Borsuk, jaźwiec (Meles meles)
Borsuk dawniej nazywany był jaźwcem. Występuje głównie na terenie Eurazji, gdzie uznany został zwierzęciem łownym. Prowadzi nocny tryb życia, wraz ze swoją rodziną składającą się z pary rodzicielskiej oraz młodych. Należy do zwierząt zwiastujących nadejście wiosny.
Klasyfikacja
- Gromada: ssaki
- Podgromada: ssaki żyworodne
- Infragromada: łożyskowce
- Rząd: drapieżne
- Rodzina: łasicowate
- Rodzaj: Meles
- Gatunek: borsuk
Podgatunki borsuka
- M. meles arcalus – podgatunek borsuka pochodzący z Krety
- M. meles canascens – jeden z mniejszych okazów borsuka, występujący w Azji Środkowej
- M. meles heptneri – duży osobnik, podobny do borsuka azjatyckiego
- M. meles marianensis – borsuk zamieszkujący Półwysep Iberyjski
- M. meles meles – bardzo duży gatunek borsuka; jesienią osiąga wagę nawet do 24 kg
- M. meles milleri – mały borsuk, pochodzący z południowo-zachodniej Norwegii
- M. meles rhodius – okaz wywodzący się z wyspy Rodos
- M. meles severzovi – mały gatunek; pasy na głowie tego borsuka przechodzą na całe ucho
Występowanie
Aktualnie borsuki można spotkać w lasach Eurazji (np. na terenie całej Polski). Zamieszkują lasy mieszane i liściaste, charakteryzujące się bogatym podszytem, czyli warstwą w ekosystemie leśnym zbudowaną z krzewów takich jak kalina, głóg, leszczyna, czeremcha, jarzębina czy czarny bez. Ich ulubione terytorium musi być podmokłe oraz znajdować się w pobliżu zbiorników wodnych.
Bardzo łatwo również spotkać borsuki w dużych i starych kompleksach sadowniczych, gdzie mają możliwość znalezienia dla siebie licznych kryjówek (nory, przepusty czy jamy pod budynkami). W górach borsuki występują do ok. 2000 m n.p.m.
Nazwa
W dawnych czasach zwierzę to posiadało bardzo wiele ludowych nazw. Były to m.in. borciuk, borciuch, jazwiecz, jaziec. Słowianie określali go mianem „jaźwiec” pochodzącym od jaźwy, czyli nory lub rany. Aktualna nazwa „borsuk” pochodzi z XVII w. Swój początek znajduje w języku tatarsko-tureckim.
Odżywianie
Dieta borsuka obejmuje tak naprawdę wszystko co znajduje się wokół jego miejsca zamieszkania, od wszelkiego rodzaju roślin po zwierzęta. Humorystycznie możemy nazwać go wszystkożercą. Najwięcej składników odżywczych dostarczają mu jednak dżdżownice oraz inne małe owady, młode ssaki oraz ptaki, padlina, zboża i owoce.
Spośród ssaków borsuk najbardziej preferuje zające, szczury, myszy, norniki, ryjówki, krety, jeże, a także koty czy króliki. Jeśli chodzi o owady to jaźwiec najczęściej wybiera chrząszcze (biegaczowate i gnojarzowate), gąsienice, komarnice, osy czy nawet trzmiele.
Ulubione zboża borsuka to pszenica, owies, kukurydza i jęczmień, zaś z owoców wybiera dojrzałe jabłka, gruszki, śliwki, jeżyny, borówki, maliny, truskawki, żołędzie i buczynę. Od czasu do czasu zdarza się, że zjada ptaki gniazdujące na ziemi, żaby, ropuchy, traszki, węże, jaszczurki, ślimaki, grzyby, trawę i koniczynę.
Nie da się zaprzeczyć – borsuk jest wszystkożerny!
Rozmnażanie
Borsuki rozmnażają się w okresie od lutego do października, jednak do kopulacji najczęściej dochodzi w sierpniu. Gdy samiec wygra już zaciętą walkę o wejście do nory samicy i zaakceptowaniu przez nią swojego potencjalnego partnera, samica będąc już w ciąży wypędza samca ze swojej nory.
W przypadku gdy warunki środowiskowe nie są sprzyjające dla samicy borsuka zapłodnione jajeczka mogą zagnieździć się z opóźnieniem ok. 7-15 miesięcy.
Po zagnieżdżeniu się zarodka w ściance macicy, ciąża trwa od 7 do 8 tygodni. Liczba młodych nie przekracza zwykle 5. Przed porodem samica przygotowuje specjalną norę, w której małe borsuki muszą zostać przez ok. 8 tygodni po urodzeniu. Matka karmi je własnym mlekiem do ok. 4 miesiąca życia.
Nora borsuków
Zwierzęta te prowadzą nocny tryb życia. Całe dnie spędzają w wykopanych przez siebie specjalnych norach, o bardzo skomplikowanej budowie, zaś nocą wyruszają na łowy. Borsuki by dotrzeć do głównej komory, muszą przejść przez wiele krętych i zawiłych korytarzy, a wejścia do nich z zewnątrz są od siebie bardzo oddalone. W porównaniu do lisiej nory, u borsuków panuje niezwykły porządek. Wyrzucają one wszystkie nieczystości z nory na zewnątrz.
Borsuki wykopują wokół swojej nory małe dołki zwane latrynami, do których wydalają swoje odchody.
Do swoich nor borsuki są bardzo przywiązane i budują je z niezwykłym zaangażowaniem. Mają one nie tylko otwory wentylacyjne, kilka sypialni, ale także mogą znajdować się na wysokości kilku pięter. Tę samą norę zamieszkują często kolejne pokolenia jednej rodziny borsuków. Wraz z nadejściem zimy, borsuki zapadają w zimowy sen. Nie trwa on jednak ciągle, ponieważ w dniach ocieplenia wychodzą ze swoich nor by zaspokoić głód i pragnienie.
Podczas zimowego snu, borsuk traci na wadze ok. 7 kg, uwalniając energię z nagromadzonego w organizmie tłuszczu.
Zanim jednak zapadną w sen zimowy, znoszą do swojej nory spore zapasy suchych liści, trawy i mchu by wyścielić nimi swoje legowisko,a także zabezpieczyć wejścia do korytarzy. Mówi się nawet, że każdy borsuk preferuje zupełnie inny rodzaj ściółki – od liści bukowiny, po liście paproci czy trawę.
Terytorium
Bez wyjątku, każda borsucza rodzina ma swoje określone terytorium, a jego wielkość zależy głównie od zasobności bazy pokarmowej, jednak przeważnie waha się od 1 do 30 km2. Borsuki zaznaczają swoje terytorium kałem oraz wydzielinami gruczołów.
Ochrona
Borsuki nie są zagrożone, ze względu na swój tryb życia, a także niewielkie zainteresowanie myśliwych. Człowiek jednak często je zabija, ponieważ przenoszą wściekliznę. Można na nie polować w okresie od 1 września do 30 listopada, natomiast na terenach obwodów łowieckich, gdzie spotkać można także głuszca, polowanie na borsuki możliwe jest przez cały rok.
Dane/Wymiary
Borsuk europejski, jaźwiec (Meles meles)
- Długość ciała: 60-90 cm
- Wysokość: do 30 cm
- Waga: wiosną ok. 7-12 kg, a 15-17 kg jesienią (największe podgatunki do 24 kg)
- Długość życia: 15 lat na wolności
Borsuk – ciekawostki
- Młode borsuki są ślepe.
- Gdy środowisko jest niesprzyjające dla matki, zapłodnione w niej zarodki mogą zagnieździć się w macicy z 7-15 miesięcznym opóźnieniem.
- W okresie snu zimowego borsuk traci ok. 7 kg wagi, żyjąc tłuszczem, który zgromadził w swoim organizmie.
- Borsuki to zwierzęta wszystkożerne.
- Są zabijane przez człowieka, ponieważ przenoszą wściekliznę.
- Prowadzą nocny tryb życia.
- Żyją w gronie rodziny: para rodziców oraz młode.
- Borsuki załatwiają się do specjalnych dołków zwanych latrynami.
- Bardzo dbają o czystość w swoich norach – wszystkie nieczystości wyrzucają na zewnątrz.
- Ich naturalnymi wrogami są wilki i rysie.
- Ich pojawienie się, uważane jest za symbol nadejścia wiosny.
Polecamy
A to nie jest przypadkiem zdjęcie ratela?
Rozumiem że chodzi o angielskie nazewnictwo – honey badger
Owszem, chodziło o angielską nazwę badger (borsuk). W tym wypadku rzeczywiście to był honey badger, czyli ratel, miodożer (Mellivora capensis). Niemniej to dwa różne rodzaje Mellivora vs Meles.
W Ameryce Płn. również występują borsuki, nawet macie je tu na zdjęciach. Borsuk amerykański (Taxidea taxus) jednak różni się od swojego euroazjatyckiego kuzyna, co widać na zdjęciach 4,6,10.
Tak, zgadza się. Niemniej zarówno ratel, jak i borsuk amerykański stanowią odrębne linie ewolucyjne. Pierwotna koncepcja zakładała charakterystykę borsuków w jednym artykule, stąd zdjęcia borsuka, ratela (wcześniej) oraz borsuka amerykańskiego. Ostatecznie doszliśmy do wniosku, iż artykuły te zostaną rozdzielone i każde z tych zwierząt zostanie przedstawione w oddzielnym artykule (ratel i borsuk amerykański czekają na publikację), niemniej ilustracje pozostawiliśmy.
Bardzo nas cieszy, iż pośród naszych czytelników są osoby, które dogłębnie znają świat zwierząt.
Mogę się mylić ale czy przypadkiem borsuk i ratel to nie dwa osobne rodzaje? to tak jakby pisać o awionetkach a wrzucać zdjęcia boeingów
Powyżej przecież redakcja wyraźnie napisała w komentarzu, że to dwa różne rodzaje.
” Pierwotna koncepcja zakładała charakterystykę BORSUKÓW w jednym artykule, stąd zdjęcia borsuka, ratela oraz borsuka amerykańskiego”. Skoro więc artykuł miał być o borsukach to trzymajcie się borsuków. Jeśli chcecie dorzucać ratela i amerykańskiego to podpiszcie artykuł jako ŁASICE. Jesteście stroną, która jak rozumiem na za zadanie edukować, więc nie wprowadzajcie w błąd.
Jak uchodować małego borsuka ? W domu:-)
Czy wogóle sie da?
Borsuk jest wszystkożerny i nie jest pod ochroną, więc w czym problem 🙂 Tylko uważaj, bo borsuki przenoszą często wściekliznę. Dodatkowa trudność, że to zwierzę aktywne w nocy, ponadto zimą zapada w sen zimowy 🙂
no właśnie takiego rozjechałem zderzak mi załatwił chłodnice i koło futrzak…
Borsuka
Znalazlam chorego borsuka dzwonilam do gminy straży miejskiej i do rdoś. Wszystkie te instytucje mnie olały zwieze zdechło i nikt nie czuje sie winny to cote zwierzęta nie zasluguja na pomoc
Procedura postępowania z rannym zwierzęciem jest skomplikowana i czasochłonna a co ważne wcale nie jest jednoznaczna. To, że instytucje umywają ręce, to norma. Sam miałem podobny przypadek i byłem odsyłamy od jednej instytucji do drugiej.
Niby wystarczy to zgłosić pod numer 112, ale czy ktoś się tym zajmie, to już właśnie życie pokazuje, że najczęściej chory borsuk nikogo nie obchodzi. Zwłaszcza, ze na borsuki można polować cały rok, jeżeli występują na terenach z głuszcem lub cietrzewiem (co jak się można domyślać jest naciągane). A nawet jeśli nie to sezon polowań jest od 31.08 do 01.12, więc kto by się tam przejmował borsukiem.
Ponadto, kiedyś mieliśmy w Polsce Ministerstwo Ochrony Środowiska, teraz zostało tylko Ministerstwo Środowiska…, a jak pamiętamy na jego czele jeszcze nie tak dawno stał zapalony myśliwy.
Powiedz mi kto i jak ma sie zajać chorym Borsukiem. Nikt Ci nie zabroni go zabrac do domu i sie nim opiekowac. Prawdopodobnie przy najblizszej okazji Cie zaatakuje- zlapiesz wscieklizne a tego bardzo nie polecam. Druga opcja to ze zaplacisz za jego leczenie po czym go wypuscisz co tez bedzie niebezpieczne. Szkoda ze nikt nie chce sie opiekowac biednymy chorymi szczurami tylko obrzydliwi ludzie zakladaja pulapki i je trują.
Nie przesadzajmy z tymi szczurami. Jeśli jednak nikogo nie obchodzi los zwierząt, to za chwilę poza ludźmi i betonowymi pustyniami nic tu nie zostanie. Choć pewnie i ludzi będzie niewielu, jak ich koronawirus dopadnie.
Borsuki nie są głównie zabijane ze względu na wściekliznę ale przede wszystkim ze względu na ich futro a mianowicie rózne odmiany włosia na jego ciele. Głownie używane są w przemyśle futrzarskim(garbarskim) ale również używa się ich do robienia pędzli do golenia. Kolejnym powodem jest rzekome lecznicze działanie ich tłuszczu.
Gdy dotknie się gołą ręką ich tłuszczu nieprzyjemnego zapachu nie da się zmyć nawet przez dwa tygodnie.
U mnie na podwórze późnym wieczorem przychodzi borsuk. Mieszkam blisko lasu, dużo tu starych domów a płoty wkoło są dziurawe albo wcale ich nie ma, lisy już były, sarny, zające i bażanty też, tchórze jak się z piskiem ganiały to mi kwiatki stratowały ale borsuka jeszcze nie widziałam na swoim podwórku. Nie wiem czy był sam czy w parze bo wydawał takie dziwne odgłosy jakby szczekanie popiskiwanie trudno to określić. Na początku nie wiedziałam co to jest bo te odgłosy takie dziwne i nigdy dotąd czegoś takiego nie słyszałam. Bałam się o kota który akurat wyszedł na dwór. Wyszłam więc i poświeciłam latarką zobaczyć co to tak poszczekuje a tu zza krzaków wyskakuje borsuk i pędzi w moją stronę był już jakieś dwa metry ode mnie. Huknęłam na niego tupiąc nogą i zawrócił a ja szybko zabrałam kota który akurat się koło mnie znalazł i poszłam do domu. Rano zauważyłam rozkopany grobek jednego z moich kotów którego miesiąc wcześniej zakopałam, ale niezbyt głęboki był ten rozkop. Obawiam się że ten borsuk zeżarł dwa jeże które zawsze przychodziły na małe co nieco specjalnie dla nich przygotowane. Bo teraz już nie przychodzą ? a były oswojone, nie bały się i codziennie zaglądały gdzie pod krzewem czekał na nie posiłek. Teraz boję się o koty żeby ten borsuk ich nie zaatakował.
Nie obawiaj się, koty sobie dadzą radę. Są szybkie i sprawne w przeciwieństwie do jeży.