Papugi (Psittacidae)

Papugi (Psittacidae)

Zachwycają kolorami oraz różnorodnością rozmiarów i charakterów. Jedne z najinteligentniejszych ptaków świata, niektóre gatunki są zdolne naśladować ludzką mowę. Nawet Winston Churchill posiadał towarzysza w postaci ary błękitnej o imieniu Charlie, która do dzisiaj wykrzykuje antynazistowskie hasła. Poznajmy bliżej te piękne, mądre ptaki.

Klasyfikacja

• Gromada: ptaki
• Nadrząd: neognatyczne
• Rząd: papugowe
  

Występowanie

Papugi opanowały praktycznie wszystkie tropikalne i subtropikalne lasy równikowe, począwszy od dżungli amazońskiej, na lasach Australii kończąc. Wprowadzono je również na obszary klimatu umiarkowanego, tworząc stabilne populacje w niektórych częściach USA (m.in. Nowy Jork), w Wielkiej Brytanii, Belgii i Hiszpanii. Większość gatunków prowadzi na wpół osiadły i wędrowny tryb życia. Tylko kilka z nich jest wyłącznie wędrowcami lub wyłącznie „koczownikami”.

Charakterystyka

Wygląd

Papuga posiada silny, zakrzywiony w dół, szeroki dziób. Górna szczęka jest wysunięta i ruchoma względem czaszki, dzięki czemu siła nacisku dzioba jest ogromna. W jamie ustnej znajduje się mięsisty, silny język. Głowa jest duża, wyposażona w oczy osadzone po bokach. Szyja jest krótka, a tułów krępy.

Skrzydła są mocne, mają zaokrąglony kształt. Skrajny palec jest zwrotny. Pióra nie są zbyt gęste, ale długie i sztywne, często bardzo kolorowe. Nogi są wyposażone w długie pazury, dzięki nim większość papug to świetni wspinacze. Papugi mają niebywale zwinne nogi – mogą manipulować pokarmem, podając go sobie do dzioba. Można powiedzieć, że nogi pełnią rolę rąk.

Zauważono, że papugi wykazują „lewonożność” i „prawonożność”. Preferencje te są uzależnione od gatunku.

Kakadu posiadają grzebień z piór, który mogą stroszyć lub chować.

Większość papug ma zielony lub czerwony kolor piór. Kakadu, w wyniku ewolucji, są przeważnie czarne lub białe z elementami żółtymi, czerwonymi lub różowymi. Nie ma dymorfizmu płciowego w wielkości i kolorze upierzenia. Wyjątkiem jest barwnica (Eclectus roratus): samiec jest zielony, z czerwoną plamą na boku i niebieskimi brzegami skrzydeł. Samica jest natomiast czerwona (szkarłatna), z szafirowym brzuszkiem.

Dieta

Papugi żywią się pąkami kwiatów, nektarem, pyłkami, nasionami, owocami, czasem stawonogami. Ewolucja wyposażyła je w ogromne zakrzywione dzioby, stworzone wręcz do otwierania nasion i ich spożywania. Dolna szczęka miażdży łuskę nasienną, nasionko obraca się w dziobie, a łuski zostają wyplute. Dotyczy to wszystkich papugowanych z wyjątkiem sępicy (Psittrichas fulgidus).

Nasiona jedzone przez papugi są często trujące, dlatego patki usuwają te części, które zawierają najwięcej toksyn. Aby zapobiec zatruciu, papugi z obu Ameryk, Afryki i Nowej Gwinei jedzą glinę, która absorbuje toksyczne związki chemiczne kumulujące się w jelitach.

Zwisłogłówka (Loriculus) i papużka ostrosterna (Lathamus discolor) żywią się przeważnie pyłkami i nektarem. Posiadają specjalne pędzelki na języku, które zbierają to źródło pożywienia. Żałobnica żółtosterna (Calyptorhynchus funereus) żywi się owadami.

Tryb życia, usposobienie.

Trudno opisać dokładnie tryb życia papug, ponieważ niełatwo je obserwować i oznaczać. Wiadomo na pewno, że są to ptaki bardzo inteligentne, podobnie jak sójki, sroki, wrony czy kruki. Ten „dar” połączony z pięknym upierzeniem spowodował, że papugi stały się dla wielu osób zwierzętami domowymi. Potrafią się uczyć różnych sztuczek, a żako (Psittacus erithacus) umie kojarzyć słowa z ich znaczeniem. Inne gatunki, np. kea (Nestor notabilis) potrafią posługiwać się narzędziami, rozwiązują również zagadki.

Imitacja dźwięków

Wiele papug umie naśladować ludzką mowę oraz różne dźwięki. Żako o imieniu Alex nauczył się identyfikować słowa z obiektami, potrafił liczyć i udzielać odpowiedzi na skomplikowane pytania np.: „Ile jest czerwonych kwadratów?” z 80-procentową skutecznością.

Papugi nie posiadają strun głosowych. Dźwięk wyzwalany jest poprzez wypuszczanie powietrza przez tchawicę. Różnorodność dźwięków jest wywołana zmianą głębokości i kształtu tchawicy.

Związki i rozród

Większość gatunków papug to monogamiści. Gniazda budowane są w dziuplach, skałach, itd. Mnicha nizinna (Myiopsitta monachus) i 5 gatunków z rodzaju Agapornis (papużki nierozłączki) budują gniazda na drzewach, 3 gatunki z Australii i Nowej Zelandii tworzą gniazda naziemne. Zarówno samiec, jak i samica angażuje się w udoskonalanie lub budowanie gniazda.

Istnieją również gatunki kolonialne, np. patagonka (Cyanoliseus patagonus). Ich terytorium to miejsce gniazdowania. Pary papug i kakadu są trwałe i mocne. Partnerzy są ze sobą nawet w okresie godowym i rozpoznają się, gdy osobniki łączą się w duże stada.

Papugi rozpoczynają starania o siebie poprzez zaloty inicjowane oczywiście przez samca, który wykonuje przemyślane kroki, wyglądające jak dostojny spacer lub jednoosobowa parada. Para utrzymuje swój związek dzięki wzajemnemu „głaskaniu”, iskaniu, ocieraniu.

W okresie godowym samica wysiaduje jaja. Pozostaje w gnieździe przez prawie cały okres inkubacji jaj. W przerwach jajami zajmuje się samiec. Okres inkubacji waha się między 17 a 35 dni, w zależności od gatunku. Wszystkie młode są gniazdownikami – pozostają w gnieździe dopóki nie osiągną odpowiedniego wieku i umiejętności przetrwania. Pisklęta są łyse lub pokryte rzadkim, białym puchem. W gnieździe spędzają od 3 tygodni do 4 miesięcy (kwestia gatunku).

W niewoli

Papugi to zwierzęta bardzo przyjazne, towarzyskie i inteligentne. Wszystkie te cechy wpływają na dużą sympatię ludzi względem tych barwnych ptaków. Jako zwierzęta domowe wymagają bardzo dużo uwagi i stymulacji intelektualnej niemniejszej niż 3-letnie dziecko. Aby żyły długo i szczęśliwie (dosłownie!) należy sprawić, aby miały dużo towarzystwa w postaci innych papug lub ludzi. Ważne jest również korzystanie z zabawek rozwijających papuzie umiejętności.

Szczegółowe dane/wymiary

Papugi (Psittacidae)

• Długość: 8 – 100 cm (zależnie od gatunku)
• Waga: 10 g – 4 kg
• Rozpiętość skrzydeł: do 140 cm
• Długość życia: 15 – 80 lat (papuga Winstona Churchilla żyje do dziś, ma ponad 100 lat)

Papugi – ciekawostki

• Niektóre sklepy zoologiczne zatrudniają specjalistów opiekujących się papugami i uczących ich ludzkich zachowań;
• Kilka gatunków papug jest zagrożonych wyginięciem z powodu nielegalnego handlu zwierzętami i niszczeniem naturalnych papuzich siedlisk;
• Stosunek wielkości mózgu papugi do jej ciała jest porównywalny do proporcji wyższych naczelnych;
• Papugi nie posiadają strun głosowych. Dźwięk wyzwalany jest poprzez wypuszczanie powietrza przez tchawicę. Różnorodność dźwięków jest wywołana zmianą głębokości i kształtu tchawicy;
• Istnieje 370 gatunków papug sklasyfikowanych w 86 rodzajach.

Polecamy:

• Ptaki
• Tukany
• Flamingi
• Pelikany
• Żurawie
• Albatrosy