Kobra egipska czyli wąż Kleopatry

Kobra egipska, wąż Kleopatry (Naja haje)

Kobra egipska jest połączeniem cech, które niektórych fascynują, innych zaś przerażają. Wąż ten dysponuje bowiem zabójczym jadem, jest szybki i bardzo inteligentny. Ponadto potrafi się wspinać na drzewa i pływać. Czyżby ze względu na te niezwykłe cechy kobra egipska została wybrana na posłańca śmierci Kleopatry Wielkiej?

Klasyfikacja

• Gromada: gady
• Rząd: łuskonośne
• Podrząd: węże
• Rodzina: zdradnicowate
• Rodzaj: Naja
• Gatunek: kobra egipska, wąż Kleopatry

Występowanie

Jak łatwo się domyślić, kobra ta żyje na terenach Afryki, głównie w północnej części kontynentu. Poza tym zajmuje również obszary Afryki Zachodniej na południe od Sahary, dorzecze Konga, Kenię, Tanzanię, a także południowe tereny Półwyspu Arabskiego.

Nie trzyma się kurczowo jednego typu siedliska. Potrafi żyć zarówno na stepach, suchych i wilgotnych sawannach, jak również w regionach półpustynnych, ubogich w wodę i roślinność. Podobnie do wielu innych gatunków kobr, również kobra egipska potrafi współistnieć z ludźmi. W Afryce dosyć często odwiedza domy w poszukiwaniu pożywienia takiego jak kurczęta i szczury.

Z pewnością jest zwierzęciem ciepłolubnym, można ją bowiem spotkać głównie w gorących, suchych regionach Afryki Północnej. Choć jest gatunkiem lądowym, lubi przebywać w pobliżu wody. Potrafi też pływać i wspinać się po drzewach. Lęgowiska tworzy natomiast w opuszczonych norach, dziuplach, szczelinach skalnych lub w opuszczonych kopcach termitów.

Charakterystyka

Wygląd

W obrębie gatunku średnia długość ciała mieści się w przedziale 1-2 m, ale maksymalnie kobra egipska mierzyć może nawet 3 m.

Najbardziej charakterystycznymi cechami gatunku jest z pewnością kaptur i duża, zaokrąglona, dobrze wyodrębniona z tułowia głowa. Duże oczy wyposażone zostały w okrągłe źrenice. Sylwetka ma kształt cylindra, ogon jest natomiast długi i silny.

Większość przedstawicieli gatunku pokryta jest łuskami w kolorze brązu z dodatkowymi jaśniejszymi lub ciemniejszymi przebarwieniami. Poniżej oczu występuje często wzór przypominający łzę. Niektóre kobry egipskie są jednak miedzianoczerwone lub brązowoszare, a wiele osobników z północno–zachodniej Afryki (głównie Maroka i Sahary Zachodniej) jest prawie całkowicie czarnych. Brzuszna część ciała może mieć kolor kremowy, żółtobrązowy, szary, niebieskoszary, ciemnobrązowy, lub czarny; nierzadko na tej części ciała występują także ciemne plamy.

Jad

Jad produkowany przez kobrę egipską składa się głównie z neurotoksyn i cytotoksyn. W jednym ukąszeniu może znajdować się 175-300 mg jadu (LD₅₀ dla podskórnego ukąszenia myszy wynosi 1,15 mg/kg).

Ukąszenie jest bolesne, po chwili wokół rany pojawia się obrzęk, zasinienie, pęcherze, a następnie zmiany martwicze. Towarzyszą temu inne objawy: bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, w końcu zapaść lub drgawki. W skrajnych przypadkach jad powoduje ciężkie zwiotczenie mięśni.

Ze względu na swój skład, toksyna ta działa na układ nerwowy: zatrzymuje przesyłanie impulsów nerwowych do mięśni, co w późniejszych etapach doprowadza do zatrzymania akcji serca i pracy płuc. Główną przyczyną śmierci w kontakcie z tą trucizną jest zatem niewydolność oddechowa. W przeciwieństwie jednak do innych kobr afrykańskich (np. czerwona kobra plująca – Naja pallida), kobra egipska nie pluje jadem.

Dieta

Najczęściej poluje na ropuchy, ale spożywa również małe ssaki (głównie gryzonie), ptaki, jaszczurki, jaja, a nawet ryby. W ogrodach zoologicznych kobra egipska karmiona jest natomiast myszami i szczurami, średnio 2 razy w miesiącu.

Tryb życia

Największą aktywność przejawia o zmroku lub nocą. W ciągu dnia spotykana jest we wczesnych godzinach porannych, kiedy wygrzewa się na słońcu. Mieszka zazwyczaj tylko w jednej norze, do której wraca po każdej wyprawie w teren. Chętnie jednak wpełza do ludzkich siedzib, głównie w celu upolowania domowego ptactwa.

Jeśli zauważy, że ktoś zbliża się do niej, natychmiast ucieka. Kiedy jednak nie może uciec, podnosi przednią część ciała, rozpościera kaptur, a następnie wyprowadza cios. Z kobrą egipską nie ma żartów – jest to wąż bardzo szybko poruszający się i inteligentny. Ponadto jej jad jest zabójczy dla człowieka, jeżeli w pobliżu nie ma pomocy medycznej.

Największymi wrogami kobry egipskiej są mangusty i ptaki drapieżne – np. sekretarz (Sagittarius serpentarius).

Rozród

Kobra składa w jednym lęgu do 20 jaj, mierzących 5-6,4 cm długości. Gniazdo ulokowane jest w osłoniętej norze ziemnej lub dziupli. Inkubacja trwa ok. 2 miesięcy, po której na świat przychodzą 23-33 – centymetrowe węże. Dojrzałość płciową osiągają po 2-3 latach.

Wąż Kleopatry

Starożytne źródła podają, że Kleopatra, zwana Wielką, oraz jej dwaj służący popełnili samobójstwo poprzez ukąszenie węża zwanego Aspis. Ponoć gad ten został przemycony do pokoju królowej w koszu z figami. Sam Plutrach pisał, że eksperymenty na skazańcach ukąszonych przez tego węża wykazały, że trucizna ta działa najmniej boleśnie spośród wszystkich śmiertelnych toksyn.

Określeniem Aspis najprawdopodobniej obdarzono kobrę egipską. Samobójstwo tego rodzaju nie byłoby jednak bezbolesne – śmierć na skutek ukąszenia przez tę kobrę przychodzi powoli, dodatkowo powoduje zmiany martwicze tkanek. Ponadto wąż ten jest bardzo duży, zatem trudno byłoby go ukryć.

Swoją drogą odradzamy zatem wszystkim chętnym akurat ten sposób 😉

Szczegółowe dane

Kobra egipska, wąż Kleopatry (Naja haje)

• Długość ciała: 1-2 m, maksymalnie 3 m
• Rozpiętość kaptura: 12 cm
• Długość życia: 10 lat na wolności, 20-25 lat w niewoli

Kobra egipska, wąż Kleopatry – ciekawostki

• Istnieją doniesienia o kobrach egipskich pływających w Morzu Śródziemnym.
• Kobra egipska jest jedną z największych kobr Afryki.
• Jedno ukąszenie kobry egipskiej może w 3 godziny zabić słonia, człowieka natomiast w ciągu 15 minut.
  
• Kobra egipska była symbole władzy faraonów w starożytnym Egipcie, stąd jej obecność na złotej masce Tutanchamona.

Polecamy

• Najbardziej jadowite węże świata TOP 10
• Najbardziej jadowite węże świata przegląd
• Najdłuższe węże świata
• Kobry – węże budzące strach
• Kobra indyjska
• Kobra królewska
• Kobra plująca czarnoszyja