść po pokoju nawet… lodówkę.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki (Mammalia)
- Rząd: stekowce (Monotremata)
- Rodzina: kolczatkowate (Tachyglossidae)
- Rodzaj: Tachyglossus
- Gatunek: kolczatka australijska (Tachyglossus aculeatus)
Ewolucja
Najstarsze skamieniałości kolczatki pochodzą z epoki plejstocenu, czyli 15 milionów lat wstecz. Znaleziono je w jaskiniach południowej Australii. Prehistoryczne kolczatki uważane są przez badaczy za identyczne ze swoimi współczesnymi odpowiednikami. Jedyna różnica między nimi to wielkość – zwierzęta występujące obecnie są około 10% większe.
Podgatunki i miejsce występowania
Kolczatka australijska występuje wyłącznie na obszarze Australii, Tasmanii i Nowej Gwinei. Istnieje pięć podgatunków kolczatki australijskiej, które można spotkać na różnych terytoriach. Są to:
• Tachyglossus aculeatus acanthion – występuje w Terytorium Północnym i Australii Zachodniej
• Tachyglossus aculeatus aculeatus – zamieszkuje Queensland, Nową Południową Walię, Australię Południową oraz Wiktorię
• Tachyglossus aculeatus lawesii – można spotkać ją w regionach nadmorskich i górskich Nowej Gwinei, a także w lasach deszczowych północnego Queensland
• Tachyglossus aculeatus multiaculeatus – występuje na Wyspie Kangura;
• Tachyglossus aculeatus setosus – mieszka na Tasmanii i niektórych wyspach Cieśniny Bassa
Środowisko naturalne
Środowisko naturalne kolczatki to tereny leśne i otwarte, ale również górskie, do wysokości 2500 m n.p.m.
Charakterystyka
Kolczatka australijska swoją budową przypomina jeża. Jej charakterystyczną cechą jest jednak długi, wąski i pozbawiony zębów pysk. Może on otwierać się na maksymalną szerokość 5 milimetrów. W środku schowany jest 18 centymetrowy, robakowaty język, służący do zdobywania pożywienia.
Ze względu na to, że szyja kolczatki jest zupełnie niewidoczna, zwierzę przypomina kulę – jej ciało i głowa wydają się połączone.
Mocne, grube i krótkie nogi kolczatki przystosowane są do szybkiego kopania. Dzięki nim zwierzę może wyrwać nawet kostkę brukową.
Kolczatka – oprócz pyszczka, nóg i spodu tułowia – pokryta jest kolcami zbudowanymi głównie z keratyny. Są one zazwyczaj koloru kremowego, jednak ich barwa, tak samo jak w przypadku futra, zależy od lokalizacji geograficznej. Sierść ma kolor od miodowego do ciemnego, czerwonawo-brunatnego.
Tak samo jak dziobak, kolczatka ma niską temperaturę ciała – od 30 do 32 stopni Celsjusza.
Zmysły
Budowa oka kolczatki australijskiej to połączenie cech występujących u gadów i ssaków, jednak zdolność widzenia tego zwierzęcia nie jest wielka. Najważniejszy zmysł stanowi słuch, umożliwiający rejestrację niskich dźwięków, czyli tych wydawanych przez mrówki i termity – pożywienie kolczatek.
Niepotrzebna hibernacja?
Dla naukowców niejasne jest, dlaczego kolczatki australijskie zapadają w stan hibernacji chociaż nie stanowi to konieczności. Proces ten rozpoczyna się bowiem, gdy na dworze jest jeszcze ciepło, a co za tym idzie zwierzęta mają dostęp do dużej ilości pożywienia.
Najprawdopodobniej ma to związek z ostrożnością, chęcią zaoszczędzenia energii oraz zmaksymalizowaniem wydajności żerowania.
Dieta
Kolczatka żywi się głównie owadami i ich larwami. Przeważnie jej ofiarami stają się mrówki i termity (podobnie jak mrówkojad). Poluje za pomocą długiego, lepkiego języka, który bez problemu może wsuwać w mrowiska, termitiery i pęknięcia drzew. Zjada także dżdżownice.
Na terenach pustynnych może nic nie jeść przez kilka tygodni, ale gdy znajdzie, np. termitierę potrafi spożyć 200 gram termitów w 10 minut.
Tryb życia
Kolczatki australijskie prowadzą nocny tryb życia, a w dzień chowają się w norach, martwych pniach lub szczelinach skalnych. Na obszarach, które uważa za bezpieczne, zaczyna żerować już w godzinach popołudniowych.
W razie niebezpieczeństwa, kolczatka potrafi błyskawicznie zakopać się w ziemię używając do tego wszystkich czterech kończyn. Na terenach skalistych, gdzie nie ma takiej możliwości, zwija się w kulkę.
Kolczatki są samotnikami.
Rozmnażanie i rozwój
Kolczatka, mimo że jest ssakiem, nie rodzi żywych młodych, ale składa jaja. Takie zachowanie to typowa cecha stekowców, a kolczaste zwierzę to jeden z trzech ich żyjących przedstawicieli.
Samica składa jedno jajo w keratynowej osłonie, którego średnica wynosi 13-17 milimetrów. Ciąża trwa od 21 do 28 dni, a w tym czasie samica buduje nory sprawujące rolę przedszkola. Jaja wysiadywane są przez 10 dni. Wówczas młode przebija się przez miękka, skórzaną osłonę. Używa do tego rogowego wyrostka umieszczonego na końcu pyska.
Pomimo że kolczatka australijska jest ssakiem – nie ma sutków. Podobnie jak u dziobaków, młode karmione są mlekiem wypływającym z umieszczonych gruczołów mlecznych, których ujściem znajduje się w skórze. Na skutek ssania przekształcają się one w tzw. niby-sutki.
Młode ma długość 1,5 centymetra i waży tylko 0,3 do 0,4 gram. Pozostaje w torbie samicy, aż do osiągnięcia długości 8-10 centymetrów, czyli około 7 tygodni. To właśnie wtedy zaczynają wykształcać się kolce.
Pod opieką matki młode pozostaje przez około rok.
W niewoli kolczatki australijskie dożywają nawet 50 lat.
Dane/wymiary
Kolczatka australijska (Ttachyglossus aculeatus)
- Długość ciała: od 30 do 45 cm
- Długość pyska: do 7,5 cm
- Długość ogona: do 10 cm
- Długość kolców: do 5 cm
- Długość języka: 18 cm
- Waga: od 2 do 5 kg
Kolczatka australijska – ciekawostki
- Kolczatka australijska może być nosicielką największych na świecie pcheł, osiągających nawet 4 mm długości.
- Kolczatki są niezwykle silne. Badacze zaobserwowali osobnika, który niósł na grzbiecie 13 kilogramowy kamień.
- Kolczatki pieczone w glinie to przysmak kuchni Aborygenów.
- Kolczatki australijskie są doskonałymi pływakami.
Polecamy:
Kolczatka