Park Narodowy Saguaro

Jednymi z najbardziej zapadających w pamięć scen w amerykańskich westernach są widoki ukazujące rozległą, skalistą przestrzeń porośniętą ogromnymi kaktusami. Rośliny te są tak niezwykłe i ważne w swoim ekosystemie, że stały się jedną z przyczyn, dla których na surowych pustkowiach Arizony powstał park narodowy.

Położenie i nazwa

Park Narodowy Saguaro składa się z dwóch oddzielnych części położonych na przedmieściach miasta Tuscon, ok. 10 km od centrum, ale po przeciwnych jego stronach. Na zachodzie znajduje się Dystrykt Tuscon (Tuscon Mountain Disctrict, TMD) o powierzchni ok. 10 tys. ha, zaś na wschodzie – znacznie większy Dystrykt Rincon (Rincon Mountain District, RMD) o powierzchni 27 tys. ha. Obie części parku mają łącznie 37 tys. ha powierzchni, z czego aż 29 tys. ha ma charakter terenu określanego w USA jako wilderness, czyli zupełnie niezmienionego przez człowieka.

Park Narodowy Saguaro wziął swoją nazwę od kaktusa zwanego właśnie saguaro (Carniegiea gigantea), który naturalnie rośnie wyłącznie na pustyni Sonoran. Jej część znajduje się na terenie TMD.

Geologia i ukształtowanie terenu

Na terenie Saguaro znajdują się skały liczące nawet 1,4 mld lat, głównie w części Dystryktu Rincon. Są to głównie skały wulkaniczne porośnięte obecnie roślinnością stanowiącą część rozległych lasów. Historia Dystryktu Tuscon jest bardziej złożona. Około 600 mln lat temu teren obecnego Tuscon przykryło morze, dlatego pojawiły się tu liczne skały osadowe, w tym piaskowce, wapienie i łupki.

Góry Tuscon zostały uformowane około 70 mln lat temu podczas silnej aktywności wulkanicznej. Wówczas powstała kaldera – ogromne zagłębienie powstałe po erupcji. Na skutek niszczących powodzi i erozji, a także zmian klimatycznych, teren przybrał obecną postać skalistej półpustyni.

Klimat

Park Narodowy Saguaro leży w strefie klimatu podzwrotnikowego, ale w obu częściach wykazuje różnice. RMD obejmuje zalesione tereny górskie, położone na wysokości 814–2641 m n.p.m. Roczna suma opadów wynosi do 760 mm, przy czym na większych wysokościach zimą zdarza się też śnieg. Z kolei w skalistym TMD roczna suma opadów wynosi 250 mm. W obu rejonach opady deszczu są często nagłe, skutkujące błyskawicznymi powodziami. Na terenie TMD notuje się też burze piaskowe.

Najcieplejsza pora roku przypada między majem a wrześniem – wówczas temperatury sięgają nawet 38°C. Natomiast od października do kwietnia temperatury w ciągu dnia są niższe i zwykle nie przekraczają 21–27°C, zaś nocami zdarzają się przymrozki.

Historia

Pierwszymi mieszkańcami terenów zajmowanych obecnie przez Saguaro byli Indianie z plemienia Hohokam, którzy mieszkali tu w latach 200–1450 n.e. Do dziś można napotkać liczne petroglify i pozostałości ich naczyń. Następnie tereny te nawiedzili Hiszpanie w XVI w. i utrzymali się tutaj aż do XIX w., gdy tereny obecnej Arizony stały się częścią USA. Dla tego regionu zaczęły się burzliwe czasy budowy pierwszej linii kolejowej, wojen z Apaczami oraz poszukiwania bogactw naturalnych w górach. Wydobywano tutaj cynk, ołów, złoto, srebro, miedź i surowce mineralne. Większość kopalni zamknięto w latach 40. XX w., gdy wydobycie stało się nieopłacalne.

Już w 1920 r. uczeni zaczęli się interesować unikalną przyrodą regionu, w tym ogromnymi kaktusami saguaro. W 1933 r. udało się nakłonić ówczesnego prezydenta kraju, Herberta Hoovera to utworzenia tu terenu chronionego Saguaro. Później John F. Kennedy nakazał powiększyć obszar objęty ochroną o lasy po przeciwnej stronie miasta Tuscon i utworzyć służbę zajmującą się utrzymaniem tego terenu w nienaruszonym stanie. Wreszcie w 1994 r. Kongres USA zdecydował się utworzyć Park Narodowy Saguaro i włączyć do niego oba chronione obszary.

Flora (rośliny)

Na terenie Parku określanej jako Dystrykt Rincon występuje typowy dla gór podział na piętra roślinności. Wyróżnia się tam cztery piętra: las dębowy, las dębowo-sosnowy, las sosnowy i mieszany iglasty. Spotyka się tam dęby Gambela, sosny żółte i jodły kalifornijskie. Zanotowano tu występowanie 389 gatunków roślin naczyniowych i 197 gatunków grzybów.

Z kolei w Dystrykcie Tuscon występuje roślinność zwana scrub, porośnięty z rzadka trawami i roślinami odpornymi na brak wody. Tutaj spotyka się też symbol parku – kaktusy saguaro (w liczbie mnogiej saguaros). Rośliny te mogą dożywać nawet 200 lat. Dojrzały saguaro osiąga do 18 m wysokości i waży ponad dwie tony, jeśli ma zmagazynowany zapas wody. Na terenie parku rośnie około 1,8 mln kaktusów saguaro.

Karnegia olbrzymia, saguaro (Carnegiea gigantea Britton & Rose)

Kaktusy te osiągają zazwyczaj od kilku do kilkunastu metrów wysokości. Największy odnotowany przedstawiciel mierzył 23.8 metra wysokości – nie posiadał ramion (odgałęzień). W 1986 został niestety przewrócony przez wichurę.

Największym obecnie rosnącym kaktusem saguaro, jest roślina mierząca 16,5 metra wysokości, o średnicy korony 4,7 metra i obwodzie pnia 2,1 m. Inny przedstawiciel, to Champion Saguaro rosnący w hrabstwie Maricopa w Arizonie, mierzący 13,8 metra wysokości z obwodem pnia wynoszącym 3,1 metra.

• Kaktusy saguaro, w trakcie obfitych deszczy „piją” wodę i w pełni nawodnione mogą ważyć nawet 1500 – 22000 kg („nieco” więcej niż hodowane w doniczkach w domu :)).
• Kolce na saguaro mogą rosnąć do 1 milimetra dziennie.

Fauna (zwierzęta)

Na terenie Saguato występuje ok. 30 gatunków średniej wielkości ssaków, w tym wiewiórki ziemne, rysie rude, mulaki czarnoogonowe, pekari, zające wielkouche, ostronosy białonose i szopiki pręgoogonowe. Poza tym na terenie parku można spotkać ponad 100 gatunków ptaków, w tym dzięcioły, kukawki, jastrzębie, a nawet kolibry. Niektóre gniazdują w dziuplach utworzonych w kaktusach saguaro przez dzięcioły.

W parku można też spotkać liczne gady z 36 gatunków, w tym trującą jaszczurkę – helodermę arizońską, węża koralowego i grzechotnika teksaskiego. Żyją tu także trzy gatunki płazów bezogonowych, które większość czasu zagrzebane są w ziemi, a uaktywniają się wraz z nadejściem deszczów.

Turystyka

Na terenie Dystryktu Tuscon istnieje 19 km dróg asfaltowych i 12,7 km gruntowych. Rowery mogą poruszać się wyłącznie po drogach asfaltowych. Na niektórych trasach można poruszać się konno. W tej części parku można obejrzeć m.in. petroglify pozostawione przez Indian Hohokam. Na tym terenie znajdują się też stare zabudowania osadników. Charakterystyczne są tu ramadas – schronienia pozbawione ścian, a jedynie osłonięte dwuspadzistym dachem. Mieści się tam również Arizona-Sonora Desert Muzeum, będące muzeum historii naturalnej i mieszaniną ZOO oraz ogrodu botanicznego.

W Dystrykcie Rincon znajduje się licząca 13,4 km pętla, która łączy się z trasami należącymi do Narodowego Systemu Szlaków. Zalicza się do niego trasy turystyczne biegnące nierzadko przez cały kraj. Po tej części parku można poruszać się konno lub mułami, co jest atrakcją dla turystów z miasta.

Szczegółowe dane

Park Narodowy Saguaro

• Nazwa oryginalna: Saguaro National Park
• Powierzchnia: 371,16 km²
• Data założenia: 14 października 1994 r.
• Łączna długość szlaków turystycznych: 266 km
• Współrzędne: 32°10′45″N 110°44′13″W

Ciekawostki

• W 2018 r. Park odwiedziło ponad 957 tys. gości.
• Pierwsi mieszkańcy Parku – lud Hohokam – zasłynął budową rozległem sieci kanałów irygacyjnych, dzięki któremu tereny te były wykorzystywane na pola uprawne. Cywilizacja ta upadła na skutek zmian klimatu i wydłużania się pory suchej.
• Największym zagrożeniem dla zwierząt w parku są samochody. Co roku pod kołami ginie tu nawet 50 tys. kręgowców.

Polecamy

• Podróże DinoAnimals
• Parki Narodowe
• Wodospady
• Jeziora
• Góry
• Rzeki
• Morza