Obecnie niewiele person wątpi, że współczesne ptaki są bezpośrednimi potomkami dinozaurów mezozoicznych – teraz dodatkowo opublikowano artykuł, który po raz kolejny przychyla się do potwierdzenia ich ewolucyjnego powiązania. To za sprawą tego, że doskonale zachowana skamieniałość ‘’trafiła w ręce’’ chińskich paleontologów, nie był to jednak tak jak zazwyczaj materiał skalny dorosłego lub młodocianego osobnika, ale bardzo młodego okazu, który na zawsze pozostał wewnątrz jaja. ‘’Szczenię’’ nazwane ‘’Baby Yingliang’’ jest najbardziej kompletną fosyliom, której szczególna wartość polega na tym, iż skamieniała ona w niezwykle charakterystycznej pozycji, którą dziś przyjmują tylko pisklęta ptaków, prawie gotowe do wyklucia.

Graficzna rekonstrukcja życiowa bliskiego wylęgowi 23,5 centymetrowego dinozaura (owiraptozaura)  z 16,7 centymetrowego jaja na podstawie okazu ‘’Baby Yingliang’’. Źródło grafiki: Lida Xing. 

Dziś wiele już wiadomo na temat zachowań rodzicielskich owiraptorozaurów i tematyki z tym pokrewnej jak: struktura, kształt, ilość i rozmieszczenie w gnieździe jaj (jak i samych osobników dorosłych, które je inkubowały) czy domniemanej kolorystyki, która umożliwiała maskowanie lub identyfikacje lęgu rodzicom, podczas gdy przez długi czas niewiele było wiadomo o embrionach przedstawicieli tej grupy. Większość odkrywanych embrionów dinozaurów to po prostu porozrzucane kości zęby, więc nie jest nam łatwo oceniać, jak zaczynała się ścieżka życiowa tych zwierząt. Jednak ‘’wnętrzności ziemskie’’ nieustannie prezentują paleontologom nowe znaleziska, nawet jeśli ich identyfikacja zajmuje więcej niż rok, i tak się też stało z ‘’bohaterem’’ artykułu opublikowanego 21 grudnia ubiegłego roku w czasopiśmie iScience. Po odkryciu jaja w 2000 roku przez firmę wydobywczą Yingliang Group (znaleziska dokonano w późnokredowych osadach datowanych na około 72 mln lat), gdzie trafiając do archiwów muzealnych ‘’gromadziła kurz’’ przez blisko 15 lat. Dopiero w 2015 roku pracownicy przygotowując się do otwarcia nowej wystawy muzealnej zwrócili uwagę na kilka kawałków kości wystających spod skamieniałej skorupy.

Po usunięciu skały osadowej, która wypełniała jajo stało się jasne, że w środku spoczywał zwinięty w kłębek mały dinozaur. Zdając sobie sprawę z rangi takiego znaleziska, pracownicy zwrócili się do zespołu paleontologów z Chińskiego Uniwersytetu Nauk o Ziemi w Pekinie. Niestety naukowcom nie udało się uzyskać wystarczająco szczegółowego obrazu metodami tomografii komputerowej ze względu na gęstą warstwę skalną wypełniającą jajo, na szczęście otwarta część skamieniałości wystarczyła, aby ukazać pozę młodego i porównać ją z dwoma innymi opisanymi wcześniej embrionami owiraptorozaurów.

Zarodek owiraptoryda ‘’Baby Yingliang’’(skatalogowany jako YLSNHM01266) w tak zwanym Elongatoolithidae (rodzina kopalnych jaj, reprezentujących jaja owiraptorozaurów znanych z bardzo wydłużonego kształtu). Zachowany okaz jest niema w idealnym stanie – praktycznie wszystkie kości przetrwały, a postawa sugeruje, że szkielet nie przeszedł żadnych przemieszczeń pośmiertnych. Skróty: cev – kręgi szyjne, cv – kręgi ogonowe, dv – kręgi grzbietowe, f – kość udowa, fi – kość strzałkowa, II-1 – paliczek kończyny dolnej, il – kość biodrowa, is – kość kulszowa, m – żuchwa, mt I, II, III – kości śródstopia, mx – szczęka, p – kość łonowa, pm – kość przedszczękowa, r – kość promieniowa, s – łopatka, t – kość piszczelowa, ul – kość łokciowa. Fotografia i szkic powyżej pochodzą z analizowanego elaboratu naukowego autorstwa Lidy Xinga i współautorów ‘’ An exquisitely preserved in-ovo theropod dinosaur embryo sheds light on avian-like prehatching postures’’. 

Jeśli przyjrzysz się uważnie grafice umieszczonej powyżej zobaczysz, że łeb ‘’malca owiraptoryda’’ spoczywa na brzuchu pomiędzy zgiętymi kończynami przednimi i tylnymi, a sam grzbiet wygięty jest w łuk i przylega do końca jaja. Wcześniej tej pozycji nie zaobserwowano u młodych dinozaurów, ale u ptaków, gdzie leg przyjmują właśnie takie ulokowanie ciała nazywane podkulaniem, które ma na celu ukierunkowanie pisklęcia, aby było dla niego jak najwygodniejsze w rozbiciu skorupy i wydostaniu się na świat zewnętrzny. U współczesnych kurcząt około 17 dnia inkubacji pisklak wykonuje ‘’podkucie wstępne’’ zwracając się dziobem do ‘’ostrego’’ końca jaja znajdującego się między kończynami tylnymi, a grzbietem w pobliżu tępego końca jaja, gdzie znajduje się komora powietrzna. Najwyraźniej w takiej samej pozycji znajduje się zarodek malutkiego teropoda YLSNHM01266. W tym przypadku pustą przestrzeń o szerokości około 2 centymetrów za jego ‘’plecami’’ można zinterpretować jako komorę powietrzną.

Pozy embrionów znanych szczątków owiraptorozaurów (A) i współczesnego kurczaka (B). Czaszka została oznaczona kolorem żółtym, kości miednicy kolorem fioletowym, kończyny kolorem pistacjowym. Grafika powyżej pochodzi z analizowanego elaboratu naukowego autorstwa Lidy Xinga i współautorów ‘’ An exquisitely preserved in-ovo theropod dinosaur embryo sheds light on avian-like prehatching postures’’. 

W porównaniu z innymi zarodkami owiraptorozaurów nowy okaz znajduje się w pośrednim stadium zgięcia: na przykład w próbce IVPP V20183, sądząc po stopniu skrzywienia kręgosłupa (czaszka nie jest zachowana), głowa zarodka powinna być już schowana pod przednią kończyną, co odpowiada późniejszemu etapowi zgięcia. W przeciwieństwie do tego okaz MPC 100/971 ma kończyny dolne ulokowane w dalszej pozycji od czaszki, więc jest prawdopodobne, że to pisklę nie zaczęło się jeszcze podwijać w chwili ‘’zgonu’’. Ponieważ podkulanie jest ważna formą zachowania embrionalnego u współczesnego ptactwa, co przyczynia się do optymalnej orientacji zarodka w jaju i dokładniejszego uderzania w skorupę, jego naruszenia często prowadzą do zdechnięcia pisklęcia. Nic dziwnego, że rozwinęła się ona również u najbliższych krewnych obecnych ptaków, których ‘’dzieci’’ również ‘’rodziły się’’ poprzez rozbicie skorupy.

Bibliografia użyta w realizacji artykułu: 

• M.Norell, J.Clark, L.Chiappe.(2001) ‘’ An Embryonic Oviraptorid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous of Mongolia’’.BioOne Complete//DOI.ORG /10.1206.

• G.Herring, J.Ackerman, C.Eagles – Smith.(2010) ‘’ Embryo malposition as a potential mechanism for mercury-induced hatching failure in bird eggs’’. Environmental Toxicology and Chemistry Environmental Toxicology//DOI: 10.1002/etc.208.

• S.Wang, S.Zhang, C.Sullivan & X.Xu.(2016) ‘’ Elongatoolithid eggs containing oviraptorid (Theropoda, Oviraptorosauria) embryos from the Upper Cretaceous of Southern China. BCM Ecology and Evolution//DOI::10.1186/s12862-016-0633-0.
  

• L. Xing, K. Niu, W. Ma, D. K. Zelenitsky, T.-R. Yang, S. L. Brusatte. An exquisitely preserved in-ovo theropod dinosaur embryo sheds light on avian-like prehatching postures // iScience. 2021. DOI: 10.1016/j.isci.2021.103516. 

• Treść merytoryczna opublikowanego artykułu na łamach witryny Dinoanimals.pl może być wykorzystywana jedynie na własny użytek edukacyjny i nie może stanowić podmiotu informacyjnego dla innych blogów. Wykluczonym jest także udostępnianie ani publikowanie go poprzez kanały tematyczne bez zgody jego autora.

Podobne artykuły

• 

  Zauropod z infekcją dróg oddechowych

• 

  Czy Tyrannosaurus rex mógł być gatunkiem inwazyjnym?

• 

  Dinozaur z keratynowymi „wstążkami”