Lustrując w ostatnim czasie ilustracje paleoartysty Rudolfa Hima moją dłuższą uwagę zwróciła jedna z jego grafik zainspirowana publikacją Stephena Brusatte i Thomasa Carra z 2016 roku. Przedstawia ona parę azjatyckich prekursorów (lecz nie Tarbosaurus bataar i Zhuchengtyrannus magnus) gatunku Tyrannosaurus rex, które wykorzystując swoją przewagę fizyczną mobbingują Albertosaurus sarcophagus w celu odseparowania go od resztek truchła jego ofiary. Te hipotetyczne tyranozaury mogły przypuszczalnie utorować drogę dla Tyrannosaurus rex, który stał się nowym dominującym drapieżnikiem w Ameryce Północnej, stawiając hipotezę, iż Tyrannosaurus mógłby w gruncie rzeczy wywodzić się z Azji.

Gatunek Tyrannosaurus rex jest największym znanym nauce drapieżnikiem lądowym, który zgodnie z prostą zasadą ekologiczną powinien być dość rzadki w jego ekosystemie. Sytuacja jest jednak całkowicie odwrotna, gdzie okazuje się, iż te stosunkowo liczne teropody w pełni zdominowały lokacje swojego bytowania do tego stopnia, że praktycznie uniemożliwiły współistnienie z nimi jakiegokolwiek innego większego teropoda na pasie lądu starożytnej Laramidii. Zgodnie z założeniami z tegorocznej pracy naukowej Charlesa Marshalla i współautorów przybliżoną całkowitą liczbę osobników gatunku szacuje się na około 2,5 miliarda, gdzie jedna generacja trwała 19 lat. W konsekwencji daje to średnią liczbę pokoleń Tyrannosaurus rex, które zmieniały się w historii gatunku orientacyjnie 127.000 razy występując na obszarze około 2,3 mln km 2 ze średnią gęstością populacyjną ~0,01 osobnika na km 2 (możliwie ~19686 osobników w ciągu pokolenia) na przestrzeni ~2,4 mln lat.

Jak sami widzicie może to stanowić preludium do konkluzji jakby ten kultowy dinozaur mógł reprezentować gatunek inwazyjny, który ‘’najechał’’ terytorium przyszłej Ameryki Północnej z innego kontynentu i rozprzestrzenił się tak bardzo, że musiał fundamentalnie zakłócić biosferę późnokredowej Laramidii – ale jaka była rzeczywistość ? Ten problem próbowali rozwiązać wymienieni na początku publikacji eksperci specjalizujący się w rodzinie tyranozaurów w periodyku Scientific Reports.

Praca autorstwa paleoilustratora Rudolfa Hima ukazująca parę potencjalnych niezidentyfikowanych obecnie poprzedników gatunku Tyrannosaurus rex, które z premedytacją wykorzystując swoje atrybuty fizyczne wywołują pressing na gatunku Albertosaurus sarcophagus w celu separacji go od pozostałości jego ofiary, która zainspirowała mnie do opracowania tej odsłony elaboratu.

Badanie opierało się na dużej liczbie gatunków tyranozauroidów w ostatnich latach. Brusatte i Carr stworzyli szczegółowy przegląd istnienia, rozmieszczenia geograficznego i systematycznej klasyfikacji dwudziestu ośmiu różnych tyranozaurów i podjęli próbę analizy powstałego drzewa ewolucyjnego (zaobserwowali także 336 cech anatomicznych tych dinozaurów). W rezultacie doszli do wniosku, iż tyranozauroidy ‘’powstały’’ w okresie środkowej jury około 165 mln lat temu, w dzisiejszej Eurazji, jednak ich najstarsi przodkowie musieli żyć jeszcze wcześniej nawet w czasach, gdy superkontynent Pangea się jeszcze nie podzielił, co umożliwiało by migrację wczesnym tyranozaurom.

W następstwie tego teropody te występowały w Laramidii i Appalachii (oddzielone zachodnie i wschodnie części kontynentu północnoamerykańskiego), a także w dzisiejszej Europie i Azji. Z środkowej i późnej jury znane są gatunki Proceratosaurus bradleyi i Juratyrant langhami z Wielkiej Brytanii oraz Stokesosaurus clevelandiz z Utah w Stanach Zjednoczonych, jednak na przełomie wczesnej i późnej kredy tyranozauroidy całkowicie zniknęły z Europy i zaczęły dominować w Laramidii i Azji Wschodniej.

Według autorów opracowania tuż przed końcem kredy około 68 mln lat temu mógł powstać tymczasowy most lądowy pomiędzy Azją Wschodnia a Ameryką Północną co w rezultacie doprowadziło do wymieszania się dotychczas odrębnej fauny obu kontynentów. To właśnie dzięki uformowaniu się cieśniny kontynentalnej do Ameryki Północnej mógł przedostać się nowy gatunek inwazyjny znany dziś jako Tyrannosaurus rex, który przypuszczalnie znacznie przyczynił się do zubożenia bioróżnorodności środowiskowej zagrażając populacją lokalnych roślinożerców i całkowicie zdominował ekologiczne nisze dla średnich i dużych drapieżników (to znaczy w zakresie od 6 do 11 metrów), podczas gdy na przykład w formacji Morrison nisze troficzne umożliwiały współistnienie kilku rodzajów często niespokrewnionych teropodów.

Nowe badania naukowe ujawniają nam, że Tyrannosaurus rex z pewnością nie był rzadkim gatunkiem. Wręcz przeciwnie Tyrannosaurus rex były bardzo licznymi, progresywnie postępującymi, dynamicznymi ekologicznie i dominującymi troficznie czołowymi drapieżnikami. W ekosystemach zamieszkiwanych przez te olbrzymie teropody nie było już miejsca na dla innych średnich i dużych drapieżnych dinozaurów. Prawdopodobnie dzięki temu w czasie ich istnienia mogło pojawić się nawet około 2,5 miliarda osobników reprezentujących ten gatunek zwierząt.  Powyżej grafika autorstwa hiszpańskiego paleoartysty Raúla Martina przedstawiająca na’’pierwszym planie’’ Tyrannosaurus rex odpędzającego parę jednych z największych przedstawicieli  Dromaeosauridae: Dakotaraptor steini od truchła Hadrosauridae – Edmontosaurus annectens (widoczny również jako pierwszy od lewej). W tle zobrazowana został także pozostała część fauny formacji Hell Creek: opancerzonego Ankylosauroidae należącego do rodziny Nodosauridae –  Denversaurus schlessmani, największego przedstawiciela Ceratopsia: Triceratops horridus, rodzaje krokodylomorfów: Thoracosaurus neocesarientis i Borealosuchus sternbergi, rodzaj olbrzymiego pterozaura z rodziny Azhdarchidae: Quetzalcoatlus northropi oraz przedstawiciela rodziny Hypsilophodontidae: Thescelosaurus neglectus.

Niektóre z wzmianek wskazują ewentualne azjatyckie a nie północnoamerykańskie pochodzenie tego drapieżnego olbrzyma. Jego najbliższymi krewnymi anatomicznymi i rozwojowymi są dwa azjatyckie gatunki z Chin i Mongolii: Zhuchengtyrannus magnus (starszy o około 5,1 mln lat i szacowany na ~10,08 metra długości oraz ~4200 kilogramów masy), a przede wszystkim Tarbosaurus bataar (starszy o około 3,6 mln lat i szacowany na ~10,57 metra długości oraz ~5000 kilogramów masy), gdzie podobieństwo anatomiczne jest tak wysokie, że jest on określany niejednokrotnie mianem azjatyckiego odpowiednika Tyrannosaurus rex. Jest zatem czysto hipotetycznie prawdopodobne, że Tyrannosaurus rex mógł pochodzić gdzieś z północno – wschodniej Azji od wspólnego przodka z tymi azjatyckimi taksonami (lub jednym z nich), aczkolwiek hipoteza konkurencyjna upatruje przodka ewolucyjnego Tyrannosaurus rex bardziej w kręgu rozwojowym gatunku Daspletosaurus torosus. Jeśli więc Brusatte i Carr mieli by słuszność w swoich poglądach to Tyrannosaurus przeniknął na północny zachód do Laramidii około 2 miliony lat przed końcem ery mezozoiku, gdzie stopniowo przemieszczał się na południe przez terytorium przyszłej Alaski i Kanady do dzisiejszego Teksasu i Meksyku zaprotokółowując się w zapisie kopalnym jako gatunek ekspansywny szybko wypierający potencjalnych konkurentów pokarmowych.

Podsumowując nie posiadamy jeszcze tak zbyt wielu informacji na temat ekologicznych aspektów życia Tyrannosaurus rex i jego poprzedników by móc przypuszczać, iż mogły one stanowić zwierzęta ekspansywne, pewne jest jednak to, że zapis kopalny zgadzał by się z ideą, którą przedstawiają w opisie Brusatte i Carr. Jeśli więc trafność ich badania została by potwierdzona w przyszłości oznaczało by to fundamentalną zmianę w spojrzeniu na ewolucję tyranozaurów w Ameryce Północnej i ewolucję samego gatunku Tyrannosaurus rex, który nie był by ‘’domową’’ północnoamerykańską kulminacją rozwojową grupy, ale wręcz przeciwnie nieproszonym ‘’najeźdźcą’’, który skorzystał z okazji i energicznie przenikał swoją nową ojczyznę.

Precyzja ewolucyjnego pochodzenia najsłynniejszego dinozaura mezolitycznego jest nadal owiane późnokredową mgłą. Chociaż niektórzy paleontolodzy uważają, iż ten drapieżny olbrzym pochodzi bezpośrednio z Ameryki Północnej od przodków spokrewnionych z rodzajem Daspletosaturus torosus, odrębni eksperci bardziej skłaniają się ku hipotezie ‘’migracyjnej’’. Według niej gatunek Tyrannosaurus rex pochodzi, gdzieś z lokacji znajdującej się w Azji Wschodniej od wspólnego antecesora z rodzajami Zhuchengtyrannus magnus i Tarbosaurus bataar, które są jego najbliższymi znanymi krewnymi filogenetycznymi. Czy jest, więc możliwym, iż najbardziej charakterystyczny dinozaur w Ameryce Północnej był pierwotnie Azjatyckim przybyszem. Powyżej grafika autorstwa paleoartysty Mohamada Haghani przedstawiająca Zhuchengtyrannus magnus wchodzącego w agresywną interakcję troficzną z współczesnym mu Sinoceratops zhuchengensis. 

Bibliografia użyta w realizacji artykułu:

• Carpenter, Ken. (1992). „Tyrannosaurids (Dinosauria) of Asia and North America“. In Mateer, Niall J.; Peiji, Chen. Aspects of Nonmarine Cretaceous Geology. Beijing: China Ocean Press. pp. 250–268.

• Hurum, Jørn H.; Sabath, Karol (2003). „Giant theropod dinosaurs from Asia and North America: Skulls of Tarbosaurus bataar and Tyrannosaurus rex compared“. Acta Palaeontologica Polonica. 48 (2): 161–190.

• Erickson, G. M.; et al. (2004). Gigantism and comparative life-history parameters of tyrannosaurid dinosaurs. Nature. 430 (7001): 772–775. doi: 10.1038/nature02699.

• Horner, J. R.; Goodwin, M. B.; Myhrvold, N. (2011). Dinosaur Census Reveals Abundant Tyrannosaurus and Rare Ontogenetic Stages in the Upper Cretaceous Hell Creek Formation (Maastrichtian), Montana, USA. PLoS ONE. 6 (2): e16574. doi: 10.1371/journal.pone.0016574.

• Thomas D. Carr, Thomas E. Williamson, Brooks B. Britt and Ken Stadtman (2011). „Evidence for high taxonomic and morphologic tyrannosauroid diversity in the Late Cretaceous (Late Campanian) of the American Southwest and a new short-skulled tyrannosaurid from the Kaiparowits formation of Utah “. Naturwissenschaften. 98 (3): 241–246. doi:10.1007/s00114-011-0762-7.

• Brusatte, S. L.; Carr, T. D. (2016). The phylogeny and evolutionary history of tyrannosauroid dinosaurs. Scientific Reports. 6: 20252. doi: 10.1038/srep20252.

• Francisco Brunen. (2018). DeviantArt, ‘’ Zhuchengtyrannus magnus skeletal diagram’’.

• Francisco Brunen. (2018).DeviantArt, ‘’Tarbosaurus bataar adults skeletal diagrams’’.

• Francisco Brunen. (2019).DeviantArt, ‘’ Giant predatory dinosaurs comparison’’.

• Schroeder, K.; Lyons, S. K.; Smith, F. A. (2021). The influence of juvenile dinosaurs on community structure and diversity (PDF). Science. 371 (6532): 941-944. doi: 10.1126/science. abd9220.

• Marshall, C. R.; et al. (2021). Absolute abundance and preservation rate of Tyrannosaurus rex. Science. 372 (6539): 284-287. doi: 10.1126/science.abc8300.

• Treść merytoryczna opublikowanego artykułu na łamach witryny Dinoanimals.pl może być wykorzystywana jedynie na własny użytek edukacyjny i nie może stanowić podmiotu informacyjnego dla innych blogów. Wykluczonym jest także udostępnianie ani publikowanie go poprzez kanały tematyczne bez zgody jego autora.

Podobne artykuły

• 

  Zauropod z infekcją dróg oddechowych

• 

  Zarodek wewnątrz skamieniałego jaja ujawnia związek między współczesnymi ptakami a dinozaurami

• 

  Dinozaur z keratynowymi „wstążkami”