Sekwoja wieczniezielona (Sequoia sempervirens).
Drzewo, wydawać by się mogło, nieśmiertelne – dożywa kilku tysięcy lat, zachowując wiecznie zielone liście (igły). Jedynym współcześnie rosnącym gatunkiem z rodzaju jest sekwoja wieczniezielona (Sequoia sempervirens). Wcześniej zaliczano do nich również mamutowca (Sequoiodendron) oraz metasekwoję (Metasequoia), którą można spotkać np. w … Warszawie.
Klasyfikacja.
- Rząd: cyprysowce
- Rodzina: cyprysowate
- Rodzaj: sekwoja
- Gatunek: sekwoja wiecznie zielona
Występowanie.
Sekwoje rosną na kalifornijskim wybrzeżu w Monterey County oraz w północno-zachodniej części Oregonu. Zwykle można je spotkać w górach, gdzie łatwo o wilgotne oceaniczne powietrze. Najwyższe i najstarsze drzewa znajdują się w głębokich dolinach i wąwozach, w których przez cały rok unosi się mgła. Okazy rosnące powyżej 700 m n.p.m., czyli ponad warstwą mgieł, są krótsze i drobniejsze ze względu na chłodniejsze powietrze i silniejsze wiatry. Ponadto w takich warunkach sekwoje są często wypierane przez inne drzewa: sosny, daglezję zieloną i Notholithocarpus densiflorus. Sekwoje podziwiać można w Humboldt Redwoods State Park i Redwood National and State Parks.
Charakterystyka.
Liście rosną wysoko nad ziemią zapewniając lasom ochronę przed owadami i ogniem. Dzięki sekwojom wiecznie zielonym wybrzeże Redwood dobrze się „trzyma”. Aby sekwoje mogły się zasiewać, na terenach ich występowania musi dochodzić do kontrolowanych pożarów, ale nie jest to wielkie zagrożenie dla samych sekwoi, bowiem mają one właściwości ognioodporne. Zauważono, że pożary bardzo pomagają tym drzewom, ponieważ wypleniają konkurencyjne rośliny.
Charakteryzuje się stożkowata koroną z delikatnie opadającymi gałęziami. Kora jest bardzo gruba (do 30 cm), miękka i włóknista o jasnym, czerwono-brązowym odcieniu. System korzeniowy składa się z płytkich, rozłożystych korzeni bocznych. Liście (igły) są długie i płaskie. Na samej górze korony mają ciemnozielony kolor, natomiast rosnące nieco niżej są raczej niebiesko-białe. Układ igieł jest spiralny; liście rosnące w miejscach zacienionych układają się płasko, aby pobierać dochodzące promienie światła całą swoją powierzchnią.
Gatunek jest jednopienny – na jednym drzewie rosną kwiatostany męskie i żeńskie. Szyszki mają owalny kształt i mierzą 15 – 32 mm długości. Do zapylenia dochodzi pod koniec zimy, a zapylone nasionko dojrzewa 8-9 miesięcy od zapylenia. Nasiona są maleńkie i posiadają wąskie skrzydełka. Zostają uwolnione z szyszki, gdy jej łuski wysychają i otwierają się. Na korze często pojawia się tzw. obrzęk, czyli narośl kory zawierająca lignotuber, z którego wyrastają uśpione pąki umożliwiające szybkie odtworzenie części nadziemnych rośliny po pożarze.
Produkcja nasion rozpoczyna się między 10. a 15. rokiem życia drzewa, natomiast żywotność nasion jest niska (poniżej 15%). Mimo posiadania skrzydeł, nie są w stanie zbyt daleko zalecieć. Sam wzrost siewek jest jednak bardzo szybki – drzewo osiąga ok. 20 m wysokości w ciągu pierwszych 20 lat. Nasiona kiełkują nadziemnie (epigeicznie), a najlepszymi warunkami dla odpowiedniego rozwoju są wilgotne gleby mineralne. Wilgoć jest wręcz niezbędna do dalszego wzrostu siewek. Podczas wzrastania „pomaga” sobie powalonymi lub ściętymi drzewami, łącząc swoje korzenie z systemami korzennymi innych gatunków. Drzewa te rosną w małych skupiskach, aby po pożarze szybciej odbudować stracone części nadziemne.
Zastosowanie.
Sekwoja wiecznie zielona, a dokładnie – drewno z sekwoi jest jednym z najcenniejszych surowców. Łączny teren upraw sekwoi przeznaczonych do produkcji różnego rodzaju dóbr wynosi 3640 km2. Firmą zajmującą się tym była Pacific Lumber Company z Humboldt County w Kalifornii, która miała w swym posiadaniu ok. 810 km2 lasów, głownie sekwoi. Sekwoje rosnące na wybrzeżu są wysoko cienione za piękno, lekkość i wysoką odporność na próchnicę, pasożyty i grzyby. Ponieważ nie produkuje żywicy, jest odporna na ogień. Ze względu na ogromną wytrzymałość i odporność na uszkodzenia, drewno sekwoi było często stosowane jako podkłady kolejowe i elementy estakad w całej Kalifornii. Stare belki, poddane zabiegom „odmładzającym”, są dzisiaj używane jako elementy płotów, schody, oznaczenia granic działek lub większe elementy domu. Obrzęki z kory są wykorzystywane do produkcji blatów, oklein i zabezpieczenia towarów.
Sekwoja wiecznie zielona jest lokalnie naturalizowana (wprowadzana w lokalny ekosystem) w Nowej Zelandii. Jej hodowla trwa od ok. 100 lat i ma wyższy stopień wzrostu niż jej kalifornijscy krewni gównie z powodu równomiernego rozłożenia rocznych opadów. Poza Kalifornią i Nową Zelandią sekwoja uprawiana jest we Włoszech, w Portugalii, Wielkiej Brytanii, na Wyspach Królowej Charlotte, w RPA, centralnym Meksyku, jak również na południowo-wschodnim obszarze Stanów Zjednoczonych, od wschodniego Teksasu po Maryland.
Szczegółowe dane/wymiary.
Sekwoje (Sequoia).
- Wysokość: 61 – 91 m – najwyższy współcześnie rosnący okaz mierzy 115,7 m i nadano mu imię Hyperion. Nie jest to „jedynie” najwyższa sekwoja, ale najwyższe drzewo na świecie. Dla porównania, najwyższy mamutowiec olbrzymi (Sequoiadendron giganteum) mierzy 95 m wysokości.
- Średnica pnia: do 7,9 m.
- Obwód pnia: ponad 30 m – wielkości zbliżone do obwodu mamutowca olbrzymiego. Jednak największymi drzewami pod tym względem są baobaby (Adansonia), osiągające ponad 40 m w obwodzie.
- Grubość kory: do 35 cm.
- Żywotność: powyżej 600 lat – najstarszy znany okaz ma 2200 lat.
Sekwoja w Europie osiąga najwyżej 50 metrów wysokości.
Sekwoje – ciekawostki.
- Okazy powyżej 4 roku życia mogą przyrosnąć na przestrzeni roku o ponad 1,8 m.
- Mimo, iż nasiona sekwoi wiecznie zielonej są uskrzydlone, nie pomaga im to w pokonywaniu dużych odległości. Wiatr przenosi je maksymalnie na 60 – 120 m od drzewa macierzystego.
- Sekwoje są niebywale odporne na skutki powodzi i nadmiar wilgoci. W gęstym, popowodziowym mule korzenie rozrastają się błyskawicznie.
- Na świecie rośnie ok. 60 sekwoi–albinosów (drzewa nieposiadające chlorofilu), osiągających ok. 20 m wysokości. Drzewa te mają białe igły i funkcjonują jak pasożyty – zdobywają substancje odżywcze poprzez szczepianie swych korzeni z systemami korzeniowymi innych, „normalnych” drzew (głównie sekwoi). Jest to unikalna umiejętność sekwoi. Inne drzewa iglaste takiej zdolności nie mają, zatem drzewa albinosy innych gatunków nie są w stanie przetrwać. W celu ochrony tych drzew ich dokładne lokalizacje nie są upubliczniane.
- Poza albinotycznymi sekwojami, istnieją również przykłady chimer, które posiadają mozaikę igieł zielonych i białych.
- Na świecie istnieją drzewa bonsai wyhodowane właśnie z sekwoi. Są to zminiaturyzowane okazy, hodowane w specjalnych pojemnikach.
- Ze względu na ogromną odporność drewna na gnicie i starzenie, ponad 95% starszych okazów zostało wyciętych i wykorzystanych m.in. w przemyśle budowniczym.
Polecamy:
Witam. Napisaliście o wszczepianiu korzeni w system korzeniowy innych drzew. Oraz, że jest to unikalna cecha wszystkich sekwoi… Chciał bym uzyskać więcej informacji na ten temat. Mogą być linki, źródła/doświadczenia naukowe, książki, artykuły, wiedza własna, itp. Wszelkie podpowiedzi są mile widziane.
Nie ma zbyt wielu pozycji zajmujących się białymi sekwojami. To rośliny pasożytnicze, podobnie jak jemioła, czerpiące wodę wraz z solami mineralnymi z rośliny żywiciela (w tym wypadku innej sekwoi).
Jako literaturę uzupełniającą możemy polecić w zasadzie jedynie jedną książkę, to pozycja sprzed ponad 30 lat: Davis & Holderman „The white redwoods: ghosts of the forest”.
Ponadto kilka artykułów jedynie ciekawostkowych, nie wnoszących wiele do tematu: „Cotati residents, scientists scramble to save albino redwood”, „A Creepy Monster of the Forest: The Albino, Vampiric Redwood Tree” oraz wideo na YT: „Albino Redwoods, Ghosts of the Forest: Science on the SPOT”
Chyba nie do końca jasno się wyraziłem… Spróbuję jeszcze raz… Cytat:”Podczas wzrastania „pomaga” sobie powalonymi lub ściętymi drzewami, łącząc swoje korzenie z systemami korzeniowymi innych gatunków…” I tu właśnie chciałem zaczerpnąć języka, gdyż nigdzie do tej pory nie spotkałem się z taką informacją. Na mój chłopski rozum, to korzeń innej rośliny musi być żywy/sprawny aby Sekwoja mogła go używać. No i oczywiście sama Sekwoja musi dostarczać do tego obcego pochodzenia korzenia niezbędne substancje, aby utrzymać go przy życiu. Poza tym to część ściętych drzew jest w stanie „odbić”. Więc korzenie Sekwoi muszą się wczepiać do systemu korzeniowego innych żyjących roślin. No i teraz to o co mi dokładnie chodzi: Jaki jest wpływ takiego połączenia na inne rośliny?
To nieco inna kwestia niż w przypadku „białych” sekwoi. „Pomaga” jest ujęte tutaj w cudzysłów. Sekwoje często rosną wzdłuż linii powalonego pnia, wykorzystując go w okresie wzrostu (można zaobserwować, iż wiele sekwoi rośnie w linii prostej). Wiele z nich rośnie także wokół obwodu pnia zdrowego drzewa. W okresie wzrostu każdy z kiełków wytwarza jednak bardzo szybko swój własny system korzeniowy i nie ma to wpływu na zdrowe drzewo. Białe sekwoje zaś pasożytują i ich wpływ na zdrowe drzewo jest negatywny. System korzeniowy musi bowiem dostarczyć substancji odżywczych dla dwóch drzew.
A czy obcy system korzeniowy z czasem zostaje „odłączony”, czy połączenie takie jest trwałe? O samym sposobie podłączenia też bym chętnie zaczerpnął nieco wiedzy… W jaki sposób Sekwoja tego dokonuje? I dlaczego połączenie nie zostaje „odrzucone” przez drugą roślinę?
Zbyt wiele informacji dotyczących tej kwestii nie ma. Obcy system korzeniowy nie zawsze zostaje zostaje odłączony stosunkowo szybko, gdyż młode rośliny wytwarzają szybko swój własny (oczywiście w przeciwieństwie do „białych” sekwoi, które korzystają z takiego systemu korzeniowe całe życie). Niemniej warto zwrócić uwagę na fakt, iż systemy korzeniowe wielu sekwoi są połączone – służy to tym wielkim drzewom jako system stabilizacji, który pomaga im utrzymać się i opierać silnym wiatrom. Systemy korzeniowe sekwoi mogą sięgać 3,6 metra w głąb i do 30 metrów wokół drzewa.
Jeśli odbywa się to podobnie, jak czynią inne rośliny pasożytnicze (np. wspomniana jemioła), to roślina żywiciel „nie ma nic do powiedzenia” 🙂
Jak zachowuje się korzeń Sekwoi jeżeli doczepi się np. do Orzecha czarnego, który wydziela Juglon… Albo do jakieś bobowatej rośliny?
Nie spotkaliśmy się niestety z tego typu analizami dostępnymi w literaturze.
Nie mam już więcej pytań. Dziękuje za pomoc.
Jemioła nie jest pasożytem! To półpasożyt wykorzystujący drzewo jako dostawcę wody i soli mineralnych. Jest zielona, więc sama wytwarza sobie pożywienie – prowadzi fotosyntezę.
Jemioła jest rośliną pasożytniczą i w takim kontekście została przywołana w komentarzu. Gwoli ścisłości jest oczywiście półpasożytem.