Kot Manx – kot pozbawiony ogona
Kot, któremu Noe na Arce przytrzasnął ogon
Niezwykła cecha Manxa – brak ogona – przyczynia się, co ciekawe, do wzrostu jego popularności. Specyficzny wygląd jest jednak obarczony wieloma problemami zdrowotnymi, będącymi skutkiem ubocznym mutacji genetycznej. Pomimo tego Manx to rasa o wspaniałej osobowości, pełna miłości i ciepła, która potrzebuje oddanego opiekuna.
Klasyfikacja FIFe
- Kategoria III: Koty krótkowłose
- Kod EMS: MAN
- Inne nazwy: Manx
- Kraj pochodzenia: Wyspa Man
Historia rasy
Rasa od wieków zamieszkuje niewielką wyspę Man, ulokowaną na Morzu Irlandzkim między Anglią a Irlandią. Ponieważ nie istniały tam koty, z których mogła rozwinąć się rasa Manx, przypuszcza się, że koty domowe zostały tam wprowadzone przez osadników i poszukiwaczy. Nie wiadomo jednak, kiedy miało to miejsce.
Jedna z teorii głosi, że koty domowe zostały przetransportowane na pokładach statków hiszpańskiej Wielkiej Armady, która w 1588 r. została zniszczona. Odważne koty dały radę jednak dopłynąć do wybrzeża wyspy i zasiedlić ją. Według innej hipotezy koty domowe pojawiły się na wyspie Man dzięki fenickim kupcom transportującym koty z Japonii. Inni uważają natomiast, że przodkowe rasy Manx przybyli wraz z Wikingami, którzy skolonizowali wyspę.
Nie wiadomo, czy kiedykolwiek dojdziemy prawdy. Z pewnością wiadomo jedno – przodkowie rasy od początku pozbawiani byli ogonów. Naukowcy uważają, że jest to wynik spontanicznej mutacji genetycznej. Zamknięty ekosystem wyspiarski ułatwił tylko jej utrwalenie.
Mieszkańcy wyspy stworzyli jednak wiele innych teorii na temat szczątkowego ogona Manxa. Jedna z najbardziej niesamowitych głosi, że jest to wynik krzyżowania się kotów z królikami. Inna sugeruje, że jest to wina najeźdźców irlandzkich, którzy odcinali kotom ogony, aby przyczepiać je do hełmów. Trzecia historia tłumaczy brak ogona Biblią – według teorii tej na Arce Noego znajdowały się 2 koty, którym Noe niechcący przytrzasnął drzwiami ogony.
Historyczne źródła podają jednak, że sam król Edward VIII Windsor hodował tę rasę i często uczestniczył w jej wystawach. Pierwszy klub Manxa w Wielkiej Brytanii powstał w 1901 r. Mniej więcej w tym samym czasie rasa pojawiła się w Stanach Zjednoczonych.
Charakterystyka
Wygląd
Tylne nogi Manxa są dłuższe od przednich, tworząc w ten sposób łukowatą sylwetkę. Skierowane do przodu uszy są mniejsze niż u innych ras, ciało jest natomiast umięśnione i szczupłe. Głowa ma okrągły kształt, wsparta jest na długiej szyi, a zakończona małym nosem. Z przodu pyska widoczne są także duże, okrągłe oczy, których kąciki zewnętrzne mogą znajdować się wyżej od wewnętrznych. Kolor tęczówki nie ma większego znaczenia, choć idealny Manx ma kolor oczu zbliżony do koloru sierści. W obrębie rasy spotyka się rozmaite umaszczenie i każde z nich jest akceptowane, w tym umaszczenie szylkretowe i ubarwienie jednokolorowe (w tym jednolita biel, która w obrębie rasy zdarza się rzadko).
Sierść Manxa może być długa lub krótka. U obu odmian występuje sierść podwójna, składająca się z grubego, krótkiego podszerstka i dłuższego włosa okrywowego. U Manxów długowłosych pojawia się też kryza wokół szyi, portki na tylnej części kończyn tylnych oraz kępki włosów między palcami i w uszach.
Znakiem rozpoznawczym rasy jest brak ogona lub szczątkowa jego postać. Nie jest to jednak dokładne rozróżnienie. W obrębie rasy spotyka się bowiem 4 rodzaje Manxów klasyfikowanych pod względem długości ogona:
- Rumpy – brak ogona
- Riser – ogon w postaci wyrostka
- Stumpy – ogon szczątkowy, nie przekraczający 3-4 cm długości
- Longie – długi/normalny
Mutacja
Hodowla Manxów jest bardzo trudna ze względu na gen odpowiedzialny za brak ogona. Kocięta, które odziedziczyły tę cechę od obojga rodziców często umierają niedługo po urodzeniu. Sytuacja niewiele lepiej wygląda u kociąt posiadających gen tylko od jednego rodzica. Choć śmiertelność jest u nich rzadsza, nadal wyższa od średniej.
Często gen ten odpowiada również za liczne deformacje spowodowane znacznym skróceniem kręgosłupa. Zalicza się do nich rozszczep kręgosłupa, wady okrężnicy, pęcherza moczowego, jelit, a także uszkodzenia układu nerwowego i rdzenia kręgowego. Koty, u których występują takie choroby dożywają średnio 3 lat (rekordzista przeżył 5 lat).
Oszacowano, że gen odpowiedzialny za brak ogona wpływa na zdrowie ok. 20% kotów, ale prawie wszystkie te przypadki dotyczą odmiany Rumpy – całkowicie pozbawionej ogona.
Temperament
Mimo wielu kłopotów wynikających z budowy ciała, Manx posiada wspaniałą osobowość. Okazuje się idealnym towarzyszem rodziny, wykazuje wysoką inteligencję, aktywność i chęć zabawy. Bardzo dobrze radzi sobie w codziennych czynnościach mimo braku ogona, który pomagałby w utrzymaniu równowagi.
Dobrze żyje z innymi zwierzętami (zwłaszcza psami), ponadto tworzy głęboką więź z jednym wybranym opiekunem. Uwielbia rozmaite zabawy i fascynuje go woda. Dzięki silnym tylnym nogom wykonuje imponujące skoki. W związku z tym chętnie będzie skakał po szafkach, a nawet drzwiach.
Często mawia się o nim, że porusza się jak królik. Niektórzy uważają, że jest to konsekwencja nieprawidłowego rozwoju kośćca, za który z kolei odpowiada gen wywołującym brak ogona. Wielu miłośników i felinologów twierdzi jednak, że króliczy chód jest wynikiem skrócenia tułowia i wydłużenia kończyn tylnych, które u Manxów uznaje się za normę.
Wykazuje znakomite umiejętności łowieckie oraz potrzebę obserwowania terenu. Dzięki tej ostatniej cesze Manx pełni nierzadko funkcję stróża, który szybko reaguje na obcych ludzi lub sytuacje warczeniem, a nawet atakiem. Jeśli opiekun da mu do zrozumienia, że nie ma żadnego zagrożenia, odpuszcza.
Choć potrafi bronić posesji i swych właścicieli przed myszami, bezpańskimi psami i innymi zagrożeniami, w stosunku do opiekunów jest bardzo kochający i łagodny. Cierpliwie czeka, aż ukochany człowiek będzie miał czas na przytulanie go. Kiedy nadchodzi ten upragniony moment, Manx po prostu wchodzi na kolana i drzemie. Zawsze przygląda się swym ludziom, mając oko na to, czy nie grozi im niebezpieczeństwo. Lubi również rozmawiać z opiekunem za pomocą pomruków i świergotów. Chętnie odpowiada na słowa właściciela.
Dzięki inteligencji łatwo dostosowuje się domowych sytuacji i ludzi. Szybko uczy się sztuczek, a nawet chodzenia na smyczy. Lubi podróże samochodem, dlatego okazać się może idealnym towarzyszem dla osób żyjących „na walizkach”. Ponieważ jednak bardzo potrzebuje ludzkiej obecności, nie nadaje się dla osób zapracowanych i wiecznie nieobecnych.
Szczegółowe dane
Kot Manx
- Wysokość w kłębie: samce 30-38 cm, samice 25-33 cm
- Waga: samce 4,5-5,4 kg, samice 3,6-4,5 kg
- Długość życia: 8-14 lat (koty obciążone chorobami żyją 3-5 lat)
Kot Manx – ciekawostki
- Zespół Varius Manx zapożyczył swą nazwę od rasy Manx. Całą nazwę zespołu można zatem przetłumaczyć zatem jako „dziwny kot (rasy) Manx”.
- Współcześnie panuje bardzo duże zapotrzebowanie na tę rasę ze względu na jej rzadkość.
- W 1988 r. Wyspa Man wydała po raz pierwszy monetę z wizerunkiem kota Manx.
Polecamy
