W dzisiejszej odsłonie artykułu pragnę przedstawić wam informację na temat okazu Tyrannosaurus rex skatalogowanego jako BHI 3033 ,który otrzymał swoją ksywę Stan po nazwisku swojego odkrywcy Stana Sacrisona.

Model ukazujący potencjalny wygląd okazu BHI 3033 – Stan.

Odkrycie:

Skamieniałość została odkryta przez paleontologa amatora Stana Sacrisona w piaskowcowej warstwie formacji Hell Creek niedaleko Bufflo ( Harding Country ) – Południowa Dakota wiosną 1987 roku. Latem tego samego roku z pomocą swojego brata bliźniaka Steva zaczęli oni w wolnym czasie wykopywać szczątki, które jak początkowo zakładali miały należeć do Triceratops. Okazało się jednak , że dotarcie do szkieletu nie będzie takie łatwe, ponieważ koniecznym będzie usuniecie wierzchniej warstwy skalnej o grubości około metra. Wiosną 1992 roku zwrócili się oni z pomocą do Black Hills Institute of Geological Research, gdzie Peter Larson i jego zespół kontynuowali prace wykopaliskowe. Po długim procesie przygotowawczym, który trwał 30.000 tysiącach godzin okaz był gotowy do wystawy. Obecnie oryginalny szkielet Stana możemy podziwiać w Black Hills Institute of Geological Research.

Oryginalny zrekonstruowany szkielet okazu BHI 3033 możemy podziwiać w Black Hills of Geological Research in Hill City ( Południowa Dakota ).

Szkielet:

Stan był w swoim czasie najbardziej kompletnym okazem Tyrannosaurus rex jaki kiedykolwiek znaleziono z zachowanymi 199 kośćmi co dawało ok. 63 % kompletności szkieletu, dopóki/dopóty w 1990 roku nie odnaleziono jeszcze bardziej kompletnego szkieletu , któremu później nadano ksywę ‘’ Sue ‘’. W skład szkieletu BHI 3033 wchodziły między innymi : bardzo kompletną czaszkę ( 140 cm ), dziesięć kręgów szyjnych, czternaście kręgów szyjnych, dwanaście żeber klatki piersiowej, kość krzyżową, trzydzieści jeden kręgów ogonowych, górna część kości łonowej, obie kości udowe, kość piszczelowa, kość strzałkowa, paliczki lewej i prawej stopy.

Stan był dorosłym osobnikiem Tyrannosaurus rex ( wiek w chwili zgonu szacuje się na 20 lat ) szkielet leżał na powierzchni przez kilka miesięcy po śmierci zwierzęcia po czym został pokryty warstwami osadu naniesionymi prawdopodobnie w wyniku powodzi przez co nieco się rozproszył. W skale, w której znajdował się szkielet znaleziono również skamieniałą roślinność, która dostarczyła informacji o florze siedliska.

Szkielet Stana po zgonie najprawdopodobniej przebywał jeszcze na powierzchni przez okres kilku miesięcy, gdzie w następstwie lokalnej powodzi został rozproszony i pokryty warstwą osadów.

Urazy:

Stan podobnie jak wiele innych skamieniałych okazów teropodów posiadał wiele licznych wyleczonych ran i złamań. Naukowcy z Black Hill Institute zdiagnozowali urazy czaszki i kręgów szyjnych, gdzie te drugie w wyniku procesu gojenia się dwa kręgi zrosły się razem, a trzeci stał się praktycznie nieruchomy w stosunku do szyi.

Boki czaszki posiadały liczne blizny a w jej tylnej części znajdował się dość głęboki otwór o średnicy ok. 2,7 cm co odpowiadało by wielkości czubka zęba innego Tyrannosaurus rex, W najgłębszym punkcie dziury w czaszce odłamany został duży kawałek ( 5×12 cm ), cienka warstwa nowej kości zamknęła otwór w przeciwnym razie Stan nie przeżyłby.

Obrażenia jakich doznał Stan w ciągu swojego życia były prawdopodobnie wynikiem potyczek z innymi przedstawicielami gatunku o panowanie na danym terytorium lub prawie do krycia samic.

Szacunek masy i długości :

Stan jest okazem Tyrannosaurus rex zaliczanym do tych charakteryzujących się lżejszą budową anatomiczną co wskazywało by na to, że BHI 3033 jest przedstawicielem płci męskiej. W 2009 roku zespół Karla Batesa próbował określić objętość osobnika a co za tym idzie masę za pomocą pomiaru laserowego, jednak ze względu na to, iż nie udostępniono mu szkieletu po za teren muzeum pomiar nie był optymalny, mimo wszystko Bates i jego współpracownicy określili masę ciała Stana na minimalnie 5930 kilogramów a maksymalnie na 7654 kilogramy. Stellers ( 2017 ) podaje szacunkową masę na 7200 kg +- 200 kg, natomiast Hutchinson ( 2011 ) określa średnią masę szacunkową aż na 8350 kilogramów. Franoys ( 2017 online ) określa długość okazu BHI 3033 na 11,78 m ( długość mierzona wzdłuż linii prostej kręgów kręgosłupa ) i 12,04 m ( długość mierzona wzdłuż krzywizny kręgów kręgosłupa ).

Grafika ukazująca rekonstrukcję szkieletową okazu BHI 3033 autorstwa Franoys ( 2017 ).

Dodatkowe ciekawostki i informacje :

• Stan wykorzystywany był w badaniach dotyczących szacunków masy Tyrannosaurus oraz sposobu ich poruszania się.
• Prawdopodobnie Stan w ciągu swojego życia został zakażony przez pasożyty podobne do Trichomonas (pierwotniak z grupy wiciowców, pasożytujący w drogach moczowo-płciowych ).
• Każdy z ponad 30 odlewów pierwotnej skamieniałości Stana został sprzedany do muzeów na całym świecie za cenę ok. 100.000 $, odlewy możemy podziwiać w muzeach takich jak : Manchester Museum, The Childrens Museum of Indianapolis, New Mexico Museum of Natural History and Science, Houston Museum of Natural Science, National Museum of Natural History, Rocky Mountain Dinosaur Resource Center, Oxford University Museum of Natural History ,Natural History Museum in Oslo, Cerritos Public Library w Kalifornii oraz w Dinópolis (Teruel, Hiszpania).
• Gdy BBC testowało nacisk szczęk Tyrannosaurus rex w swoim programie zatytułowanym ”The Truth About Killer Dinosaurs” hydrauliczny model czaszki oparty był na czaszce Stana która ma długość 147 centymetrów i jest jedną z najlepiej zachowanych. Gregory Erickson oszacował siłę zgryzu i doszedł do wniosku, że Tyrannosaurus miałby siłę ugryzienia 60.000 Newtonów, czyli ok. 6118 kilogramów.

Replika szkieletu Stana znajdująca się w Manchester Museum.

Podobne artykuły

• 

  ‘’Cudzych chwalimy swego nie znamy sami nie wiemy co posiadamy’’

• 

  ”Intelektualiści” ?

• 

  ‘’Hospodar wyspy Hateg’’