Rugops – afrykański drapieżca

Rugops

W porównaniu do innych krewnych wyróżnia się nie tylko krótką nazwą, ale również budową ciała, głównie szczęk. Rugops – afrykański teropod – mógł być niezbyt skutecznym aktywnym myśliwym, ale niewykluczone, że przepadał za padliną. Wyobraźnię pobudzą też niezwykła czaszka, pełna żłobień i fałd.

Po co jednemu z przedstawicieli abelizaurów owe żłobienia? Staraliśmy się to ustalić w poniższym artykule.

Klasyfikacja

• Gromada: zauropsydy
• Nadrząd: dinozaury
• Rząd: dinozaury gadziomiedniczne
• Podrząd: teropody
• Rodzina: abelizaury
• Rodzaj: Rugops
• Gatunek: Rugops primus

Datowanie i występowanie

Odkryta w 2000 roku czaszka nieznanego dotąd teropoda liczy sobie ok. 95 mln lat – świadczy o tym formacja geologiczna Echkar, w której znajdowało się znalezisko. Właściciel czaszki żył na terenach dzisiejszej Afryki (a dokładniej Nigru) w okresie późnej kredy.

Dzięki temu stosunkowo młodemu odkryciu naukowcy dowiedzieli się nie tylko o istnieniu nieznanego dotąd dinozaura, ale ustalili także, że w tamtym czasie ówczesny ląd afrykański był nadal połączony z Gondwaną – południowym superkontynentem. Wcześniej odkryte abelizaury pochodziły z Madagaskaru i Indii a także Ameryki Południowej.

Madagaskar powstał z podziału subkontynentu indyjskiego, dlatego mieszkające tam abelizaury nie mogły dostać się do Afryki i odwrotnie. Oznacza to, że jedynym miejscem, z którego abelizaury mogły przenieść się na północ Afryki była Ameryka Poludniowa. Odkrycie rugopsa uznawane jest za dowód na to, że między Afryką i Ameryką Południową istniały wtedy jeszcze mosty lądowe.

Charakterystyka

Wygląd

Rugops znany jest tylko z jednej czaszki. Na podstawie jednak jej wielkości oraz porównań do krewnych oszacowano rozmiary teropoda. Przyjmuje się, że mógł mierzyć ok. 6 m długości. Podobnie do innych abelizaurów prawdopodobnie posiadał bardzo krótkie kończyny przednie, które w walkach nie spełniały żadnej roli. Niewykluczone jednak, że były one czymś w rodzaju przeciwwagi do dużej głowy.

Nazwę rugops można tłumaczyć jako „pofałdowana twarz”. Nawiązuje ona do licznych odcisków na kościach czaszki. Podejrzewa się, że przez owe fałdy kostne przebiegały duże naczynia krwionośne, które sprawiały, że pysk teropoda był „wyboisty”.

Funkcja dodatkowych naczyń nie została odkryta. Jedna z hipotez głosi natomiast, że zapewniały one dodatkowe natlenienie krwi. Niewykluczone też, że krew przepływająca przez te naczynia docierała do tkanek miękkich aby skóra nabierała intensywnego koloru. Takie ewolucyjne rozwiązanie mogło mieć sens z perspektywy rozrodczości – poszczególne osobniki mogły w ten sposób przyciągać partnerów.

Na czaszce znajdują się także otwory, których roli do tej pory również nie poznano. Spekuluje się jedynie, że mogły one stanowić zaczep dla kostnego grzebienia lub rogów.

Dieta

Paul Sereno kierujący zespołem, który odkrył czaszkę rugopsa stwierdził, że tak zbudowana głowa nie nadawała się do walk ani kruszenia kości. Teropod ten mógł więc być stworzony do jedzenia padliny, nie zaś aktywnego zdobywania pożywienia.

Wiele mięsożernych dinozaurów oskarża się o padlinożerność, ale w przypadku rugopsa jest to jedna z najbardziej prawdopodobnych możliwości. Poza tym rodzina abelizaurów znana jest ze stosunkowo słabego zgryzu, zwłaszcza w porównaniu do niebywale silnych szczęk późnokredowych tyranozaurów. Na tle swych krewnych rugops wyróżnia się dodatkowo jednak zębami, które prawdopodobnie były o wiele słabsze, niż u innych abelizaurów.

W zdobywaniu padliny mogły pomagać mu opisane wyżej naczynia krwionośne, o ile rzeczywiście odpowiadały one za zmianę koloru skóry na pysku. Za pomocą zmiany koloru dinozaur byłby w stanie zastraszać i tym samym odpędzać inne drapieżniki od upatrzonej padliny. Jeżeli więc rugops był słabym wojownikiem, mógł sprawiać wrażenie straszniejszego niż jest w rzeczywistości. Dzięki straszeniu na odległość unikał więc bezpośrednich walk z silniejszymi od siebie dinozaurami.

Szczegółowe dane/wymiary

Rugops

• Długość ciała: 6-7 m, być może 7-9 m
• Waga: ok. 2 ton
• Wysokość do stawu biodrowego: 2,5 m
• Datowanie: 95 mln lat temu
• Okres: późna kreda
• Wiek: cenoman
• Występowanie: Afryka Północna, Niger

Rugops – ciekawostki

• Niezwykła, pofałdowana czaszka jest unikalna dla rugopsa. Żaden odkryty do tej pory teropod nie miał podobnej budowy kości czaszkowych.
• Rugops był pierwszym abelizaurem odkrytym w Afryce.
• Rugops posiada jedną z najkrótszych nazw spośród wszystkich dinozaurów.
• DNA rugopsa zostało wykorzystane do stworzenia fikcyjnego dinozaura Indominus rex z filmu „Jurassic World”.
• Rugops był bliskim krewnym mażungazaura.
  

Polecamy

• Najdłuższe dinozaury drapieżne – TOP 10
• Najcięższe dinozaury drapieżne – TOP 10
• Abelizaur
• Mażungazaur