Rasy psów – Bernardyn

Ratownik z brandy, wierny sługa mnichów czy kochający olbrzym? A może bernardyn to połączenie wszystkich trzech określeń? Postarajmy się dowiedzieć co nieco o wielkim molosie, którego ojczyzną jest Szwajcaria.

Klasyfikacja FCI

• Grupa 2: Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy do bydła
• Sekcja 2.2: Molosy typu górskiego
• Typ dogowaty
• Nie podlega próbom pracy

Historia rasy

Przodkowie współczesnych bernardynów dzielą swoją historię ze szwajcarskimi psami górskimi, pełniły bowiem podobne funkcje: były psami gospodarskimi, pasterskimi, myśliwskimi, pracującymi, poszukiwawczymi, ratowniczymi i obronnymi.

Uważa się je za potomków molosów wprowadzonych na tereny Alp przez starożytnych Rzymian, dlatego też bernardyny sklasyfikowano jako molosy.

Pierwsze pisemne wzmianki o rasie pochodzą z 1707 r., z Wielkiej Przełęczy Św. Bernarda, na której mnisi zbudowali schronisko dla podróżników i pielgrzymów. Do przybytku „zatrudniono” psy nazywane „Barry”; miały towarzyszyć zakonnikom oraz odnajdywać zagubionych w śnieżycy lub mgle wędrowców. Co ciekawe, psy nie otrzymywały specjalnego szkolenia – młodsze osobniki uczyły się przeprowadzania poszukiwań i akcji ratowniczych poprzez obserwację starszych psów.

Współczesne bernardyny różnią się jednak znacznie od swych przodków z powodu krzyżowania z innymi rasami. Ciężkie zimy między rokiem 1816, a 1818 doprowadziły do zwiększenia liczby lawin, zabijających wiele psów wykorzystywanych do ratowania i rozrodu. Aby zachować rasę, ocalałe bernardyny krzyżowano z nowofundlandami przywiezionymi w 1850 r. Pomysł jednak pod kilkoma względami okazał się klapą, głównym bowiem problemem „krzyżówek” były słabe umiejętności ratownicze w śniegach i klimacie Alp, ponieważ długie futro odziedziczone po nowofundlandach zamarzało, stając się przy tym bardzo ciężkie.

Pierwszy klub rasy powstał w Bazylei 15 marca 1884 r., a w tym samym roku bernardyny stały się jedna z pierwszych ras wchodzących w skład Szwajcarskiej Księgi Rodowodowej, w roku 1888 ostatecznie natomiast zatwierdzono wzorzec rasy.

Charakterystyka

Wygląd

Jedna z największych psich ras, której masa wynosi 64 – 120 kg, a wysokość w kłębie 70 – 90 cm.

Sierść może być gładka lub szorstka, włos ułożony ściśle i płasko. Szorstkie futro charakteryzuje się dużą gęstością, a największa obfitość występuje na nogach i szyi. Umaszczenie zazwyczaj dwukolorowe, czerwono-białe, czasem występuje pręgowany mahoń z bielą. Na pysku i uszach widoczna czerń. W obrębie rasy wyróżnia się dwie odmiany pod względem długości włosa:

• • Odmiana krótkowłosa (Stockhaar) – futro złożone z dwóch warstw: prostego, gęstego, twardego i przylegającego włosa okrywowego oraz obfitego podszerstka. Na udach widoczne portki, a ogon porasta gęste futro;
  • Odmiana długowłosa – średniej długości, prosty włos okrywowy, podszerstek również gęsty. Najkrótszy na głowie i pysku; zad i uda pokrywa sierść lekko falowana. Na przednich łapach widoczne pióra, a na udach portki;

Oczy o przylegających lub lekko obwisłych powiekach, średniej wielkości i brązowych (czasem jasnoniebieskich) tęczówkach. Osadzone raczej głęboko, ale sprawiające wrażenie przyjaznych. Uszy wysoko i szeroko ulokowane, mocno owłosione, miękkie, w kształcie trójkąta, zaokrąglone na końcach. Ogon jest długi i ciężki, wisi nisko. Cała sylwetka mocna, dobrze umięśniona i, oczywiście, duża.

Temperament

Jak wszystkie bardzo duże psy, bernardyn również potrzebuje dobrego szkolenia, zwłaszcza z innymi psami, aby zapobiec nadmiernej lękliwości lub ewentualnej agresji czy przejawianiu terytorialności. Największym zagrożeniem może być dla dzieci – przez wielkie rozmiary może bez problemu przewrócić małego człowieka. Można mu jednak to wybaczyć, ponieważ jest psem oddanym i kochającym, a jeśli zostanie dobrze uspołeczniony, bardzo przyjaznym.

Niewychowany w okresie szczenięcym może stać się utrapieniem jako dorosły – nawet silny człowiek będzie mieć problemy z utrzymaniem równowagi przy żywym i nieokiełznanym olbrzymie, dlatego ważne jest nauczenie bernardyna wyważonych zachowań. Choć na ogół nie przejawia agresji (pomijając psy hodowane i tresowane dla obrony), lubi szczekać, co w połączeniu z rozmiarem skutecznie odstrasza potencjalnych natrętów.

Kondycja zdrowotna

Bardzo szybkie tempo wzrostu i nabierania masy może doprowadzić do problemów z kośćcem, zwłaszcza w sytuacji, gdy zwierzęciu nie zapewnia się odpowiedniego pożywienia i aktywności fizycznej. Wiele bernardynów jest dotkniętych genetycznie dysplazją stawu biodrowego lub łokciowego, stosunkowo często spotyka się również kostniakomięsaka (rak kości), mającego swe podłoże w genach.

Wykazują podatność na choroby oczu, w tym wywinięcie powieki. Inne problemy zdrowotne to padaczka, choroby serca (kardiomiopatia rozstrzeniowa) i zapalenie skóry.

Szczegółowe dane i wymiary

Bernardyn

• Wysokość w kłębie:
  • psy: 70 – 90 cm
  • suki: 65 – 80 cm
• Masa: 64 – 120 kg
• Średnia długość życia: 7 – 10 lat

Bernardyn – ciekawostki

• Nazwa „Bernard” pochodzi od ośrodka stworzonego na Wielkiej Przełęczy św. Bernarda, ulokowanej w Alpach Zachodnich, między Szwajcarią i Włochami. Podaje się, że schronisko i rasę nazwano na cześć XI-wiecznego kaznodziei Bernarda z Menthon, będącego równocześnie założycielem schroniska. Nazwa „Bernard” nie była w powszechnym użyciu aż do połowy wieku XIX, psy tej rasy nazywano natomiast świętymi psami, alpejskimi mastyfami lub po prostu Barry.
• Najsławniejszym bernardynem był Barry (czasem pisany Berry), który ponoć uratował na Wielkiej Przełęczy od 40 do 100 osób. Pomnik na cześć psa znajduje się na terenie Cimetière des Chiens (cmentarz dla zwierząt), a jego ciało zostało zachowane przez Muzeum Historii Naturalnej w Bernie.
• Współcześnie bernardyny nie są już wykorzystywane jako alpejscy ratownicy. Ostatni odnotowany przypadek tego typu datuje się na rok 1955. Jeszcze w roku 2004 schronisko na Wielkiej Przełęczy miało u siebie 18 bernardynów, były one jednak trzymane tam ze względu na sentyment i tradycję.
• W kreskówkach produkcji MGM i Warner Bros oraz innych tradycyjnych filmach animowanych bernardyny przedstawiano z wiszącymi u szyi beczułkami zawierającymi brandy. Alkohol miał być przeznaczony ofiarom lawin, które piły go, aby utrzymać ciepłotę organizmu w oczekiwaniu na przybycie ratowników, choć z medycznego punktu widzenia byłoby to działanie wręcz niebezpieczne. Dodatkowo, nie naleziono żadnych zapisków z Wielkiej Przełęczy sugerujących, że bernardyny dysponowały małymi beczkami u szyi. Powstanie tego stereotypu przypisuje się malarzowi Edwinowi Landseerowi, twórcy XIX-wiecznego obrazu Alpine Mastiffs Reanimating a Distressed Traveler („Alpejskie mastify ratujące wyczerpanego podróżnego”). Stereotyp doprowadził do powstawania zabawnych postaci bernardynów-alkoholików pijących brandy z własnych beczek.

Polecamy

• Psy domowe
• Rasy psów
• Chow chow
• Sznaucer miniaturowy
• Golden retriever
• Labrador
• Husky syberyjski
• Owczarek niemiecki
• Dog niemiecki
• Rottweiler
• Berneński pies pasterski
• Grzywacz chiński
• Bulterier
• Buldog francuski.
• Cavalier king charles spaniel
• Yorkshire Terrier
• Psowate
• Pies dingo
• Likaon
• Cyjon
• Wilk