Bielik białobrzuchy (Haliaeetus leucogaster)

Bielik białobrzuchy (Haliaeetus leucogaster)

Australijski przyrodnik, David Fleay, zauważył, że spośród wszystkich australijskich ptaków, rozmowy bielików białobrzuchych są jednymi z najgłośniejszych i najdalej rozchodzących się. Ten hałaśliwy przedstawiciel jastrzębiowatych jest jednocześnie skutecznym łowcą i pięknym przedstawicielem szponiastych ptaków, którego w naszym kraju próżno szukać. My możemy się pochwalić innym krewnym bielika białobrzuchego – bielikiem zwyczajnym. W tym artykule skupimy się jednak na azjatycko–australijskim, latającym drapieżniku o śnieżnobiałym brzuchu i ołowianoniebieskim dziobie.

Klasyfikacja

• Gromada: ptaki
• Rząd: szponiaste
• Rodzina: jastrzębiowate
• Podrodzina: jastrzębie
• Rodzaj: Haliaeetus
• Gatunek: bielik białobrzuchy

Występowanie

Jego ojczyzną jest Azja Południowo–Wschodnia, w tym:

• Bangladesz
• Sri Lanka
• Birma
• Tajlandia
• Malezja
• Indonezja
• Indochiny
• Filipiny

Lubi również południowe Chiny i Bombaj (Indie). Przebywa ponadto na wybrzeżach Australii, Wyspie Kangura i Tasmanii, a także na Nowej Gwinei i w Archipelagu Bismarcka.

Często widywany na terenach przybrzeżnych, ale przebywa także w głębi lądu. Zalicza się do ptaków osiadłych (nie migruje) i terytorialnych. Potrafi jednak podróżować na duże odległości. Najliczniej występuje w miejscach, gdzie ludzie docierają rzadko lub nie docierają wcale. Nie przepada zatem za naszym towarzystwem 😉

Charakterystyka

Wygląd

Głowa, spodnia część ciała (w tym spód skrzydeł) i ogon są białe. Wierzchnia strona skrzydeł i okolice oczu są w odcieniu szarości, dziób natomiast ma odcień grafitowoniebieski. Tęczówki są ciemnobrązowe. Nogi i stopy mogą być żółte lub szare, ale zawsze wyposażone w długie, czarne szpony. Przez cały rok ptaki mają taki sam układ kolorystyczny.

Młode osobniki (nie przekraczające 1 roku życia) pokryte są głównie brązowymi piórami z domieszką kremowego koloru na głowie, karku, szyi i w okolicach kupra. Stopniowo na ciele pojawia się coraz więcej białych piór. Dojrzałe upierzenie jest w pełni widoczne w 4-5 roku życia.

Samce i samice są do siebie podobne, choć te drugie bywają trochę większe. Osobniki męskie osiągają średnio 66-80 cm długości i ważą 1,8-3 kg, podczas gdy samice mierzą ok. 80-90 cm, a ich ciężar wynosi zazwyczaj ok. 2,5-4,5 kg. Rozpiętość skrzydeł u obu płci mieści się w przedziale 1,78-2,2 m.

Dieta

Poluje na wszystko, co może w danym momencie schwytać, ale najchętniej żywi się zwierzętami wodnymi. Potrafi upolować rybę – lecąc nisko nad wodą chwyta zdobycz w szpony. Zazwyczaj wykorzystuje do tego jedną nogę.

Poza rybami poluje na żółwie, węże morskie, inne ptaki, w tym łyski (Fulica atra), przedstawicieli burzykowatych, a także na pingwiny małe (Eudyptula minor). Poluje również na nietoperze z rodzaju rudawek. Nierzadko pokarm kradnie innym drapieżnym ptakom, np. kani bramińskiej (Haliastur indus) czy rybołowowi (Pandion haliaetus), a nawet przedstawicielom swojego gatunku. Nie pogardzi także padliną.

Poluje samotnie, w parach lub grupach rodzinnych. W czasie łowów para bielików często ze sobą współpracuje. Zdobycz zjadana jest w powietrzu lub dopiero po wylądowaniu.

Zachowanie

Bielik białobrzuchy to ptak zazwyczaj terytorialny. Niektóre pary mieszkają w jednym miejscu przez cały rok, podczas gdy inne są bardziej koczownicze. Tworzy pary monogamiczne, z reguły na całe życie. Nowego partnera poszukuje dopiero po śmierci poprzedniego. Niektóre lęgowiska są zajmowane przez te same pary przez dekady. Najstarsze znane gniazdowisko było używane przez ponad 50 lat.

Przebywają zazwyczaj wysoko w koronach drzew rosnących w pobliżu zbiorników wodnych. Spotykane są najczęściej w pojedynkę lub w parach. Większe grupy spotykają się przy obfitym źródle pożywienia, np. przy dużej padlinie. Wiele zachowań bielika białobrzuchego nadal jednak owianych jest mgłą tajemnicy.

Rozmnażanie

Rozpoczęcie sezonu rozrodczego uzależnione jest od regionu występowania, np. w Australii trwa od czerwca do sierpnia, a na Nowej Gwinei w porze suchej, czyli od maja do października.

Zanim dojdzie do kopulacji, para wykonuje rytualny lot, w którym zawarte jest pikowanie (lot nurkowy), lot szybowcowy, pogoń. W trakcie zalotów ptaki głośno się nawołują. Porozumiewają się między sobą nawet wtedy, gdy dzielą je jedynie 2-3 m.

Gniazdo

Para buduje gniazdo wysoko na drzewie, często martwym. Dobrym miejscem na stworzenie gniazda są również klify. Na terenach wyspowych gniazdo może znajdować się bezpośrednio na ziemi. Konstrukcja ma kształt głębokiej misy, składającej się z patyków i gałęzi. Wnętrze wyścielone zostaje miękkim materiałem roślinnym – trawą lub wodorostami. Co roku gniazdo powiększa się ze względu na liczne udoskonalenia i naprawy. Gniazdo jest budowane lub udoskonalane na 3-6 tygodni przed złożeniem jaj.

Lęg

W jednym lęgu znajdują się zazwyczaj 2 jaja, a ich wysiadywanie trwa ok. 6 tygodni. Pisklęta pokryte są białym puchem. Na początku to ojciec zajmuje się dostarczaniem pożywienia, natomiast karmieniem zajmuje się samica. Kiedy pisklęta nieco urosną, pokarm dostarcza ojciec i matka.

Do momentu opierzenia i opuszczenia gniazda (70-80 dni) dożywa zazwyczaj jedno pisklę. Często zdarza się również, że jedno z dwóch zniesionych jaj nie zostało zapłodnione. Po opierzeniu młode przebywają jeszcze blisko terytorium rodziców przez 6 miesięcy lub do kolejnego sezonu lęgowego. Młode bieliki po raz pierwszy składają jaja w około 6 roku życia.

Szczegółowe dane i wymiary

Bielik białobrzuchy (Haliaeetus leucogaster)

• Długość ciała: samice ok. 80-90 cm, samce ok. 66-80 cm
• Rozpiętość skrzydeł: 1,78-2,2 m
• Waga: samice 2,5-4,5 kg, samce 1,8-3 kg
• Średnia długość życia: 30 lat

Bielik białobrzuchy – ciekawostki

• Obserwacja 37 ptaków z Australii i Nowej Gwinei w 2004 r. wykazały, że w obrębie gatunku różnice wielkości między płciami mogą nie występować. Z kolei ptaki żyjące bardziej na południu były większe od tych z północy.
• Umiejętności myśliwskie bielika białobrzuchego umożliwiają mu upolowanie zdobyczy wielkości łabędzia.
• Bielik białobrzuchy potrafi strawić niestrawne dla większości ptaków części: kości, sierść i pióra.
• Nie jest zagrożony wyginięciem.

Polecamy

• Ptaki drapieżne
• Bieliki
• Orły
• Największe orły i bieliki