Brodatogama brodata, agama brodata (Pogona barbata)

Czasem do obrony przed napastnikiem wystarcza groźny wygląd. Dobrym przykładem takiego zachowania w przyrodzie jest agama brodata. Na pierwszy rzut oka sprawia wrażenie niebezpiecznej, jednak w rzeczywistości jest to gad nieśmiały i płochliwy. Nie mylmy jednak tych cech z tchórzostwem. W sytuacji zagrożenia agama brodata może stać się bowiem odważnym wojownikiem, który potrafi nawet ugryźć. Robi to jednak tylko wtedy, gdy intruz nie daje za wygraną.

Klasyfikacja

• Gromada: gady
• Rząd: łuskonośne
• Podrząd: iguania
• Rodzina: agamowate
• Rodzaj: Pogona
• Gatunek: brodatogama brodata

Występowanie

Agama brodata najliczniej przebywa we wschodniej Australii, na południe od Półwyspu Jork. Wiele osobników spotykano jednak właśnie na tym półwyspie, jak również w środkowej części kraju i na zachodnim wybrzeżu.

Agama preferuje otwarte wrzosowiska, zarośla, lasy, a nawet pola uprawne. Najważniejszym kryterium w wyborze siedliska jest obecność drzew, na które agama wspina się w akcie ucieczki lub w celu ogrzania się w promieniach słońca. Jeżeli na danym terenie drzew nie ma zbyt dużo, agama będzie korzystać np. ze słupów ogrodzeniowych.

Charakterystyka

Wygląd

Dorosłe samce osiągają ok. 60 cm długości, samice są niewiele mniejsze – rosną do ok. 50 cm. Duża głowa ma kształt trójkąta, podgardle pokrywają długie kolce, które po nastroszeniu tworzą charakterystyczną brodę (stąd nazwa gatunkowa). Skupiska kolców znajdują się również z tyłu głowy, w kącikach ust, w okolicach uszu i po obu stronach brzucha.

Skóra ma z reguły kolor szaroczarny, czasem czerwonobrązowy, żółtobrązowy lub ciemnobrązowy. Osobniki niedojrzałe są jaśniejsze od rodziców, a na ich skórze występują wzory, które z wiekiem zanikają. W trakcie dojrzewania głowa może mieć kolor jasnożółty, niebieski lub zielony. Kiedy zwierzę jest podekscytowane lub temperatura otoczenia jest wysoka, głowa, nogi i fragmenty tułowia zmieniają kolor z żółtawego na pomarańczowy. Zazwyczaj agama ma jednak ciemne ubarwienie, najjaśniejsze jest za to wnętrze jamy ustnej – ma ono odcień jasnej żółci.

Dieta

Dorosłe agamy jedzą dużo roślin. Spożywają najchętniej liście, owoce i kwiaty. Chętnie zjadają też owady, małe gady i ssaki, w tym myszy. Głównym źródłem pożywienia dla młodych agam są insekty. Agama brodata to zatem zwierzę wszystkożerne.

Zachowanie

Ten „brodaty” gad jest najbardziej aktywny za dnia. Do pewnego stopnia prowadzi nadrzewny tryb życia, dlatego często widuje się go na gałęziach i pniach. Kiedy robi się jednak zbyt gorąco, chowa się w chłodniejsze miejsce. Wydaje się również, że gatunek ten jest bardziej agresywny od Pogona vitticeps, agamy żyjącej w centralnej Australii (gady z tego gatunku, w Polsce również określane są jako agama brodata – więcej na ten temat w ciekawostkach poniżej).

Samce są wyraźnie terytorialne, na swoje areały pozwalają wchodzić jedynie samicom i młodym. Męskie osobniki dominujące są zazwyczaj największe i przebywają na wyższych partiach drzew, niż osobniki uległe.

W sytuacji zagrożenia agama brodata nadyma gardło, prezentując swą kolczastą brodę. Jeżeli napastnik nie odpuszcza, jaszczurka otwiera paszczę ukazując w ten sposób jasne podniebienie. Jeśli i to nie pomaga odstraszyć intruza, gad broni się walką, ale rzadko gryzie. Z reguły nie jest jednak agresywny, a zanim zacznie straszyć wroga swą brodą, zastyga w bezruchu licząc na to, że kamuflaż uchroni go przed atakiem.

W chłodne miesiące agama może wchodzić w stan odrętwienia lub hibernacji. Głównym źródłem energii staje się wtedy podskórna tkanka tłuszczowa.

Rozmnażanie

Wiosną samiec zaczyna rozglądać się za samicami. Kiedy natrafi na potencjalną partnerkę, próbuje ją przyciągnąć poprzez machanie głową i łapami. Po ok. miesiącu od kopulacji samice składają 10-20 jaj. Przyszła matka składa je w nasłonecznionym ziemnym otworze. Inkubacja trwa ok. 2 miesięcy. W jednym sezonie rozrodczym samice wyprowadzać mogą 2-3 lęgi. Dorastające jaszczurki często zrzucają skórę. Po osiągnięciu dojrzałości wylinka odbywa się rzadziej, bo co 6-8 tygodni. Skóra schodzi płatami, nie zaś jak u węży, w postaci długiego rękawa.

Szczegółowe dane/wymiary

Brodatogama brodata, agama brodata (Pogona barbata)

• Długość ciała z ogonem:
  • samice do 50 cm
  • samce do 60 cm
• Waga: do 600 g
• Długość życia: 10-15 lat

Agama brodata, brodatogama brodata – ciekawostki

• Grecka nazwa rodzajowa Pogona oznacza tyle co „broda”.
• W języku angielskim agama brodata nazywana jest wschodnim brodatym smokiem (oryg. Eastern bearded dragon).
• Agama brodata jest najbardziej masywnym przedstawicielem rodzaju. W skład tej grupy wchodzi w sumie 8 gatunków.
• W Polsce agamą brodatą określa się również inny gatunek gada z rodziny agamowatych – wspomnianego w artykule Pogona vitticeps. Często określenie to dotyczy wszystkich jaszczurek należących do rodzaju Pogona: Pogona barbata, Pogona henrylawsoni, Pogona microlepidota, Pogona minima, Pogona minor, Pogona mitchelli, Pogona nullarbor, Pogona vitticeps.
• Agama brodata może być hodowana w terrariach.

Polecamy

• Jaszczurki
• Warany
• Gady
• Węże