Takin (Budorcas taxicolor)

Takin (Budorcas taxicolor)

Ten duży ssak krętorogi stał się w kilku krajach azjatyckich narodowym skarbem, którego broni się niczym niepodległości. Przystosowany do ciężkich warunków klimatycznych takin to jednak nie tylko „chluba narodowa”, ale również wytrwały podróżnik i sprytny uciekinier, który potrafi przechytrzyć lamparta.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: parzystokopytne
• Rodzina: krętorogie
• Podrodzina: kozłowate
• Rodzaj: Budorcas
• Gatunek: takin
• Podgatunki:
  • Takin miszmi (Budorcas taxicolor taxicolor) – zamieszkuje Birmę i Indie
  • Takin złocisty (Budorcas taxicolor bedfordi) – występuje tylko w Chinach
  • Takin tybetański/syczuański (Budorcas taxicolor tibetana) – jw.
  • Takin butański (Budorcas taxicolor whitei) – spotykany w Chinach, Indiach i Bhutanie

Występowanie i siedliska

Preferuje zalesione doliny oraz skaliste, pokryte trawą hale na wysokościach 1000-4500 m n.p.m. Takin miszmi spotykany jest we wschodnich rejonach indyjskiego stanu Arunachal Pradesh, takin butański przebywa zarówno w Arunachal Pradesh, jak i w Bhutanie. Na terenie wspomnianego indyjskiego stanu znajduje się rezerwat Dihang-Dibang, będący częścią programu UNESCO “Człowiek i Biosfera”.

Charakterystyka

Wygląd

Takin jest jednym z największych przedstawicieli kozłowatych, a jego najbliższym krewnym jest piżmowół. Krępa sylwetka wsparta jest na krótkich nogach, wyposażonych w okazałe, dwupalczaste kopyta. Ciało jest masywne, a klatka piersiowa głęboka. Takin ma charakterystyczną, dużą głowę ozdobioną łukowatym, długim pyskiem i grubymi rogami, które mogą osiągać 64 cm długości. Rogi od podstawy kierują się w bok, im dłuższe, tym bardziej kierują się ku górze.

Zwierzę pokryte jest kosmatym, lekkim futrem z ciemną pręgą przechodzącą wzdłuż kręgosłupa. Samce (byki), w przeciwieństwie do samic, posiadają na pysku ciemną maskę. U takinów czarna staje się także sierść na nogach i spodniej części ciała.

Umaszczenie

Każdy podgatunek różni się od siebie pod względem umaszczenia. We wschodnich Himalajach waha się ono między rudo – czarnym przez nasycony brąz do żółci z domieszką szarości, w chińskiej prowincji Syczuan spotyka się głównie osobniki jasnożółto – szare. Złociste, rzadziej kremowo – białe takiny z elementami czerni występują w prowincji Shaanxi. Włosy mogą osiągać od ok. 3 cm długości (po bokach ciała) w okresie letnim do ok. 24 cm (na podgardlu) w okresie zimowym.

Wielkość

Wysokość w kłębie wynosi 97-104 cm, długość ciała bez ogona 160-220 cm. Waga jest mocno zróżnicowana, ale generalnie takin uważany jest za zwierzę ciężkie. Byki są nieco cięższe od krów, ważą bowiem 300-350 kg, natomiast waga samic mieści się w przedziale 250-300 kg. Wyjątkiem była samica takina żyjąca w niewoli na początku wieku XX. Według pomiarów ważyła 322 kg. Inne źródła podają, że samce tych dużych ssaków mogą osiągać 400, a nawet 600 kg wagi.

Takin a piżmowół – podobieństwa i różnice

W przeciwieństwie do swego krewnego – piżmowołwa – takin nie dysponuje gruczołami wydzielającymi specyficzny zapach. Na powierzchni całego ciała znajdują się pory, przez które wydostaje się oleista substancja o silnym zapachu. Prawdopodobnie z tego powodu pysk takina wygląda na opuchnięty.

Tryb życia

Dieta

Żeruje wczesnym rankiem i późnym popołudniem. W tym czasie zjada rozmaite liście, trawy, kwiaty i pędy bambusa. Kilkukrotnie obserwowano takiny stające na tylnych nogach w celu zerwania liści z wysokości ok. 3 m. Ważną częścią diety jest także sól – stada tych krętorogich ssaków mogą przebywać przy lizawkach nawet przez kilka dni.

Stada

W zimie takiny przebywają w niewielkich grupach złożonych z ok. 10-35 osobników, choć starsze samce preferują często samotne życie. Latem stada liczą nawet 300 takinów; gromadzą się one na górskich zboczach. Wydaje się, że tak duże stada pojawiają się tam, gdzie pożywienia i lizawek lub gorących źródeł jest pod dostatkiem.

Każdej wiosny takiny zbierają się w stada i przenoszą w góry na wysokości ok. 4300 m n.p.m. Gdy klimat ochładza się, a pokarmu jest coraz mniej, zwierzęta powracają do zalesionych dolin. Przemieszczają się cykliczne w górę i w dół, korzystając z tych samych tras. Dzięki temu powstały liczne ścieżki wśród bambusów czy różaneczników. Drogi prowadzą do naturalnych lizawek i pastwisk. Okazała grupa rozpada się wraz z nadejściem chłodnych miesięcy, gdy pożywienia jest o wiele mniej.

Takin posiada kilku naturalnych wrogów: niedźwiedzie, wilki, cyjony i lamparty. Choć na ogół porusza się powoli, może zareagować szybko w sytuacji zagrożenia. Kiedy trzeba, potrafi zwinnie przeskakiwać ze skały na skałę. Jeśli wyczuje zagrożenie, ostrzega pozostałych członków stada charakterystycznymi odgłosami. Po usłyszeniu alarmu takiny kładą się w gęstych zaroślach, aby uniknąć spotkania z drapieżnikiem.

Rozmnażanie

Sezon godowy trwa od lipca do sierpnia. W tym okresie byki walczą między sobą o tytuł samca dominującego. Gody pełne są zatem starć z użyciem rogów. Byki głośno ryczą, aby przyciągnąć partnerki oraz dać znać rywalom o swej obecności. Samiec znajduje samicę najczęściej poprzez ślady zapachowe. Kiedy dochodzi do spotkania, byk obwąchuje i liże krowę, aby sprawdzić jej gotowość do rozrodu.

Ciąża trwa 6-7 miesięcy, po której na świat przychodzi jedno młode (rzadko zdarzają się bliźnięta). Samica rodzi wśród gęstych zarośli, a już 3 dni po urodzeniu cielę może przemieszczać się wraz z matką. Po urodzeniu cielę jest znacznie ciemniejsze od rodzica. Jest to forma kamuflażu, który umożliwia ukrywanie się w zaroślach. Jeśli w ciągu pierwszych dwóch tygodni młode zgubi matkę, emituje rozpaczliwe odgłosy przypominające porykiwania… lwiątka. Matka odpowiada niskim, gardłowym głosem.

Dzięki dużej sprawności cieląt, mogą one być lepiej chronione w stadzie w okresie długich podróży za pokarmem. Z czasem futro małego takina rozjaśnia się, staje się dłuższe i bardziej kosmate. Rogi pojawiają się w ok. 6 miesiącu życia. Po ok. 2 miesiącach może jeść pokarm stały choć matka nie opiekuje się już nim zbyt intensywnie. Mimo to nadal może być blisko niej aż do narodzin następnego pokolenia.

Szczegółowe dane i wymiary

Takin (Budorcas taxicolor)

• Długość ciała bez ogona: 150-220 cm
• Długość ogona: 12-21,6 cm
• Wysokość w kłębie: 97-140 cm
• Waga: samce: 300-350 kg (rzadko 400-600 kg), samice: 250-300 kg (max. 322 kg)
• Długość życia: na wolności:16-18 lat, w niewoli: do 20 lat

Takin (Budorcas taxicolor) – ciekawostki

• Takin jest symbolem narodowym Bhutanu.
• Podobnie do pandy wielkiej takin syczuański jest narodowym skarbem Chin. Oba gatunki posiadają najwyższy poziom ochrony prawnej, jaki jest możliwy w tym kraju.
• Możliwe, że inspiracją do powstania mitu o złotym runie poszukiwanym przez Argonautów było piękne futro takinów złocistych (Budorcas taxicolor bedfordi).
• Takin jest zwierzęciem narażonym na wyginięcie. Główną przyczyną spadku populacji jest utrata siedlisk.

Polecamy:

• Zwierzęta rogate
• Gaur
• Jak
• Piżmowół
• Tur
• Żubr
• Bizon
• Łoś