Dalmatyńczyk
Obsesja Cruelli de Mon i miłość państwa Dearly – bohaterów kultowych już filmów animowanych pt.: „101 Dalmatyńczyków”. Animowane psy wydają się bardzo inteligentne i aktywne. W konfrontacji z rzeczywistością możemy przeżyć jednak szok, bowiem rasa to jest istnym wulkanem energii, wymagającym dużo uwagi i stymulacji. Jeśli zatem zastanawiasz się nad przygarnięciem dalmatyńczyka, zastanów się również, czy podołasz tak odpowiedzialnej misji.
Klasyfikacja FCI
- Grupa 6: Psy gończe, posokowce i rasy pokrewne
- Sekcja 3: Rasy pokrewne
- Typ: wyżłowaty
- Próby pracy: nie wymagane
- Inne nazwy: Dalmatiner, Dalmatinac, Dalmatinski pas
- Kraj pochodzenia: Chorwacja
Historia i pochodzenie rasy
Według FCI dalmatyńczyki pochodzą z Chorwacji, na co wskazywać mają pewne źródła historyczne. Pierwsze ilustracje tego psa odnaleziono właśnie w Chorwacji, a dokładniej na ołtarzu w Veli Lošinj oraz na fresku w Zaostrogu, datowanym na 1600-1630 r.
Pierwsze odnalezione opisy rasy sięgają wieku XVIII. Znajdowały się one w archiwach archidiecezji Ðakovo-Osijek, gdzie opisywano je pod nazwą Canis Dalmaticus. W 1771 r. niejaki Thomas Pennant opisał tę rasę w swej książce pod tytułem Synopsis of Quadrupeds.
W opisie tym walijski przyrodnik stwierdził, że łaciate psy pochodzą z Dalmacji i nazywał je dalmatyńczykami. W dziele Thomasa Bewicka pt.: General History of Quadrupeds, opublikowanym w roku 1790 psy określane są mianem Dalmatians lub Coach dogs.
Pochodzenie rasy
Nie ma jednak zgody co do pochodzenia dalmatyńczyka. FCI zatwierdziło Chorwację jako kraj jego pochodzenia dopiero w roku 1993. Mimo to Fédération Cynologique Internationale nadal nie uważa Chorwacji za kraj patronacki rasy.
Łaciate psy znano zarówno w Europie, jaki Afryce oraz Azji. Niewykluczone, że rasa ta jest blisko spokrewniona z pointerami. Ślady plamiastych psów widnieją na egipskich płaskorzeźbach, co świadczy o ich długiej historii i starożytnym pochodzeniu. W średniowieczu psy te pracowały jako myśliwi, a w wieku XIX pełniły funkcję psów strzegących powozów i koni w czasie podróży. Częstym widokiem było zatem dalmatyńczyki biegające obok pojazdów konnych. Ze względu na swą wytrzymałość i szybkość był w stanie dogonić zarówno konia, jak i człowieka. Dalmatyńczyk był i jest rasą wszechstronną – nadaje się na psa wojskowego, myśliwskiego, cyrkowego, tropiącego, stróżującego… Zbyt długo by wymieniać 🙂
Charakterystyka
Wygląd
Dalmatyńczyk to pies duży, silny i muskularny. Głowa jest szeroka, spłaszczona na czubku, pysk proporcjonalny w stosunku do reszty ciała. Powyżej pyska widoczne są owalne, ciemne oczy (choć zdarzają się niebieskie), wysoko na głowie ulokowane są trójkątne, przylegające do czaszki uszy o zaokrąglonych czubkach. Na zadzie natomiast umocowany jest ogon, który w spoczynku sięga stawu skokowego.
Najbardziej charakterystyczną cechą dalmatyńczyka jest jego umaszczenie. Twarda, krótka i lśniąca sierść jest biała na całej powierzchni. Białe tło przełamują natomiast czarne lub czekoladowe (wątrobiane) cętki, ale zdarzają się również cętki cytrynowe, niebieskie, pręgowane, trójkolorowe. Międzynarodowe organizacje kynologiczne uznają jedynie odmianę czarną i czekoladową.
U psów wystawowych wzór powinien być rozmieszczony równomiernie, jednak u każdego osobnika jest on niczym odciski palców u człowieka. Plamki mogą być drobne i regularnie rozłożone lub tworzyć duże skupiska przypominające plamy atramentu.
Temperament
Ponieważ dalmatyńczyka hodowano do pracy jako psa ochraniającego powozy, jest to zwierzę bardzo wytrzymałe i pełne energii. Nie lubi spędzać dnia na leżeniu, najszczęśliwszy czuje się podczas różnych zabaw i aktywności. Łatwo go wyszkolić, bowiem jest psem bardzo oddanym, potrzebującym przywództwa oraz towarzystwa ze strony człowieka. Bez kochającego właściciela czuje się niekochany i przez to nieszczęśliwy.
Dalmatyńczyk lubi bawić się z dziećmi, ale bez odpowiedniej stymulacji psychicznej i fizycznej może stać się nerwowy, nadpobudliwy i zbyt nachalny. Pies zaniedbany, pozostawiony bez opieki i uwagi, może zdemolować ogród kopaniem wielkich dziury. Nieodpowiednie rozładowanie nadmiaru energii może powodować niestabilność charakteru, nieśmiałość, a nawet aspołeczność.
Dobrze żyje z innymi zwierzętami, ale bez charyzmatycznego właściciela łaciaty przyjaciel może wykazywać agresję w stosunku do obcych psów. Posiada jednak ogromny potencjał, ponieważ jest zwierzęciem inteligentnym. Potrafi stać się jednak bezczelny, jeśli właściciel jest zbyt pasywny, pobłażliwy lub nie potrafi komunikować się z psem.
Szkolenie
Efektywne szkolenie dalmatyńczyka powinno charakteryzować się stanowczością i konsekwencją w działaniu trenera. Ułatwia to wysoki poziom posłuszeństwa tego czworonoga. Ponadto świetnie sprawdza się jako pies stróżujący i obronny.
Wygląd – błogosławieństwo i problem
Niezwykły wygląd jest niestety zarówno błogosławieństwem, jak i przekleństwem rasy. Około 50% osób adoptujących dalmatyńczyki rezygnuje z opieki nad nimi po ok. 1 roku, ponieważ nie są przygotowani na drzemiący w nich wulkan energii. Młode osobniki są niebywale ruchliwe, dlatego potrzebują dużej ilości uwagi, mądrości i nauki.
Odpowiednia opieka i wychowywanie potrafią zdziałać cuda – po okresie dojrzewania zwierzę uspokoi się i stanie się bardziej wyważone. Osoby gotowe na przyjęcie niewyczerpywalnej energii dalmatyńczyka po latach są bardzo zadowolone ze współpracy z tym wspaniałym zwierzęciem. Pies z Dalmacji nadaje się zatem dla ludzi aktywnych, lubiących wysiłek i sport. Warto o tym pamiętać, jeśli zastanawiasz się nad kupnem tego pięknego, żywiołowego psa.
„101 Dalmatyńczyków” – sukces i klęska rasy
Gwałtowny wzrost popularności rasy miał miejsce w 1956 r. po wydaniu powieści The Hundred and One Dalmatians autorstwa brytyjskiej pisarki Dodie Smith oraz po emisji filmów animowanych produkcji Disney’a na podstawie owej książki. Kilka lat po premierze sequela „102 Dalmatyńczyki” okazało się, że rasa bardzo ucierpiała na skutek nieodpowiedzialności hodowców i niedoświadczenia właścicieli.
Wielu rodziców nabywało dalmatyńczyki często jako prezenty dla swoich dzieci bez wiedzy na temat potrzeb i potencjału rasy. W kontakcie z żywiołowym psem właściciele masowo zaczęli porzucać dalmatyńczyki, które w ogromnych ilościach zaczęły pojawiać się w schroniskach. Dzięki jednak ingerencji instytucji ratujących niechciane psy mnóstwo dalmatyńczyków odnalazło nowe domy.
Kondycja zdrowotna
W obrębie rasy występuje kilka charakterystycznych schorzeń, np. głuchota, alergie, kamica nerkowa. Mimo sporych rozmiarów dysplazja biodrowa występuje rzadko (ok. 5% rasowych dalmatyńczyków). U sporej części dorosłych psów występuje zapalenia stawów oraz osteofity (narośla kostne). Około 11% dalmatyńczyków czystej krwi zapada na autoimmunologiczne zapalenie tarczycy.
Uważa się, że głuchota występuje częściej u osobników niebieskookich niż u brązowookich, choć mechanizm tej zależności nie został odkryty.
Rasa jest długowieczna – dożywa 13, a nierzadko nawet 16 lat.
Szczegółowe dane i wymiary
Dalmatyńczyk
- Wysokość w kłębie: psy: 56-62 cm, suki: 54-60 cm
- Waga: 25 kg
- Długość życia: 10-16 lat
Dalmatyńczyk – ciekawostki
- Szczenięta dalmatyńczyków rodzą się całkowicie białe. Pierwsze ciemne cętki pojawiają się w ok. 3 tygodniu życia.
- Między rokiem 2000 i 2010 popularność dalmatyńczyków spadła aż o 90%.
- Głuchota jest częstym problemem w obrębie rasy. Aż 10-12% szczeniąt rodzi się z tym zaburzeniem.
- U dalmatyńczyków mioty mogą być bardzo duże – w jednym znajdować się może nawet 15 szczeniąt.
- Dalmatyńczyki sprawdzały się w przeszłości jako psy strażackie. Dziś również przydają się w tym zawodzie, lecz nie jako pracownicy, ale jako maskotki. Psy te często angażuje się do pogadanek edukacyjnych w szkołach na temat ochrony przeciwpożarowej. W czasach gdy sprzęt strażacki przewoziły konie, dalmatyńczyki świetnie z nimi współpracowały.
Polecamy:
