Duk wspaniały, langur książęcy, wspaniały

Duk wspaniały, langur książęcy, langur wspaniały (Pygathrix nemaeus)

Ta nadrzewna małpa wybija się na tle innych naczelnych nie tylko imponującymi skokami, ale również (a może przede wszystkim) niezwykłym umaszczeniem, które wielu kojarzy się z… przebraniem. Poza wyżej wymienionymi cechami duk, zwany także langurem, to wybredny łasuch, ale i empatyczne stworzenie, o którym warto dowiedzieć się nieco więcej.

Naszym stałym czytelnikom, duk z pewnością będzie przypominał, nie tak dawno opisywaną przez nas, azjatycką piękność o niebieskiej twarzy – rokselanę.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: naczelne
• Rodzina: makakowate
• Rodzaj: Pygathrix
• Gatunek: duk wspaniały

Podgatunki:

Pygathrix namaeus nameaus

Zamieszkuje centralny i północny Wietnam, środkowo–wschodnią Kambodżę i prawdopodobnie chińską wyspę Hainan.

Tylna część nóg jest czarna, natomiast z przodu widoczna jest bordowa sierść przypominająca getry od kolan do kostek. Przedramiona (od łokcia do nadgarstka) są białe, reszta ciała ma szary odcień aguti (dwa końce włosa są ciemniejsze niż jego środkowa część). Zad pokryty jest białym włosem, ale tylko u osobników płci męskiej. Na pysku, głównie policzkach, zauważyć można długie, białe włosy. Reszta twarzy jest w odcieniach czerwieni i żółci.

Pygathrix nigripes nemaeus

Przebywa w południowo – wschodniej Kambodży, południowym Wietnamie oraz w Laosie. Tylne kończyny pokrywa czarna sierść, przedramiona i pierś są natomiast szare. Twarz jest czarna, włosy na policzkach krótkie, w przeciwieństwie do wyżej opisywanego podgatunku. U samców również widoczny jest biały zad.

Pygathrix nemaeus cinerea

Spotykany na wyżynach środkowego Wietnamu. Przeważa umaszczenie aguti w odcieniach szarości. Ramiona i tylne kończyny są czarne, a klatka piersiowa, szyja i ogon białe. Skóra twarzy jest złocisto–brązowa, na nosie i między oczami występują pomarańczowe akcenty.

Siedliska

Langur jest rodzimym gatunkiem Azji Południowo – Wschodniej. Na swe siedliska wybiera rozmaite tereny od nizin po szczyty górskie, dochodzące do 2000 m n.p.m. Przebywa w lasach deszczowych i monsunowych, zarówno pierwotnych, jak i wtórnych.

Charakterystyka

Wygląd

Duk wspaniały ma smukłą i proporcjonalną sylwetkę; średnia długość ciała samców wynosi 61 cm, samic natomiast ok. 54 cm. Niechwytny ogon może osiągać 55-76 cm długości. Średnia waga samców to 11 kg, samice są nieco lżejsze – ważą średnio ok. 8 kg. Nieznaczny dymorfizm płciowy występuje również pod względem umaszczenia: na zadzie samca widoczne są trójkątne, białe oznaczenia, u samic element ten nie występuje.

Gatunek charakteryzuje się bardzo bogatym i efektownym ubarwieniem, o czym szerzej piszemy wyżej. Młode duki są jaśniejsze, dorosłe barwy zdobywają w ok. 10 miesiącu życia.

Dieta

Małpa ta prowadzi dobowy tryb życia, czyli sypia nocą a żeruje za dnia. Wszystkie czynności dnia codziennego wykonuje na drzewach. Jej dieta składa się głównie z włóknistych liści. Podobnie do innych roślinożerców langur dysponuje wielokomorowym żołądkiem, bogatym w rozmaite bakterie rozkładające celulozę. Do rozkładu tego dochodzi w procesie fermentacji, dlatego brzuch duka jest napęczniały.

Preferuje młode, małe i delikatne liście, ale też owoce (np. figi), kwiaty, pędy bambusa i nasiona. Dieta jest bardzo bogata w wodę, dlatego langur nie musi schodzić z drzew, aby uzupełniać zapas płynów w organizmie. Zjada ok. 50 gatunków roślin, nie spożywa jednak w ogóle mięsa.

Każdą roślinę przed zjedzeniem dokładnie ogląda, a kiedy stwierdzi, że jest ona przejrzała lub niedojrzała, wyrzuca ją.

Podobne artykuły

• 
  Cane corso – Italian mastif

  2 lipca 2015
• 
  Najdłuższe węże świata – Top 10

  27 kwietnia 2014
• 
  Zmiany w serwisie

  10 października 2017
• 
  Sokół wędrowny (Falco peregrinus)

  25 marca 2013

Pokarm zjada przy innych małpach, ale na tym tle nie dochodzi między nimi do konfliktów, wręcz przeciwnie – duk lubi dzielić się swoim pokarmem z innymi. Ta hojność jest cechą niezwykła wśród małp Starego Świata

Zachowanie

Langur książęcy jest zwierzęciem wysoce uspołecznionym, dlatego potrafi komunikować się z innymi osobnikami na różne sposoby.

Używa wzroku, dotyku i głosu. Aby objawić chęć iskania lub zabawy, duk szczerzy zęby. Kiedy natomiast unosi brwi, wykazuje strach lub uległość. Potrząsanie głową służy do inicjowania kontaktów seksualnych. Warczy niskim tonem, kiedy grozi innym członkom grupy, głośno szczeka i energicznie porusza gałęziami drzew w sytuacji zagrożenia lub podczas żerowania.

Głównym kanałem komunikacyjnym jest jednak dotyk: iskanie, mające na celu wzajemne oczyszczanie sierści z pasożytów i brudu. Pielęgnacja ta najczęściej występuje między matką i potomstwem, ale dorosłe samce również chętnie biorą udział w tych rytuałach. Uważa się, że iskanie ma za zadanie wzmocnienie więzi społecznych. Duki przepadają również za rozmaitymi zabawami: mogą ze sobą walczyć, gonić się, dotykać i całować w usta. Największą ochotę na zabawę wykazują przed południem, wczesnym popołudniem oraz tuż przed snem.

Porusza się na 4 kończynach, ale częściej po prostu skacze z miejsca na miejsce. Odbija się za pomocą tylnych nóg i na nich też ląduje. Zaobserwowano także, że duk wspaniały przemieszcza się wśród koron drzew wzdłuż określonych szlaków.

Wspólnoty

Prowadzi dobowy i nadrzewny tryb życia. Zwykle żyje w grupach złożonych z 4-15 osobników, choć spotyka się stada 30-50 – osobowe lub samotne osobniki obu płci. W jednej grupie żyje jeden lub więcej samców i o ok. 50% więcej samic. Każda płeć tworzy własną hierarchię opartą na dominacji. W obrębie jednej grupy samce zawsze są jednak wyżej od samic. Kiedy samiec lub samica osiąga dojrzałość płciową, opuszcza grupę macierzystą.

Rozmnażanie

Przed kopulacją samiec i samica dają sobie wiele sygnałów świadczących o wzajemnym zainteresowaniu. Objawia się to charakterystycznymi grymasami połączonymi z potrząsaniem głową. Pierwszy krok z reguły wykonuje samica i to ona decyduje o kopulacji.

Samice duka wspaniałego są płodne co 28-30 dni, w tym czasie krocze staje się nabrzmiałe i czerwone. Ciąża trwa 165-190 dni, porody na wolności odbywają się najczęściej między lutym i czerwcem, kiedy zapasy żywności, zwłaszcza owoców, są obfite. Samica rodzi z reguły jedno młode, rzadko zdarza się ciąża mnoga.

Po narodzinach młode instynktownie trzyma się sierści matki. Nie wiadomo jednak, jak długo samica opiekuje się potomstwem. W niewoli zaobserwowano, że przerwa między ciążami wynosi ok. 2 lata. Samce osiągają dojrzałość płciową w 4-5 roku życia, samice natomiast ok. 4 roku.

Szczegółowe dane i wymiary

Duk, duk wspaniały, langur książęcy, langur wspaniały (Pygathrix nemaeus)

• Długość ciała bez ogona:
  • samce przeciętnie: 61 cm
  • samice przeciętnie: 54,5 cm
• Długość ogona: 56-76 cm
• Średnia waga:
  • samce: 11 kg
  • samice: 8,5 kg
• Długość życia: 21-25 lat w niewoli

Duk wspaniały – ciekawostki

• Nazwa „duk” pochodzi od wietnamskiego słowa oznaczającego „małpa”.
• Duk jest czasem nazywany costumed ape („kostiumowa małpa”) ze względu na niezwykłe, nieco „estradowe” ubarwienie.
• Duk wspaniały potrafi wykonać 6-metrowy skok z gałęzi na gałąź.
• Gatunek jest zagrożony wyginięciem z powodu wylesiania, kłusownictwa i nielegalnego handlu zwierzętami. Często małpy te są także porywane ze środowiska naturalnego dla eksperymentów medycznych.
  

Polecamy

• Małpy
• Zwierzęta Azji