Platybelodon – słoń bez trąby

Platybelodon – połączenie słonia i hipopotama

Dziwaczny wygląd opisywanego wymarłego ssaka spowodował, że współcześni ludzie zaczęli zadawać mnóstwo pytań na jego temat. Na wiele z nich nie otrzymamy już odpowiedzi, kilku możemy się domyślać, a tylko nieliczne poparte są twardymi dowodami.

Niezwykłe połączenie hipopotama i słonia (nie tylko pod względem wyglądu, ale też trybu życia), to chyba najlepsze określenie Platybelodon – rzędu mioceńskich trąbowców.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: trąbowce
• Rodzina: gomfotery
• Rodzaj: Platybelodon
• Gatunki:
  • Platybelodon barnumbrowni
  • Platybelodon danovi
  • Platybelodon grangeri
  • Platybelodon loomisi

Datowanie i występowanie

Szacuje się, że Platybelodon żył od ok. 15 do 4 mln lat temu, czyli w epoce miocenu. Przebywał na terenach dzisiejszej Europy, Azji, Afryki i Ameryki Północnej.

Siedliska

W przeszłości sądzono, że te duże trąbowce prowadziły życie na bagnistych terenach. Miały tam wykorzystywać swoje specyficzne, spłaszczone dolne ciosy jako łopaty (a raczej jako łyżkowidelce) zbierające hydrofity – rośliny wodne.

Ślady na znalezionych zębach sugerują jednak, że dolne, zmodyfikowane siekacze miały za zadanie zdzierać korę z drzew oraz ścinać i wyrywać twarde rośliny lądowe.

Charakterystyka

Paleontolog Henry Fairfield Osborn twierdził, że Platybelodon spędzał większość czasu w wodzie wykopując swymi łopatowatymi ciosami dolnymi rośliny wodne. Dzięki jednak pracy Lamberta i wielu innych naukowców wiemy, że ssak ten, jak większość jego krewnych, tylko w pewnym stopniu preferował życie wodne. Korzystał z wody w określonym celu, tak jak współczesne słonie.

W swej książce z 1936 r., noszącej tytuł Proboscidea, Osborn napisał, że Platybelodon został pozbawiony trąby, ale z pomocą ruchliwej górnej wargi (która spoczywała na całej długości żuchwy) mógł swobodnie zdobywać pokarm roślinny.

Czy Platybelodon miał trąbę, czy nie?

Borissiak stwierdził natomiast, że pysk Platybelodon przypominał nieco pysk hipopotama, choć u tego pierwszego był bardziej wydłużony. Sanders jednak zastanawiał się, jak zwierzę z wydłużonym pyskiem, ulokowanym daleko od warg, mogło wkładać pokarm do pyska. Naukowiec wywnioskował, że zwierzę musiałoby mieć bardzo długi język lub, co bardziej prawdopodobne, jednak trąbę, jak u dzisiejszych słoni.

Pojawia się również pytanie, czy mimo wspaniałego przystosowania do zdobywania pokarmu, szczęki Platybelodon nie przeszkadzały mu w czasie ucieczki przed drapieżnikiem. Sanders szczerze w to wątpił. Prawdopodobnie bowiem bardzo skutecznym odstraszaczem były rozmiary tego ssaka – miał tylko trochę mniejsze gabaryty od współczesnych słoni afrykańskich, a wiemy, że dorosłe słonie rzadko padają ofiarą największych afrykańskich drapieżników – lwów. Wiele wskazuje jednak na to, że również Platybelodon mógł mieć groźnego wroga – kreodonty (Creodonta).

Szczegółowe dane

Platybelodon

• Długość ciała: 3 m
• Waga: 2000 kg
• Datowanie: 15-4 mln lat temu (miocen)
• Miejsce występowania: Eurazja, Afryka, Ameryka Północna

Platybelodon – ciekawostki

• Nazwę rodzajową można przetłumaczyć jako „płaski kieł/ząb”. Odnosi się ona do dwóch dolnych siekaczy przypominających łopaty.
• Platybelodon to bliski krewny trąbowców z rodzaju Amebelodon.
• Kreodonty, będące prawdopodobnie wrogami naturalnymi Platybelodon, to wymarły rodzaj ssaków drapieżnych wywodzących się od tego samego przodka co współczesne ssaki drapieżne z rzędu Carnivora.
• Platybelodon został odkryty przez wspomnianego już Henry’ego Fairfielda Osborna. Paleontolog po raz pierwszy opisał go w roku 1932, podczas gdy Borissiak scharakteryzował Platybelodon danovi w 1928 roku, Osborn i Barbour dokonali opisu Platybelodon grangeri i Platybelodon loomisi w 1929 roku.

Polecamy

• Zwierzęta wymarłe
• Wymieranie
• Mamuty
• Indrikoterium
• Elasmoterium