Sarplaninac – pies pasterski z Szar Płaniny
Nie przepada za przytulaniem i innymi czułościami. Raczej nie przywita nas merdającym ogonem, ani radością w oczach. Sarplaninac to pies pełen powagi i lojalności, który najlepiej czuje się podczas pracy. W kontakcie z człowiekiem nie przejawia dużego uczucia. Jest to zatem rasa specyficzna, przeznaczona dla specyficznych ludzi. Jeżeli ze strony zwierzęcia nie oczekujesz więc czułości, a bardziej lojalności, być może sarplaninac to pies dla Ciebie. Oto historia nieco dzikiego, acz spokojnego mędrca, który najbardziej ufa tylko sobie.
Klasyfikacja FCI
- Grupa 2: Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy do bydła
- Sekcja 2.2: Molosy typu górskiego
- Typ: wilkowaty
- Próby pracy: niewymagane
- Kraj patronacki / Kraj pochodzenia: Serbia, Macedonia
- Inne nazwy: pies pasterski z Szar Płaniny, jugosłowiański pies pasterski z Szar Płaniny
Pochodzenie rasy
Rasa pochodzi z regionu nazywanego w przeszłości Ilirią. Dzisiaj na terenie byłej Ilirii znajdują się państwa bałkańskie: Macedonia, Serbia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Albania. Psy z tamtych okolic miały za zadanie opiekować się zwierzętami gospodarskimi. Musiały zatem umieć chronić je przed dużymi drapieżnikami, takimi jak wilki, rysie i niedźwiedzie.
Na samym początku rasa zarejestrowana została pod nazwą „owczarek iliryjski”. W roku 1954 przemianowano go jednak na jugosłowiańskiego psa pasterskiego z Szar Płaniny.
Dokładne pochodzenie rasy nie jest jasne. Prawdopodobnie większość przodków współczesnych psów pracowała w regionie pasma górskiego Szar Płanina. Od nazwy tego rejonu wywodzi się obecna nazwa rasy. Oficjalnie za odrębną rasę uznano je w latach ’30-tych XX w.
Charakterystyka
Wygląd
Pies duży, o krępej, silnej sylwetce, pokrytej dodatkowo bardzo długim i gęstym włosem. Na szerokiej głowie widnieją wiszące, trójkątne uszy, przylegające mocno do policzków. Z przodu czaszki widzimy migdałowate, jasno- lub ciemnobrązowe oczy, obdarzone spojrzeniem spokojnym i przenikliwym. Czubek pyska wieńczy duży, czarny nos. Na zadzie widoczny natomiast długi, sięgający przynajmniej stawu skokowego, nieco zakrzywiony ogon.
Sierść
Najkrótsza sierść porasta uszy, głowę i przednie strony kończyn. Szyja, zad, tylna strona nóg i ogon pokryte są natomiast bardzo długim włosem, osiągającym nawet 12 cm długości. Sierść jest twarda, przylegająca. Składa się z obfitego, krótkiego, gęstego i delikatnego podszerstka oraz gęstego włosa okrywowego.
Umaszczenie
Dominują odcienie od białego do ciemnobrunatnego. Typowy sarplaninac posiada umaszczenie od żelazisto szarego do ciemnoszarego. Sierść powinna być jednobarwna. Na piersi i palcach mogą widnieć białe plamki. Skalp, szyja i grzbiet są ciemniejsze od reszty ciała; im bliżej kończyn, tym jaśniejszy włos. Na łapach może wpadać w brudną biel lub żółtawą szarość.
Temperament
Sarplaninac jest typowym psem pasterskim i obronnym. Jego powołaniem jest praca, w której daje upust swym instynktom. W czasie ochraniania stad wykazuje duży entuzjazm. Działa samodzielnie i choć z natury jest spokojny, staje się nieustraszony i bezwzględny w obronie stada. Swoją pracę traktuje więc bardzo poważnie.
Na służbie będzie badał wszystko, co przykuje jego uwagę. Nic nie umknie jego oczom ani węchowi. Potrafi wejść w konfrontację z przeciwnikiem większym od siebie, np. niedźwiedziem.
Nie zalicza się do psów czułych wobec człowieka. Nie merda ogonem na przywitanie, ani nie cieszy się jak labrador. Wykazuje duży spokój wewnętrzny i mądrość. Starannie wybiera sobie przyjaciół spośród ludzi, lecz w pełni nie zaufa chyba żadnemu z nich. Posłuszeństwo sarplaninaca wynika bardziej z jego głęboko zakorzenionej wiedzy właściwego zachowania, niż z akceptowania poleceń człowieka.
Największą lojalność przejawia wobec swojego stada. Potrafi mocno przywiązać się do podopiecznych.
Toleruje członków rodziny, w tym dzieci, ale tylko wtedy, gdy będzie z nimi wychowywany od szczeniaka, a sam będzie dobrze uspołeczniony. W stosunku do gości będzie jednak bardzo zdystansowany. Instynktownie będzie chronił swojego terytorium oraz żyjących na niej ludzi i zwierząt. Nie należy lekceważyć jego oddania sprawie.
Wymaga pracy zgodnej ze swym przeznaczeniem. Może sprawdzić się też jako pies towarzysz, ale potrzebuje bardzo silnego psychicznie człowieka, pełnego spokoju. Jego opiekunowie powinni dysponować dużym podwórkiem, albo działką, której może pilnować. Nie nadaje się do mieszkania w bloku.
Jego gruba sierść sprawia, że pies może spędzać większość czasu na zewnątrz, niezależnie od pory roku. Żywe usposobienie również wpływa na jego potrzebę przebywania na świeżym powietrzu. Nie przeszkadza mu nawet spanie poza domem. Najlepiej będzie czuł się na farmie czy pastwisku, gdzie zaopiekuje się stadem. Potulny, łagodny człowiek nie będzie w stanie kontrolować tego psa. Sarplaninac nie jest odpowiedni dla początkujących psiarzy.
Szczegółowe dane / wymiary
Sarplaninac
- Wysokość w kłębie: 56-62 cm
- psy: 62 cm, choć nierzadko zdarzają się osobniki osiągające 80 cm
- suki: 58 cm
- Waga:
- psy 35-45 kg (duże osobniki mogą przekraczać 60 kg)
- suki 30-40 kg
- Średnia długość życia: 11-13 lat
Sarplaninac – ciekawostki
- Może to być jedna z najstarszych ras na świecie, powstała z ras starożytnych molosów.
- Sarplaninac jest jednym z niewielu psów pilnujących stad, posiadającym umaszczenie inne niż białe.
- Sarplaninac żyje niezwykle długo w porównaniu do psów o podobnych gabarytach.
- Mogą mu doskwierać problemy ze stawami biodrowymi. W obrębie rasy zdarzają się tez przypadki skrętu żołądka.
- Sarplaninac nie jest obecnie uznawany przez American Kennel Club (AKC).
Polecamy
Bardzo podobny do owczarka kaukaskiego, choć ma delikatniejszą budowę, ale umaszczenie i wygląd bardzo zbliżone.
Też o ty pomyślałem 😀 .
Takie małe sprostowanie:
Mój sarplaninac wita mnie dosłownie skacząc na uliczkę gdy wracam z pracy. I ogonem zamerda i powarkuje niecierpliwie gdy trochę dłużej mi zejdzie nie wejść w podwórko. Ba, gdy wychodzę rano, wystarczy cicho zagwizdac, a biegnie do mnie poszczekując.