Pachycefalozaur (Pachycephalosaurus)

Pachycefalozaur (Pachycephalosaurus)

Poznano go na razie wyłącznie z kilku odkrytych czaszek, dlatego trudno jednoznacznie opisać jego ogólny wygląd, masę i wielkość. Czaszka pachycefalozaura przynosi nam jednak sporo informacji na temat jego sposobu życia. Wyróżnia się ona specyficzną budową, którą trudno znaleźć u większości znanych dwunożnych dinozaurów. Funkcje twardej i bardzo grubej głowy pachycefalozaura nie zostały do końca poznane, ale teorii i domysłów na ten temat jest całkiem sporo.

Klasyfikacja

• Gromada: zauropsydy
• Nadrząd: dinozaury
• Rząd: dinozaury ptasiomiedniczne
• Podrząd: cerapody
• Rodzina: pachycefalozaury
• Rodzaj: pachycefalozaur
• Gatunek: Pachycephalosaurus wyomingensis

Datowanie i występowanie

Pachycefalozaur żył w okresie późnej kredy (ok. 76-65 mln lat temu), na terenach Ameryki Północnej. Jego kości wykopano w stanach Dakota Południowa, Montana i Wyoming. Szczątków tych nie odnaleziono jednak wiele, bo zaledwie jedną czaszkę i kilka charakterystycznych kopuł czaszkowych. W ostatnich latach zbiory nieco się zwiększyły, jednak nadal nie odkryto pełnego szkieletu.

Odkrycie

Kości należące prawdopodobnie do pachycefalozaura odkryto po raz pierwszy w roku 1850. Zanalizował je w 1859 r. Donald Baird lub w 1860 Ferdynand Vandiveer Hayden. Odnaleziono je w okolicach rzeki Missouri w formacji geologicznej Lance (południowa Montana). Na początku odkrytego dinozaura nazwano Tylosteus, potem troodon, ale w roku 1943 przemianowano go na pachycefalozaura.

Charakterystyka

Wygląd

Słabo poznano budowę anatomiczną pachycefalozuara, bowiem do tej pory opisano jedynie elementy czaszki. Ona sama jednak tworzy ciekawy obraz jej właściciela, ponieważ składa się z charakterystycznej, bardzo grubej kopuły na samym szczycie. Była to bardzo dobra ochrona dla małego mózgu. Tylna część owej kopuły „ozdobiona” została natomiast kotnymi kolcami i wypustkami, dochodzącymi aż do górnej części pyska. Kolce te prawdopodobnie nie były jednak ostrą bronią.

Sama czaszka była bardziej wysoka niż długa, a oczodoły skierowane były do przodu. Niewykluczone więc, że pachycefalozaur widział przestrzennie, jak drapieżnik. Mógł dysponować także wyostrzonym zmysłem węchu. Pysk wieńczył gruby, ostry twór przypominający dziób. W paszczy rosły niewielkie zęby. Krótkie kończyny przednie kontrastowały z wydłużonymi kończynami tylnymi, a ogon był sztywny na skutek skostnienia ścięgien.

Wymiary

Prawdopodobnie osiągał ok. 4,5 m długości, a jego waga wynosiła ok. 450 kg.

Dieta

Dieta pachycefalozaura pozostaje na razie zagadką. Niewielkie, żłobione zęby sugerują, że nie potrafiłby żuć twardych, włóknistych części roślin. Podejrzewa się zatem, że dinozaur ten bazował na liściach, nasionach, owocach i owadach.

Zachowanie

Choć w przeszłości uważano, że samce pachycefalozaura walczyły ze sobą zderzając się twardymi głowami niczym współczesne muflony, dzisiaj pogląd ten nie jest poważnie traktowany. Gdyby dinozaury zachowywały się w ten sposób, na znalezionych czaszkach widniałyby liczne blizny i uszkodzenia.

Budowa szyi w kształcie litery „S” lub „U” uniemożliwiałaby ponadto tego typu potyczki. Jeśli ich kręgi szyjne ułożone byłyby w linii prostej, byłoby można brać pod uwagę starcia wewnątrzgatunkowe. Kopulasta, wysoka czaszka również niespecjalnie nadawałaby się jako oręż, ponieważ ciosy nie byłyby precyzyjne. Możliwe jednak, że dinozaury te uderzały swoimi głowami z boku.

Naukowcy podejrzewają ponadto, że pachycefalozaur był zwierzęciem stadnym. Żył w małych grupach w regionach górskich i nadmorskich. Główną metodą obrony przed napastnikami była prawdopodobnie ucieczka.

Szczegółowe dane/wymiary

Pachycefalozaur (Pachycephalosaurus)

• Długość ciała: 4,5 m
• Waga: 450 kg
• Datowanie: 76-65 mln lat temu
• Okres: późna kreda
• Wiek: mastrycht

Pachycefalozaur (Pachycephalosaurus) – ciekawostki

• Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów pachy („gruby”), cephale („głowa”) i sauros („jaszczur”). Po polsku dinozaur ten nosiłby zatem nazwę „grubogłowy jaszczur”.
• Kopuła czaszkowa pachycefalozaura mierzyła ok. 25 cm grubości.
• Pachycefalozaur był jednym z ostatnich nieptasich dinozaurów żyjących przed wielkim wymieraniem kredowym.

Polecamy

• Dinozaury
• Prenocefal