Baobab australijski (Adansonia gregorii)

Baobab australijski / Boab (Adansonia gregorii)

Na rozległych, pustynnych terenach północno-zachodniej Australii rośnie drzewo, które swoim majestatycznym wyglądem i niezwykłą historią od wieków fascynuje zarówno rdzennych mieszkańców, jak i przybyszy z dalekich stron. Baobab australijski, znany w świecie nauki jako Adansonia gregorii, to prawdziwy gigant świata roślin i żywa skarbnica opowieści pustyni. Z jego potężnym, butelkowatym pniem wznoszącym się ku niebu i koroną rozpostartą niczym parasol nad wyschniętą ziemią, baobab australijski stanowi nie tylko ważny element lokalnego ekosystemu, ale również kluczowy składnik kulturowego dziedzictwa Aborygenów.

To drzewo życia, świadek tysięcy lat historii kontynentu, które wciąż skrywa wiele tajemnic i nieopowiedzianych historii. Jeśli uważaliście, że wszystkie baobaby to potężne drzewa, to dziś przedstawiamy Wam baobab, który w powszechnym mniemaniu jest uważany za… mały. Baobab australijski rzadko bowiem przekracza 10 metrów wysokości. Co ciekawe, nie rośnie w Afryce, tylko jak wskazuje jego nazwa – na kontynencie australijskim.

Klasyfikacja

• Królestwo: rośliny
• Klad: rośliny naczyniowe
• Klad: rośliny nasienne
• Klasa: okrytonasienne
• Klad: klad różowych
• Rząd: ślazowce
• Rodzina: ślazowate
• Podrodzina: wełniakowe
• Rodzaj: baobab
• Gatunek: Adansonia gregorii

Występowanie

Endemiczny gatunek drzewa rosnący w regionie Kimberley w Australii (Terytorium Północne i Australia Zachodnia).

Charakterystyka

Charakterystyczny butelkowy, nieco „opuchnięty” pień zdradza, do jakiego rodzaju należy drzewo. Podstawa pnia może być bardzo duża, zarejestrowano okazy o średnicy wynoszącej 5 m. Traci liście w porze suchej, nowe, wraz z dużymi kwiatami w kolorze bieli, rosną od grudnia do maja. Kwiaty otwarte są tylko w nocy i wyglądają jak duży tulipan.

• Wygląd: Baobab australijski charakteryzuje się masywnym, butelkowatym pniem i stosunkowo niewielką koroną. Kora jest gładka i ma szarobrązowy kolor.
• Wysokość: Dorasta zazwyczaj do 10-15 metrów
• Liście: Dłoniasto złożone, składające się z 5-9 listków.
• Kwiaty: Duże, białe, pachnące, otwierające się nocą.
• Owoce: Jajowate lub elipsoidalne, zawierające nasiona otoczone jadalnym miąższem.

Wykorzystanie

Drzewo posiada wiele zastosowań: większość części rośliny jest jadalna i może być źródłem różnego rodzaju materiałów. Tubylcy (Aborygeni) zdobywają wodę z pnia drzewa wykuwając dziuple. Owoce ozdabia się rysunkami i rzeźbami, a liście mają właściwości lecznice. Twarde owoce są również użyteczne jako miski i naczynia.

Owoce są niezwykle bogate w witaminę C (wiele razy więcej niż pomarańcze) i mają prawdziwie cytrusowy smak. Ich sok jest również bogaty w minerały. Najwcześniej odnotowane spożycie owoców tego baobabu sięga starożytnych Egipcjan. Pomimo, że baobab ten nie jest drzewem występującym w Egipcie, to owoce te zostały znalezione w egipskich grobowcach.

Rodowici mieszkańcy Australii rozdrobnione owoce wykorzystują jako mąkę do gotowania, a same owoce podobno pomagają w leczeniu bólu żołądka. Nasiona wykorzystywane są do przyrządzania naparu podobnego do kawy, zaś wykorzystanie owoców to już kwestia wyobraźni. Mamy bowiem takie kulinarne przysmaki jak czekolada boab, chleb boab, babeczki i ciastka boab, a nawet suche prażone kawałki dodawane są do sałatek.

Znaczenie ekologiczne i kulturowe

1. Ekosystem: Drzewa te stanowią ważne siedlisko dla wielu gatunków zwierząt, w tym ptaków i owadów.
2. Rdzenni mieszkańcy: Aborygeni wykorzystują różne części baobabu do celów spożywczych, leczniczych i rzemieślniczych.
3. Turystyka: Niektóre okazy, znane jako „drzewa więzienne” lub „baobaby więzienne”, stanowią atrakcje turystyczne ze względu na ich historyczne wykorzystanie przez europejskich osadników.

Wymiary

• Wysokość: 5 – 15 m, zwykle 9 – 12 m
• Średnica pnia: do 5 m
• Obwód pnia: 13 – 17 m

Ciekawostki

• Baobab australijski może magazynować w swoim pniu ogromne ilości wody (największe ponad 100 000 litrów), co pozwala mu przetrwać długie okresy suszy.
• Niektóre okazy są szacowane na ponad 1500 lat, co czyni je jednymi z najstarszych żyjących organizmów w Australii.
• Mimo swojej masywnej budowy, baobaby australijskie są wrażliwe na pożary buszu i zmiany klimatyczne.

Polecamy:

• Baobaby
• Baobaby umierają
• Baobab afrykański, baobab właściwy (Adansonia digitata L.)
• Baobab Grandidiera (Adansonia grandidieri)