Balaur : był rodzajem niewielkiego teropoda z grupy Paraves żyjącym w późnym okresie kredowym na terenie obecnej Rumunii będącej wtedy wyspą. Jest to o tyle ciekawy dinozaur, że zostały w stosunku do niego wysunięte interpretacje gdzie w pierwszej jest on zaawansowanym dromeozaurydem o unikalnych zmianach budowy ciała , które przypisuje się środowisku wyspiarskiemu lub według drugiej jest on dość sporych rozmiarów nielotnym bazalnym ptakiem roślinożernym.

Balaur bondoc.

Klasyfikacja :
Domena : eukarionty – Królestwo : zwierzęta – Typ : strunowce
Podtyp : kręgowce – Gromada : zauropsydy – Podgromada : diapsydy
Nadrząd : dinozaury – Rząd : dinozaury gadziomiednicze – Podrząd : teropody
Infrarząd : tetanury ( bez rangi : celurozaury/maniraptory ) – Rodzaj : Balaur –
Gatunek : B. bondoc

Balaur bondoc ” patrolujący ” obszary leśne wyspy Hateg.

Czas i miejsce występowania : tereny obecnej Rumunii, około 70 – 68 mln lat temu -późna kreda (późny/wczesny mastrycht)
Nazwa : Balaur to nazwa wywodząca się z języka rumuńskiego określającego mitologicznego węża wyglądem przypominającego smoka. Natomiast epitet gatunkowy bandoc w rumuńskim folklorze jest określeniem niezdarnego, pulchnego stworzenia.
Charakterystyka : Dorosły osobnik Balaura osiągał długość ciała w przedziale 2 –2,2 metra , masę ciała 20 – 23 kilogramów i około 80 centymetrów wysokości.

Balaur ścigający ornitopoda Zalmoxesa robust.

Odkrycie : Pierwsze odkryte kości składały się z sześciu elementów przednich kończyn ( FGGUB R. 1580–1585 ), które odkryto w Danii w 1997 roku przez Dan Grigorescu, ale morfologia ramienna byłą tak niezwykła, że naukowcy nie mogli jej powiązać myląc ją z pozostałościami Oviraptorozaura. Pierwszy częściowy szkielet został odkryty we wrześniu 2009 roku w Rumunii ok. 2,5 kilometra na północ od Sabes wzdłuż rzeki o tej samej nazwie ( datowany został na wczesny Mastrycht ) gdzie został skatalogowany jako holotyp EME VP.313. Odkrycia dokonał geolog i paleontolog Matyas Vremir z Transylvanian Museum Society of Cluj Napoca.

Materiał skalny wchodzący w skład holotypu Balaura bondoc.

Posiadacz nie jednego a dwóch ” strasznych szponów ” i cała prawda na ich temat:

• Dromeozaury będące bardzo popularną grupa dinozaurów łączą w sobie kilka wspólnych cech : mianowicie racjonalnie lekką budowę ciała, długie sztywne ogony pomagające w balansie, nogi i miednicę przystosowane do szybkiej pogoni za ofiarą oraz duże zakrzywione pazury na drugim palcu stóp.

• Balaur jest również przedstawicielem dromeozaurów z ta różnicą ,że zamiast jednego sierpowatego pazura na każdej stopie posiadał dwa, pazury znajdowały się na pierwszym i drugim palcu i były głównym arsenałem służącym do pozbawiania życia potencjalnych ofiar.

• W literaturze duże sierpowate pazury stóp dromeozaurów są zwykle interpretowane jako broń tnąca, zdolna do wypruwania ofierze wnętrzności jednym uderzeniem jednak jest to koncepcja oparta na wcześniejszych analizach dotyczących dinozaurów z wyżej wymienionej rodziny. Najnowocześniejsze badania stworzyły scenariusz w którym prawda jest nieco inna, sprawdzając możliwości zabójczego pazura średniej wielkości dromeozaurów takich właśnie jak Balaur i Velociraptor wykonano replikę ich nogi , gdzie w dalszych etapach ustalono, że miały one siłę ludzkiego ramienia i nie były w stanie przebić ofierze skóry na tyle by wypatroszyć jej wnętrzności.

• Wprawdzie replika szponu przebiła materiał imitujący skórę jednak po wbiciu się w żołądek pazur nie był w stanie go rozpruć co świadczy o tym, że szpony Balaura jak i innych dromeozaurów nie były tak śmiercionośne jak powszechnie uważano. Ten sam model kończyny wykorzystano w publikacji Manninga ( 2006 ), gdzie wykazano, że ów pazury bardziej nadawały się do dźgania na głębokości od 3 do 5 centymetrów niż do cięcia, obala to więc mity o bardzo głębokich ranach zadawanych przez te teropody.

• Kolejne badania pazura (Manning i in., 2009) wykazało, że mógł być on używany do wspinaczki (był zdolny utrzymać ciężar zwierzęcia) jak i do przytrzymywania/przebijania (lecz nie zabijania) ofiar. Dececchi i Larsson (2011) wskazali, że u dromeozaurydów brakuje przystosowań do nadrzewnego trybu życia, jednakże Gong (2012) zanegował ich badania wskazując, że o kształcie pazurów decyduje rzadko zachowująca się w skamieniałościach jego rogowa pokrywa a nie tylko trzon kostny. W przypadku Balaura dwa sierpowate szpony stóp mogły być też swoistego rodzaju rekompensatą spowodowaną brakiem jednego palca łap.

Stopa Balaura w odróżnieniu od pozostałych przedstawicieli dromeozaurów wyposażona była w dwa sierpowate pazury.

Cechy Balaura a wynik efektu wyspiarskiego :

• W czasach Mastychtu większość terenów Europy została podzielona na wyspy, a wiele dziwacznych cech Balaura przypisuje się tzw. wynikowi efektu wyspiarskiego, gdzie gatunki wyizolowane na wyspach podlegały wpływom dryfu genetycznego i efekcie założyciela, który mógł nasilać działanie mutacji u większej populacji zwierząt. Inne efekty wyspiarskie takie jak reguła Fostera opisuje, że małe gatunki kontynentalne stawały się większe a duże ulegały skarłowaceniu jak np. zauropod zamieszkujący wyspę Hateg Magyarosaurus.

• W 2010 roku przyjęto, że efekt ten polegał na gwałtownych zmianach stosunkowo niedawno przybyłych gatunków inwazyjnych i nie był postrzegany jako rezultat izolowanego rozwoju endemicznej postaci przez dziesiątki milionów lat, a zakładany bliski związek z Velociraptorem oznaczałby, że izolacja wyspy Hateg mogła być względna i okresowo przerywana. Również w 2010roku masywniejsza budowa ciała Balaura została porównana z równoległymi zmianami obserwowanymi u ssaków roślinożernych.

• W 2015 roku twierdzono, że Balaur był jedynym gatunkiem wyspiarskim drapieżnego kręgowca o którym wiadomo z cała pewnością, że był potężniej zbudowany a jego szerokie nogi ewoluowały w celu poprawy stabilności. W 2015 roku interpretacja Balaura jako wszystkożernego członka Avialae sugerowała, że był on potomkiem latającego gatunku, który rozwinął się w większym rozmiarze podobnym do rozwoju kilku innych roślinożerców wyspiarskich. Było by to rzadkim przypadkiem wtórnej nielotności paraves wyglądających jak dromeozaurydy jak przewidywał Gregory S. Paul.

Wyspa Hateg, którą zamieszkiwał Balaur posiadała swój unikalny ekosystem , gdzie wiele rzeczy było innych niż mogło by się wydawać , można by śmiało rzec , iż to świat odwrócony do góry nogami. Magyarosaurus zamieszkujący wyspę był dosłownie miniaturą zauropodów występujących na innych terenach mierząc zaledwie 6 metrów długości i osiągając tonę wagi , a drapieżnikiem stojącym na szczycie łańcucha pokarmowego był rodzaj olbrzymiego pterozaura z rodziny Azhdarchidae osiągającego 5 metrów wysokości 150 – 250 kilogramów masy ciała i 10 metrową rozpiętość skrzydeł .

Roślinożerca , drapieżnik a może ptak :

• Położenie Balaura względem innych ptakopodobnych dinozaurów i wczesnych ptaków było trudne do określenia, wstępna analiza filogenetyczna umieszcza go najbliżej Azjatyckiego dromeozauryda Velociraptora mongolensis i w dalszym stopniu z Deinonychusem oraz Adasaurusem. Najnowsze analizy wykorzystujące różne zestawy danych anatomicznych zaczęły jednak wzbudzać wątpliwości co do klasyfikacji Balaura jako dromeozauryda , w 2013 roku analiza zawierająca szeroki wachlarz coelurosaurów wykazała, ze Balaur nie był w ogóle dromeozaurem a podstawowym avialanem ściślej związanym z ”nowoczesnymi ” ptakami z rzędu Jeholornithiformes niż bardziej podstawowymi Omnivoropterygiformes.

Cechy wspierające Balaura jako drapieżnego dromeozauryda :

• Choć niewiele wiadomo na temat zachowania Balaura ze względu na brak materiału w postaci czaszki co uniemożliwia określenie kształtu zębów a tym samym identyfikacji go jako roślinożercę lub mięsożercę .Oryginalny opis zakłada jednak jego mięsożerność potwierdzoną ścisłą relacją z Velociraptorem.

• Balaur ma wiele innych cech wyróżniających go od pozostałych dromeozaurów ale główną jest masywniejsza budowa ciała niż tą jaką posiadali jego krewni, tezę tą paleontolodzy potwierdzają tym, że kości zwłaszcza kończyn są krótsze, solidniej zbudowane i wytrzymalsze niż innych dromeozaurów co zdecydowanie odbiegało od typowej ” szybkiej i lekkiej ” linii rodzinnej.

• Powodem do którego można to sprowadzić mógł być czynnik środowiskowy miejsca występowania. Do tej pory Balaur pozostaje znany tylko z części Rumunii , która w późnym okresie kredowym tworzyła oddzieloną od innych lądów wyspę nazywaną dzisiaj Hateg, która jest szczególna w odniesieniu do dużej różnorodności dinozaurów, które zostały tam odzyskane.

• Powodem do którego można to sprowadzić mógł być czynnik środowiskowy miejsca występowania. Do tej pory Balaur pozostaje znany tylko z części Rumunii , która w późnym okresie kredowym tworzyła oddzieloną od innych lądów wyspę nazywaną dzisiaj Hateg, która jest szczególna w odniesieniu do dużej różnorodności dinozaurów, które zostały tam odzyskane.

• Badania prowadzone przez Denvera Fowlera wykazały, że anatomia stóp Paraves takich Balaur wskazuje na to, że używał on sierpowatego pazura do chwytania przebijania i przytrzymywania małych lub średniej wielkości zdobyczy przy podłożu podczas gdy ta opadała z sił próbując się oswobodzić .

Szkic przedstawiający Balaura jako typowego dinozaura mięsożernego polującego grupowo na rodzaj prymitywnego iguanodona Rhabdodona.

Cechy wspierające Balaura jako roślinożernego dromeozauryda/ptaka :

• Włoski paleontolog Andrea Cau spekulował, że cechy obecne u Balaura mogą wynikać z tego, że ten teropod jest wszystko bądź bardziej roślinożerny niż drapieżny, jak większość nie ptasich teropodów. Brak trzeciego palca mógł być oznaka zmniejszenia drapieżnego zachowania a dodatkowy sierpowaty pazur stóp może być interpretowany jako cecha adaptacyjna ( wspinaczka na drzewa ) a nie jako broń.

• Opublikowane w 2014 roku badania wykazały, że Balaur posiadał w swojej budowie kostnej pygostylia ( trójkątna kość ogonowa ptaka, powstała ze zrośnięcia kilku ostatnich kręgów ogonowych, stanowiąca oparcie dla sterówek ), w podobny sposób podsumowano niezależna analizę ( 2014 ) przy użyciu rozszerzonej wersji pierwotnego zestawu danych ( takiego w których Balaur uznawany był za dromeozaura ).

• Cechą wspierającą hipotezę roślinożerności Balaura może być stosunkowo krótka krępej budowy, szeroka miednica mogąca świadczyć o powiększeniu jelita w celu bardziej efektownego trawienia pokarmu roślinnego.

• W 2015 roku Cau badał ekologię Balaura i w jego ocenie pozycji filogenetycznej twierdził, że jeżeli Balaur był by awialanem to w odniesieniu do filogenezy należało by go zaliczyć do grupy taksonów roślinożernych takich jak Sapeornis i Jeholornis.

• Balaur posiadając szeroką miednicę, szerokie stopy, duży pierwszy palec stopy, szerokie kości śródstopia w stosunku do powierzchni przegubowych przewodzi na myśl cechy innego roślinożernego teropoda Therizinosaurusa.

Koncepcja ukazująca Balaura w bardziej ” ptasiej ” sylwetce.

Podobne artykuły

• 

  ‘’Cudzych chwalimy swego nie znamy sami nie wiemy co posiadamy’’

• 

  ”Intelektualiści” ?

• 

  ‘’Hospodar wyspy Hateg’’