Największe pterozaury – Top10
Dziś krótkie uzupełnienie artykułu, w którym dokonaliśmy szczegółowej charakterystyki pterozaurów – największych gadów latających jakie żyły na naszej planecie. Przez miliony lat panowały niepodzielnie w przestworzach. Tylko jeden ptak mógłby się z nim mierzyć – argentawis.
Największe pterozaury – aktualizacja 2022
| Lp. | Pterozaur | Rozpiętość skrzydeł [m] |
| 1 | Hatzegopteryx thambema | 10.00 |
| 2 | Quetzalcoatlus northropi | 10.00 |
| 3 | Arambourgiania philadelphiae | 9.30 |
| 4 | Cryodrakon boreas | 9.20 |
| 5 | Thanatosdrakon amaru | 8.60 |
| 6 | Tropeognathus mesembrinus | 8.30 |
| 7 | Tupandactylus imperator | 7.50 |
| 8 | Nicorhynchus capito | 7.40 |
| 9 | Geosternbergia maysei | 7.20 |
| 10 | Uktenadactylus wadleighi | 6.70 |
| 11 | Barbaridactylus grandis | 6.60 |
| 12 | Thapunngaka shawi | 6.50 |
| 13 | „Anhanguera” robustus | 6.40 |
| 14 | Pteranodon longiceps | 6.40 |
| 15 | Aralazhdarcho bostobensis | 6.30 |
| 16 | Iberodactylus andreui | 6.30 |
| 17 | „Pricesaurus megalodon” | 6.30 |
| 18 | Volgadraco bogolubovi | 6.30 |
| 19 | Maaradactylus kellneri | 6.20 |
| 20 | Pteranodon ingens | 6.10 |
| 21 | Alanqa saharica | 6.00 |
| 22 | Coloborhynchus clavirostris | 6.00 |
| 23 | Maaradactylus spielbergi | 5.90 |
| 24 | Aerotitan sudamericanus | 5.80 |
| 25 | Uktenadactylus rodriguesae | 5.70 |
| 26 | Albadraco tharmisensis | 5.50 |
| 27 | Amblydectes crassidens | 5.50 |
| 28 | Mythunga camara | 5.50 |
| 29 | Geosternbergia sternbergi | 5.40 |
| 30 | Quetzalcoatlus lawsoni | 5.40 |
| 31 | Anhanguera piscator | 5.20 |
| 32 | Pterodactylus woodwardi | 5.20 |
| 33 | Liaoningopterus gui | 5.00 |
| 34 | Phosphatodraco mauritanicus | 5.00 |
| 35 | Pteranodon umbrosus | 5.00 |
| 36 | Tethydraco regalis | 5.00 |
| 37 | Araripedactylus dehmi | 4.90 |
| 38 | Santanadactylus brasilensis | 4.90 |
| 39 | Simurghia robusta | 4.80 |
| 40 | „Anhanguera” araripensis | 4.70 |
| 41 | Anhanguera blittersdorffi | 4.60 |
| 42 | „Anhanguera” santanae | 4.60 |
| 43 | Arthurdactylus conandoylei | 4.60 |
| 44 | Dawndraco kanzai | 4.60 |
| 45 | Siroccopteryx moroccensis | 4.50 |
| 46 | Afrotapejara zouhri | 4.40 |
| 47 | Bogolubovia orientalis | 4.30 |
| 48 | Istiodactylus latidens | 4.30 |
| 49 | Pteranodon velox | 4.30 |
| 50 | Alamodactylus byrdi | 4.20 |
Największe pterozaury – aktualizacja 2018
| Lp. | Pterozaur | Rozpiętość skrzydeł [m] |
| 62 | Piksi barbarulna | 1.0 |
| 61 | „Ornithocheirus” bunzeli | 1.5 |
| 60 | Hell Creek pteranodontian | 1.5 |
| 59 | Nyctosauridae KJ1 | 1.7 |
| 58 | Alcione sp. | 1.8 |
| 57 | Nyctosauridae KJ2 | 2.0 |
| 56 | Alcione (small morph) | 2.1 |
| 55 | DPP small azhdarchid (TMP 1982.16.303, humerus) | 2.4 |
| 54 | Pui Beds Azhdarchid | 2.4 |
| 53 | Alcione elainus | 2.4 |
| 52 | Montanazhdarcho minor | 2.5 |
| 51 | Lance Formation azhdarchid | 2.5 |
| 50 | Kaiparowits Azhdarchid | 2.8 |
| 49 | Nyctosaurus bonneri (FHSM 2148) | 2.9 |
| 48 | Eurazhdarcho langendorfensis | 3.0 |
| 47 | Fox-Amphoux azhdarchid | 3.0 |
| 46 | Iharkut azhdarchid | 3.3 |
| 45 | Lano azhdarchid | 3.3 |
| 44 | Zhejiangopterus linhaiensis | 3.5 |
| 43 | Navajodactylus boeri | 3.5 |
| 42 | Bogolubovia orientalis | 3.5 |
| 41 | Bakonydraco galaczi | 3.8 |
| 40 | DPP medium azhdarchid (TMP 87.36.16, metacarpal IV) | 3.8 |
| 39 | Miria formation azhdarchid | 3.8 |
| 38 | Nyctosaurus gracilis (YPM 2395) | 3.9 |
| 37 | Barbaridactylus grandis | 4.0 |
| 36 | Nyctosaurus lamegoi | 4.0 |
| 35 | Hell Creek azhdarchid MPM 8075 | 4.2 |
| 34 | Saratov Azhdarchid | 4.3 |
| 33 | DPP medium azdarchid (TMP 1992.83.4; | 4.5 |
| 32 | aff. Quetzalcoatlus | 4.6 |
| 31 | Pteranodon longiceps | 4.9 |
| 30 | Tethydraco | 5.0 |
| 29 | Dawndraco kanzai | 5.0 |
| 28 | Phosphatodraco mauritanicus | 5.0 |
| 27 | Quetzalcoatlus sp | 5.0 |
| 26 | Jordanian azhdarchid | 5.0 |
| 25 | Unnamed Transylvanian Taxon | 5.0 |
| 24 | Simurghia robustus | 5.0 |
| 23 | Geosternbergia sternbergi | 5.3 |
| 22 | La Solana azhdarchid | 5.5 |
| 21 | YPM-PU 16619 | 5.7 |
| 20 | Volgadraco bogolubovi | 5.7 |
| 19 | Javelina azhdarchid TMM 42489 | 5.8 |
| 18 | Merchantville pteranodontid | 5.9 |
| 17 | Two Medicine azhdarchid (YPM-PU 22446) | 5.9 |
| 16 | Aralazhdarcho bostobensis | 6.3 |
| 15 | DPP large azhdarchid (1992.83.01, wing metacarpal) | 6.6 |
| 14 | Hokkaido pteranodontid | 6.8 |
| 13 | Pteranodon longiceps | 6.9 |
| 12 | Thapunngaka shawi | 7.0 |
| 11 | DPP large azhdarchid (TMP 1989.36.254, cervical) | 7.4 |
| 10 | Merignon azhdarchid | 8.5 |
| 9 | Sidi Chennane Giant | 9.0 |
| 8 | Hell Creek Azhdarchid | 9.8 |
| 7 | Transylvania giant azhdarchid | 10.0 |
| 6 | Quetzalcoatlus northropi | 10.1 |
| 5 | Hatzegopteryx thambema | 10.5 |
| 4 | Top Bozes Formation/ Petresti Giant Azhdarchid | 10.5 |
| 3 | Sebes Formation / Rapa Rosie azhdarchid | 10.5 |
| 2 | Nemegt Azhdarchid | 11.0 |
| 1 | Arambourgiania philadelphiae | 12.5 |
Najstarsze zestawienie z roku 2014:
Pterozaury o największej rozpiętości skrzydeł – Top10
- Arambourgiania philadelphiae* 7-13 m
- Hatzegopteryx thambema 10–11 m
- Quetzalcoatlus northropi 10–11 m
- Nieopisany pterozaur z Mongolii 10 m
- Nieopisany pterozaur UNCUYO-LD 350 9.1 m
- Tropeognathus mesembrinus 8.2 m
- Geosternbergia maysei 7.25 m
- Arambourgiania philadelphiae 7 m (lub 10-13)*
- Coloborhynchus capito 7 m
- Moganopterus zhuiana 7 m
- Pteranodon longiceps 6.25 m
- Tupuxuara longicristatus 6 m
- Santanadactylus araripensis 5.7 m
- Cearadactylus atrox 5.5 m
- Caulkicephalus trimicrodon 5 m
- Istiodactylus latidens 5 m
- Lacusovagus magnificens 5 m
- Liaoningopterus gui 5 m
- Phosphatodraco mauritanicus 5 m
*Szacunki dla Arambourgiania philadelphiae są niestety rozbieżne ze względu na znikomość materiału kopalnego oraz wykonane szacunkowe obliczenia porównawcze. Szereg analiz wskazuje, iż Arambourgiania mógł być pterozaurem porównywalnym z Quetzalcoatlus northropi lub nawet większym (Frey i Martill 1998 r. – 12-13 m), co czyniłoby z niego największego pterozaura wszech czasów (pośród dotychczas odkrytych). Część analiz „zmniejszyło” nieco jego wymiary, nawet do 7 metrowej rozpiętości.
Polecamy
- Baza pterozaurów online
- Pterozaury – gady latające
- Pterozaury – latające gady
- Kecalkoatl i Hatzegopteryx
Ten tropeognathus mesembrimus w waszym top 10 nie ma prawa istnieć,gdyż został uznany za gatunek z rodzaju ornitocheirus, a konkretnie ornitocheirus mesembrinus 🙂 Więc proszę zmienić.
Coloborhynchus mesembrinus (Wellnhofer, 1987)
Criorhynchus mesembrinus (Wellnhofer, 1987)
Ornithocheirus mesembrinus (Wellnhofer, 1987)
to nazwy synonimiczne dla Tropeognathus mesembrinus (Wellnhofer, 1987) 🙂
Nie właśnie, bo tropeognathus mesembrinus to synonim ornithocheirus mesembrinus.
Synonim to wyraz lub określenie równoważne znaczeniowo innemu. Działa w obie strony. Wyrażenie A możesz zastąpić wyrażeniem B i odwrotnie.
Więc się równoważą?
Tak, systematyka AD 2014 jest równoważna. Tropeognathus mesembrinus należy do rodzaju Tropeognathus i do rodziny Ornithocheiridae.
Ale brakuje tu O. giganteus.
Rzeczywiście nie ma Ornithocheirus giganteus. Mamy z tym problem zarówno jeśli chodzi o wielkość, jak i klasyfikację: Ornithocheirus giganteus=Pterodactylus giganteus=Rhamphorhynchus muensteri=Cimoliornis diomedeus=Lonchodraco giganteus (obecnie).
To w końcu istnieje ten ornitocheirus?
Istnieje, tyle tylko, że James Scott Bowerbank oszacował rozpiętość jego skrzydeł na 2,4 – 2,7 m. Nijak się to zatem ma do tego, co przedstawione zostało w serialu Wędrówki z dinozaurami.
Proszę podać źródło tej synonimizacji o. giganteus w lonchodraco.
Między innymi: Rodrigues i Kellner (2013). „Taxonomic review of the Ornithocheirus complex (Pterosauria) from the Cretaceous of England”.
Dopiszcie jeszcze Tapejara spp. 🙂 Rozp. skrz. 5 m.
Nie mamy tu wiarygodnego źródła, a rozbieżności w przypadku Tapejara są dość spore. National Geographic dla przykładu podaje 3-4 metry rozpiętości skrzydeł, zatem nie mieści się na naszej liście powyżej 5 metrów. Niemniej warto o nim wspomnieć – dziękujemy za uzupełnienie. To naprawdę cenne uwagi.
Czy wy swoje źródła macie tylko z Angielskiego?
Nie tylko, choć w przeważającej części tak, są to źródła anglojęzyczne. W tym języku dostępne jest najwięcej publikacji opiniotwórczych.
Trudno, żeby źródła nie były z angielskiego. 99% prac naukowych jest pisane po angielsku.
Tylko prace naukowe są wiarygodnymi źródłami. 🙂
Dokładnie tak jest 🙂
Pterozaury od zawsze fascynowały ludzi 🙂 O ile Hatzegopteryx miał największą rozpiętość skrzydeł, o tyle Quetzalcoatlus był tuż za nim. Pozostało jeszcze napisać ranking najmniejszych pterozaurów 🙂
Z tymi najmniejszymi to jest poważny kłopot. W jednym ze swoich wykładów amerykański paleontolog Jack Horner przedstawia zabawną historię, jak do roku mniej więcej 1975 w muzeach nie było w ogóle małych dinozaurów 🙂
Ludzi fascynują dinozaury, gdyż były duże (ogromne), wymarły i różniły się bardzo od nas i od tego z czym mamy do czynienia obecnie.
Każde muzeum chciało więc mieć dinozaura, a każdy badacz chciał nazwać swojego dinozaura (najlepiej jak największego), aby zostać zapamiętanym. Wielu jak wiemy posuwało się nawet do oszustw (np. Bruhathkayosaurus matleyi). Te małe nikogo w praktyce nie obchodziły i były traktowane po macoszemu 🙂
Od połowy lat 70-tych XX-wieku można zaobserwować delikatny zwrot, niemniej i tak idąc do muzeum, czy oglądając filmy to te największe przykuwają naszą wyobraźnię, a o tych małych albo zapominamy, albo jest na ich temat niewiele danych…
Podobnie, jak współczesne zwierzęta. Najwięcej filmów przyrodniczych powstało na temat ssaków… głównie dużych. Jednak jakby poszperać w odmętach Empiku, można znaleźć takie cuda jak chociażby „Ukryte Królestwa” (ang. Hidden Kingdoms). Nigdy nie poznamy wszystkich wymarłych (i współczesnych) organizmów, więc warto na razie zainteresować się tym, co jest 🙂 Ajć, troszkę zboczyłem z tematu głównego… więc dla was co stoi na przeszkodzie do zrobienia TOP najmniejszych pterozaurów? Krytyka? Choć takich pterozaurów może i mało znamy, bo kruche mają te kości… ale jakby złapały się na smołę? Wtedy jest największa szansa, że szkielet dotrwa do naszych czasów w nienaruszonym stanie.
Obecnie bierzemy na warsztat wiele tematów – popularne i te mniej również. Na przeszkodzie niektórym tematom stoją często trudności w zdobyciu źródeł i czasochłonność ich przygotowania. Przygotowanie zestawień Top 10 często wymaga sporej pracy, aby zweryfikować wszystkie dane. Będziemy mieli jednak na uwadze Twoją propozycję. Wiesz, że większość propozycji naszych czytelników realizujemy 🙂
A przy okazji, dlaczego pisaliście, że nie opiszecie takahe, bo mało ludzi o nim wie? Przecież informacji jest tysiąc, a o mało znanych trzeba pisać (I jednak opisaliście…)!
Z jednej strony masz rację, ale jest pewne ale 🙂 Obecnie, kiedy mamy już sporo opracowanych artykułów sięgamy po mniej popularne tematy i staramy się realizować pomysły naszych czytelników (takahe był chyba sugestią Maćka, który swoją drogą gdzieś zniknął :)).
Problem jednak z tego typu artykułami jest taki, że czyta je niewiele osób. Są artykuły czytane przez dziesiątki tysięcy i takie, które czyta kilka osób.
Stąd częściej wybieramy te popularniejsze zwierzaki do opisania. A wspomniany takahe, choć bardzo interesujący nie cieszy się wielkim zainteresowaniem.
Niektóre przykłady mogły by być hitami, ale nie zdradzę 😛
Co do wielkości pterozaurów: Arambourgiania to jest taki „Amphicoelias” jeśli chodzi o pterozaury. Znany jest jeden kręg szyjny, ale ogromny. Na jego podstawie oszacowano rozpiętość Arambourgiania na 11-13 m. Oczywiście to tylko jeden kręg, ale jakim cudem „zmniejszono” te szacunki dla tego pterozaura na 7 m ? Nie wiadomo bo nie podano metody…
Nie jestem znawcą pterozaurów, ale sądzę, że to właśnie ten pterozaur może być numerem 1 (no ale oczywiście to jest to samo jak i w wypadku Amphicoelias fragillimus)
On the Size and Flight Diversity of Giant Pterosaurs, the Use of Birds as Pterosaur Analogues and Comments on Pterosaur Flightlessness
Winton & Habib 2014
W kontekście tego pterozaura podawany jest zakres rozpiętości skrzydeł w granicach od 7 do 13 metrów. Pierwsza ze znalezionych kości zaginęła. Druga niekompletna (kręg szyjny) oszacowana została przez Freya i Martilla na 78 cm. Była mniejsza niż u Quetzalcoatlus. Dokonując ekstrapolacji oszacowano wówczas długość szyi Arambourgiania philadelphiae na ok. 3 metry. Późniejsze szacunki są jednak bardziej zachowawcze i podawana rozpiętość skrzydeł oscyluje raczej koło 7 metrów. Pereda-Suberbiola, Xabier i inni „A new azhdarchid pterosaur from the Late Cretaceous phosphates of Morocco” (2003).
Szacunki dla Arambourgiania typu 7 metrów- są nie poparte obliczeniami, jak donoszą Winton i Habib (2014) nie mają żadnego uzasadnienia. Sugerują również, że był to pterozaur prawdopodobnie zbliżonych rozmiarów do kecalkoatla. Oszacowania kości, wynikają z tego, że nie były one kompletne, w przypadku Arambourgiania oszacowano na 78 cm a u kecalkoatla na 66 cm (stąd oszacowania dla Arambourgiania 11-13 m). Nie jest to pewne, ale zmniejszenie rozmiarów tego pterozaura do 7 m, jest bezpodstawne (Winton i Habib 2014 oraz Veldmeijer, Witton, Nieuwland 2012) Jak donoszą Winton i Habib masa 13 metrowego pterozaura (gdyby użyć prostej alometrii) byłaby ponad 2 krotnie większa niż u 10 metrowej rozpiętości. Dlatego sugerują, że Arambourgiania pewnie była bliżej 10-11 m jak kecalkoatl czy Hatzegopteryx niż miałaby osiągać 13 m. Tak czy inaczej sądzę, że jest bardzo możliwe, że Arambourgiania to jeden z największych pterozaurów o ile nie największy.
Dziękujemy – rozszerzyliśmy ten aspekt w artykule. Będziemy z zainteresowaniem śledzili temat dotyczący Arambourgiania, gdyż rzeczywiście mógł to być największy pośród dotychczas odkrytych pterozaurów.
Który pterozaur był najstarszy ( oczywiście z tych znanych)?
Jest kilka „starych” pterozaurów – np. odkryty w Chinach Kryptodrakon sprzed 163 mln lat. Daleko mu jednak to jednego z najstarszych – Eudimorphodon. Eudimorphodon odkryty został w 1973 roku koło Bergamo we Włoszech. Szacuje się, że pterozaur ten żył w późnym triasie (210-203 mln lat temu).
Droga redakcjo !
Tak z ciekawości na jakie rozmiary jest dziś szacowany Ornitocheir?
Ponad to, o czym pisaliśmy w komentarzach powyżej, nie ma dostępnych nowych analiz tego tematu.
Podczas pracy nad moją baza zajmowałem się ostatnio kilka dni kwestią Pteranodon i Geosternbergia. Co do tej rozpiętości skrzydeł faktycznie w internecie wszedzie niemal to tak wygląda zaczynając od angielskiej wikipedi a kończąc na mnóstwie blogów i stron. Pierwsza kwestia to na podstawie jakiego materiału oszacowano rozpiętość skrzydeł na 7,25 m. To oszacowanie pochodzi z pracy Bennetta z 2001 roku i bazuje na osobniku FMNH PR 464 z formacji Sharon Springs. Materiał to kośc promieniowa i łokciowa. Jednak ten osobnik nigdy nie został przypisany do Geosternbergia. Jakby nie patrzeć Geosternbergia sternbergi (lub Pteranodon sternbergi) pochodzi z formacju Niobrara z dolnych warstw, te osobniki sa generalnie starsze od osobników z niśzych pokładów formacji Niobrara opisanych jako Pteranodon longiceps. Sugeruje się, że Geosternbergia jest przodkiem dla Pteranodon. Osobnika USNM 12167 szacowano na 5,32-5,45 m (rozpiętosć skrzydeł). Ogólnie wydaje się, że największy osobnik Geosternbergia sternbergi to UNSM 50036 (którego można oszacować na 6,1 m po porównaniu z YMP 1175 – holotyp Pteranodon ingens = Pteranodon longiceps). Co potwierdza także pośrednio sam Bennett pisząc o tym, że największy osobnik z Niobrara miał rozpiętość skrzydeł 6,25 m a więc Geosternbergia nie była większa niż on. Jest jeszcze drugi gatunek młodszy i pochodzi własnie z formacji Sharon Springs- Geosternbergia maysei – ten okaz to tylko jedna fragmentaryczna czaszka. Jest to okaz nieco większy od Dawndraco , jego rozpiętość skrzydeł to nie prawdopodobnie nie więcej niż 5,5 m. Natomiast w pracy opisującej ten gatunek zaznaczono, że istnieją inne szczątki pterozaurów z formacji Sharon Springs jednak nie można ich przypisać do G. maysei, bo nie da się ich zidentyfikować, Dlatego nie ma powodów twierdzić, że Geosternbergia była większa od Pteranodon. Jest conajmniej kilka osobników pteranodona których rozpiętość skrzydeł szacuje się na ponad 6 m. Natomiast osobnik o rozpiętości skrzydeł 7,25 m z Sharon Springs wszędzie w literaturze jest opisany jako Pteranodon longiceps.
dlaczego wielkość liczyliście rozpiętością skrzydeł? przecież miły być największe pterozaury, a nie pterozaury z największymi skrzydłami.
A jak inaczej zrobić ranking wielkości, skoro pozostały po nich tylko kości?
Dla ptaków można według wagi, rozpiętości skrzydeł i wysokości, kiedy stoją. Dla pterozaurów wagi nie znamy, bo sam szkielet nie pozwala na dokładne szacunki. Najsensowniejszy więc ranking to według rozpiętości skrzydeł. Bo w zasadzie im ta była większa, tym większy był pterozaur.
fakt. mogliby (a właściwie nie mogli) też wielkość tyranozaura rozpiętością skrzydeł…
Cześć, czy pterodaktyle to dinozaury, bo słyszałem że nie?
Pterodaktyle to gady latające, ale nie dinozaury.