Meksyk (Mexico City, Ciudad de México) – stolica Meksyku
Pod nazwą „Meksyk” znane jest w Polsce nie tylko państwo, ale i miasto o tej samej nazwie. Być może nie mówi ono zbyt wiele mieszkańcowi naszego kraju, ale warto wiedzieć, że to obecnie jednak z największych metropolii świata. Jest też jedną z najstarszych, a zwiedzając ją, można przekonać się, jak burzliwe były dzieje tego kraju.
Meksyk nosi tę samą nazwę, co kraj, którego jest stolicą, dlatego w krajach anglojęzycznych nazywa się go dla odróżnienia Mexico City. Sami Meksykanie nazywają go Mexico lub El De Fe (co jest skrótem od Distrito Federal). Za to na swoje państwo mówią La Republica lub La Partia, dlatego w rozmowach z mieszkańcami nigdy nie dochodzi na tym tle do nieporozumień.
Charakterystyka
Meksyk to stolica Meksykańskich Stanów Zjednoczonych. Jest położony w środkowej części kraju, na rozległej wyżynie. Jego powierzchnia to 1479 km2 (trzy razy więcej od Warszawy), a liczba mieszkańców wynosi ok. 9 milionów (8 918 653 w 2015 roku). Cały obszar metropolitalny zamieszkiwało oficjalnie 21.65 mln osób, jednak szacuje się, że może tam żyć nawet 25 mln ludzi, co czyni Meksyk trzecią lub czwartą (obok Szanghaju) największą aglomeracją świata – oficjalnie jest na 5. miejscu.
Miasto Meksyk to główny ośrodek władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej w kraju. Na jego czele stoi burmistrz i jego 16 delegatów – każdy z nich zarządza jedną dzielnicą miasta.
Samo używanie nazwy Meksyk może być nieco mylące, gdyż taką nazwę ma zarówno samo miasto, jak i obszar metropolitalny, który również występuje w trzech znaczeniach:
- W jednym rozumieniu Meksyk to 16 dzielnic miasta, a także 14 otaczających go gmin.
- W drugim znaczeniu to aż 50 gmin stanu Meksyk.
- Trzecie znaczenie oznacza megalopolis utworzone przez samo miasto i aż 249 gmin z pięciu stanów, mające powierzchnię aż 9763 km2.
Historia
W XIII w. nad jezioro Texcoco przybyli Aztekowie i założyli tu stolicę, Tenochtitlan. Legenda głosi, że miejsce to wskazał im sam bóg Huitzilopochti, zsyłając orła z wężem w szponach, który usiadł na kaktusie rosnącym na wyspie pośrodku jeziora. Miasto bardzo szybko się rozwijało, rozszerzając się na wysepki jeziora i jego okolice. Kiedy na te tereny w 1519 r. przybył Hernan Cortes, odkrył miasto liczące 100 tys. mieszkańców, które leżało na wielu wyspach i łączyło się ze stałym lądem trzema groblami.
Rozpoczął się okres ciężkich walk i oblężenia, w wyniku którego większość mieszkańców zmarła z głodu i chorób. Cortes nakazał zburzenie Tenochtitlan, a w jego miejscu postawiono nowe miasto, które zajęli konkwistadorzy. Dotychczasowi mieszkańcy musieli wynieść się na peryferie.
W 1522 r. Meksyk otrzymał prawa miejskie i uzyskał własną radę miejską. Dogodne położenie sprawiło, że szybko stał się on największym i najważniejszym miastem tzw. Nowej Hiszpanii. Rozlewiska dookoła jeziora zasypywano i osuszano, by zrobić miejsce dla nowych kwartałów.
W 1821 r. Meksyk stał się niepodległym państwem, a miasto o tej nazwie – jego stolicą. W drugiej połowie XIX w. przebudowano go na wzór Paryża. Masowo osuszano tereny dookoła miasta, likwidując system jezior i mokradeł. Jednocześnie zainstalowano kanalizację. W 1907 r. w mieście pojawiło się oświetlenie elektryczne oraz tramwaje.
W okresie międzywojennym zaczęto burzyć pałace w stylu francuskim i stawiać drapacze chmur, jednak nie były zbyt wysokie z powodu ograniczeń technicznych – Meksyk leży w strefie sejsmicznej.
W latach 50. rozpoczął się okres wyjątkowej prosperity związanej z faktem, że w Zatoce Meksykańskiej odkryto złoża ropy naftowej. Jednak w latach 80., na skutek kryzysu naftowego, miasto nieco zubożało, a w dodatku w 1985 r. zostało częściowo zniszczone przez trzęsienie ziemi. Katastrofa została wykorzystana jako okazja, by zmodernizować system kanalizacyjny i wodociągowy w mieście. Od tamtej pory wszelkie nowe inwestycje muszą uwzględniać strukturę geologiczną okolicy i spełniać surowe przepisy budowlane.
Geografia
Meksyk znajduje się na płaskowyżu otoczonym przez pasma górskie. Jego średnia wysokość to 2240 m n.p.m. Centrum miasta znajduje się na terenie podmokłym, powstałym w wyniku osuszenia jeziora i okolicznych rozlewisk. Stwarza to zagrożenie podczas trzęsień ziemi, poza tym starsze części miasta są narażone na osiadanie.
Mimo że Meksyk leży w strefie klimatu równikowego, to jest tam stosunkowo chłodno z racji dużej wysokości nad poziomem morza. Średnia roczna temperatura to 18°C. Najcieplejsze miesiące to maj i kwiecień, zaś grudzień i styczeń są najchłodniejsze i zdarzają się wtedy nawet przymrozki. Od maja do września trwa pora deszczowa.
Na mikroklimat Meksyku mocno wpływa zanieczyszczenie powietrza. Miasto otaczają góry, co utrudnia cyrkulację powietrza. W połączeniu z dużą ilością pyłów jest to przyczyną częstego smogu. Wiejące wiatry często wzniecają chmury kurzu. Sytuacja wygląda lepiej w zachodnich, bardziej zadrzewionych częściach miasta, gdzie panuje większa wilgotność.
Architektura
Centrum Meksyku stanowi plac Konstytucji – Zocalo – plac położony w miejscu, gdzie kiedyś znajdowała się wyspa na jeziorze Texcoco. Znajduje się tam barokowa Katedra Miejska. Niedaleko znajduje się Pałac Narodowy postawiony na ruinach pałacu Azteków. Dawniej była to siedziba wicekróla Nowej Hiszpanii, a w tej chwili jest siedzibą władz państwowych. W okolicy rozciąga się tzw. kolonialna część stolicy i jest to najstarsza część miasta, obfitująca w zabytki.
W Meksyku znajduje się wiele cennych, zachwycających kościołów, pochodzących głównie z XVII i XVIII wieku, w tym La Merced, S. Ines i S. Agustin. Z tego też okresu pochodzą imponujące kolegia zakonne (w tym S. Ignacio) oraz domy i pałace, np. Conde de Herras y Soto oraz Casa de los Azulejos.
Główną ulicą miasta, biegnącą z południa na północ, jest Avenida Insurgentes. Wzdłuż niej leży Zona Rosa – dzielnica rozrywkowa, zaś bardziej na południe znajdują się dzielnice mieszkalne. Na zachód od niej znajduje się luksusowa dzielnica willowa. Z kolei na wschód od Avenida Insurgentes znajdują się słynne chinampas – pływające ogrody utworzone z trzcinowych łodzi, na których hodowane są rośliny. Jest to pozostałość dawnych jezior, które się tu dawniej znajdowały.
Na północ od centrum znajdują się domy zamieszkane przez klasę średnią. Z kolei bardziej na północ miasta zabudowa jest znacznie gęstsza, a mieszkańcy ubożsi. Najuboższe, przeludnione dzielnice znajdują się na północnym wschodzie miasta.
Ludność
Meksyk jest jednym z najszybciej rosnących miast na świecie. Co roku liczba jego mieszkańców rośnie o ok. 3%. Tworzą ją głównie Metysi i Kreole (w tym wypadku słowo to oznacza potomków hiszpańskich osadników). W ostatnich latach rośnie liczba Indian, a także imigrantów z Ameryki Południowej. Z liczbą 440 tys. ludzi, jest to największe skupisko Amerykanów poza USA. Charakterystyczne jest, że klasę średnią i wyższą tworzą głównie Kreole. Miasto jest jednolite religijnie – 90% mieszkańców to katolicy.
Mimo pewnych problemów społecznych w Meksyku istnieje bardzo niski odsetek analfabetyzmu. Sieć szkół, nawet w biednych dzielnicach, jest dobrze rozwinięta, a Narodowy Autonomiczny Uniwersytet Meksyku to jedna z największych uczelni wyższych na świecie. Dobrze rozwinięta jest też opieka zdrowotna – na uwagę zasługuje zwłaszcza najstarszy na zachodniej półkuli szpital im. Jezusa z Nazaretu.
Znaczenie
Meksyk, jak przystało na stolicę, jest centrum komunikacyjnym kraju. W trzech kierunkach wychodzą stąd ważne linie kolejowe. Stale rozbudowywane jest metro (obecnie to największa – po nowojorskiej – sieć kolei podziemnej na zachodniej półkuli). Po ulicach jeżdżą autobusy, jednak jest to najmniej solidny środek transportu ze względu na wielokilometrowe korki. We wschodniej części miasta leży Lotnisko im. Benito Juareza – największy port lotniczy w kraju.
Meksyk jest bardzo ważnym ośrodkiem przemysłu – odpowiada nawet za 1/3 produkcji kraju. Znajdują się tu fabryki przemysłu chemicznego i włókienniczego. Ciągła rozbudowa miasta sprawia, że postulowane od lat przeniesienie zakładów przemysłowych na przedmieścia staje się nierealne, zwłaszcza że obecnie są one w miarę dobrze skomunikowane. W mieście znajduje się jedyna w kraju giełda, a także liczne banki. Bardzo ważną pozycją w budżecie jest turystyka.
Meksyk jest też ważnym centrum kulturalnym. Z najważniejszych obiektów warto wymienić Pałac Sztuk Pięknych, Uniwersytecki Ośrodek Kulturalny oraz Narodowe Muzeum Antropologiczne, znane z wielu bezcennych eksponatów z epoki prekolumbijskiej, w tym słynnego Kamienia Słońca.
Dzielnice miasta mają dość dużą autonomię. Każda z nich ma własne centrum usługowe, a także parki i ogrody. Najpopularniejsze rozrywki to piłka nożna – w mieście istnieje wiele stadionów różnej wielkości. Meksykanie pasjonują się też walkami byków – w mieście znajduje się największa na świecie arena do corridy.
Problemy
Dużym współczesnym problemem Meksyku jest smog, który z powodu specyfiki umiejscowienia miasta pojawia się tam często. Kolejną bolączką są coraz częstsze burze pyłowe. Jednak największym problemem jest zaopatrzenie w wodę milionów ludzi, zwłaszcza żyjących w najbiedniejszych dzielnicach. Miejscowe zasoby wody pitnej zostały szybko wyczerpane, przez co władze musiały zainwestować w wodociągi dostarczające wodę z bardzo odległych miejsc. Również energia elektryczna jest sprowadzana nawet z innych stanów. Centralne ogrzewanie praktycznie nie jest spotykane.
Szczegółowe dane
Meksyk – stolica Meksyku
- Nazwa hiszpańska: Ciudad de México
- Powierzchnia (samego miasta): 1485 km2
- Liczba ludności:
- Stolica: 8 918 653 osób (2015 rok)
- Metropolia: 21 650 668 (2017 rok)
- Gęstość zaludnienia: 6000 osób/km2
Meksyk – ciekawostki
- Gdy otwierano lotnisko, znajdowało się poza miastem. Obecnie jest ze wszystkich stron otoczone przez slumsy.
- Meksyk jest miejscem pielgrzymek z powodu znajdującego się tu cudownego ołtarza Matki Boskiej – Dziewicy z Guadalupe.
- Na obszarze metropolitalnym Meksyk żyje co piąty mieszkaniec kraju.
Polecamy
Podoba mi się artykuł