Okres wczesnej kredy był królestwem morskich gadów,  jednym z nich był Kronosaurus, który w tym czasie znajdował się na szczycie łańcucha pokarmowego.

Systematyka :

Domena: eukarionty – Królestwo : zwierzęta – Typ : strunowce – Podtyp : kręgowce

Gromada : gady/zauropsydy – Nadrząd : zauropterygi – Rząd : plezjozaury

Rodzina: pliozaury – Rodzaj : Kronosaurus – Gatunek : K.queenslandicus /K.boyacensis

Czas i miejsce występowania :

Australia (formacja Toolebuc), Kolumbia ok. 112 –100 mln lat temu wczesna kreda (alb).

Nazwa rodzajowa :

Nazwa Kronosaurus odnosi się do greckiego tytana Kronosa, natomiast epitet gatunkowy queenslandicus do Queensland jednego z sześciu stanów Związku Australijskiego, położony w północno-wschodniej części kraju, gdzie znaleziono szczątki. Nazwa została nadana przez Alberta Hebera Longmana w 1924 roku, natomiast nazwa Kronosaurus boyacensis została ustanowiona w 1992 roku przez Hampe.

Szacunek długości i masy ciała :

Kronosaurus queenslandicus ( nr. katalogowy MCZ 1285) 10,6 – 10,9 metra długości, 10600 – 12100 kilogramów. Kronosaurus boyacensis ( nieskatalogowany ) 9,7 metra długości, 8700 kilogramów.

Odkrycie i klasyfikacja:

Pierwszą odkrytą skamieniałością Kronosaurus queenslandicus, był fragment szczęki z sześcioma stożkowatymi zębami, która została znaleziona przez Andrew Crombiego w 1899 roku w Hughenden w Queensland ( Australia ), która została przez odkrywcę przekazana do Queensland Museum. Natomiast szczątki Kronosaurus boyacensis zostały odnalezione przez przypadek w czerwcu 1977 roku podczas orki pola przez rolnika z wsi Monquirá. Wykopaliska ujawniły prawie kompletny szkielet Kronosaurus ( który jest jednym z najlepiej zachowanych okazów ), różni się on od okazu z Queensland mniejszymi rozmiarami/masą oraz proporcjami ciała i czaszki.

Kładogram przedstawiający pozycję systematyczną Kronosaurus autorstwa Hilary F. Ketchum i Rogera BJ Bensona ( 2011 ):

Problematyka określenia rozmiarów :

Według pomiarów przeprowadzonych w 1959 roku na podstawie okazu z Harvard Museum of Natural History, który jest największym znanym Kronosaurus w momencie ukończenia rekonstrukcji szkieletu osiągał ok. 12,8 metra. Jednak w 1935 roku błędnie stwierdzono, że czaszka tego okazu osiągała 3720 mm co było wynikiem zastosowania w pomiarze odpowiednika imperialnego metrycznego systemu pomiarowego. Kolejne badania ” zmniejszyły ” długość czaszki wcześniej wspomnianego okazu do 2946 mm ( żuchwa : 2616 mm ).

Analizy wykonane na okazie skatalogowanym jako MCZ 1285 w 2003 roku sugerowały długość ciała w zakresie 9 –10 metrów. Opierając się na wielkości kręgu szyjnego, w 2012 r. naukowcy oszacowali długość czaszki MCZ 1285 na około 2190 mm, jednak szacunek ten wykorzystywał „przeciętną” szerokość kręgów szyjnych i mógł być niedokładny, w zależności od proporcjonalnej zmiany wielkości kręgów w odcinku szyjnym kręgosłupa. W tym samym roku Knutsen i współpracownicy wykorzystując linię regresji oszacowali długość czaszki na 2850 mm.

Chociaż długość czaszki MCZ 1285 do dnia dzisiejszego nie może być dokładnie oszacowana, inny kredowy okaz Kronosaurus – Kronosaurus boyacensis z Kolumbii, jest znacznie lepiej zachowany. W przypadku K. boyacensis długość czaszki od wierzchołka kości przed czołowej do górnej kości potylicznej wynosi 2360 mm. Niestety okaz ten pomimo , iż bardziej kompletny nie posiada skamieniałego materiału w postaci ogona co uniemożliwia dokładniejsze porównanie z szacowaną całkowitą długością ciała MCZ 1285. . Jednak poszczególne kręgi środkowej części K. boyacensis wynoszą 117-138 mm, co jest porównywalne lub tylko nieznacznie mniejsze niż 114-145 mm w MCZ 1285.

Według najbardziej aktualnych szacunków w porównaniu z bardziej kompletnymi okazami Kronosaurus okaz MCZ 1285 osiągał długość ciała w przedziale 10,6 –10,9 metra długości i ważył 10600 – 12100 kilogramów a jego czaszka miała 2256 mm – 2308 mm.

Grafika przedstawiająca skale porównawcza poszczególnych przedstawicieli rodziny pliozaurów. 1. ”The Monster of Aramberri ” – UALN- FCT-R2 – 9,4 m / 1040 kg 2. Pliosaurus macromerus – OUM J.10454 – 9,7 m / 9000 kg 3.Kronosaurus boyacensis – nieskatalogowany – 9,7 m / 8700 kg 4.Kronosaurus queenslandicus – MCZ 1285 – 10,6 /10,9 m – 10600 /12100 kg 5. Liopleurodon ferox – NHM R3536 – 6,3 m / 2200 kg 6. Pliosaurus kevani – nieskatalogowany – 7,4 m / 3978 kg 7. Pliosaurus funkei – PMO 234.135 – 8,1 m / 5238 kg 8. Pliosaurus funkei – PMO 234.136 – 8,8 m / 6714 kg 9. Pliosaurus carpenteri – nieskatalogowany – 7,6 m / 4214 kg

Anatomia :

Ciało Kronosaurus miało opływowy kształt, gładki podłużny łeb, krótki elastyczny kark, mały ogon, szerokie ciało z potężną klatką piersiową, które napędzane było napędzane czterema potężnymi płetwami ( tylne płetwy były dłuższe od przednich ). Szkielet składał się z 19 –20 kręgów grzbietowych, 12 szyjnych, 3 piersiowych , 4 – 5 sakralnych, i około 30 stosunkowo małych kręgów ogonowych ( największa średnicę miał przedni kręg grzbietowy ). Długość czaszki największego osobnika wynosi 2256 – 2308 mm.

Wszystkie zauropterygi miały zmodyfikowany odwód ramienny. Kronosaurus jak i inne pliozaury posiadały dodatkowo wyspecjalizowały pas miedniczy pozwalający im odpychać się od wody wszystkimi czterema płetwami z bardzo wielką siłą. Między przednimi a tylnymi płetwami znajdowała się siatka masywnych gastralii ( żeber brzusznych ), które zapewniały dodatkowe wsparcie i wytrzymałość.

Duże gałki oczne sugerują, że zwierze miało dobry wzrok. Długie i potężne szczeki wypełnione były stożkowatymi zębami o długości od 7 do 30 cm ( biorąc pod uwagę 10 cm koronę ) wyglądem przypominającymi zęby współczesnych orek lub krokodyli. Zęby te nie miały jednak ząbkowanej krawędzi tnącej jak choćby u Pliosaurus funkei co pozwala na łatwa identyfikacje kłów w kredowych osadach Australii.

Analiza biomechaniczna czaszki Kronosaurus wykazała, ze miał on dość dużą sile nacisku szczęk którą szacuje się minimalnie na 2753,23 kg/cm2 i maksymalnie na 3874,92 kg/cm2 co odpowiada sile największych współczesnych krokodyli. Ale porównanie z elementami czaszki współczesnego krokodyla o długości 3,1 m sugeruje, że czaszka Kronosaurus była bardziej narażona na obciążenia podczas gdy próbował on utrzymać w szczękach upolowaną ofiarę, w związku z tym maksymalny rozmiar zdobyczy w stosunku do wielkości ciała drapieżnika był niższy niż u krokodyla o długości ciała wspomnianej wcześniej.

Grafika ukazująca budowę szkieletową Kronosaurus queenslandicus.

Taktyka łowiecka / dieta:

Pomimo, iż Kronosaurus posiadał stosunkowo krótsze płetwy od innych pliozaurów jet uważany przez paleontologów za bardzo szybkiego drapieżnika, który zamiast czekać na pojawienie się potencjalnej ofiary i ataku z zasadzki bardziej preferował polowanie polegające na aktywnej pogoni za ofiarą ( paleontolodzy uważają, że to zwierzę było znacznie szybsze niż plezjozaury ze względu na bardziej hydrodynamiczny kształt ciała ).

Opierając się na strukturze czaszki Kronosaurus, stosunkowo niewielka ofiara była ważnym elementem wchodzącym w skład diety tego drapieżnika, co nie oznacza, iż anatomia czaszki nie pozwalała im polować na stosunkowo dużą zdobycz. Można więc rzec, że cechy strukturalne czaszki mogą reprezentować ewolucyjne dostosowania do sprzecznych wymagań dotyczących karmienia się zarówno małą jak i dużą zdobyczą.

Grafika ukazująca różnice w konstrukcjach czaszki Kronosaurus queenslandicus (McHenry 2009 ) oraz Kronosaurus boyacensis ( Hampe 1992 ).

Dowodem wcześniej wspomnianej kwestii są zawartości żołądka znanych okazów obejmują pozostałości zarówno młodych jak i dorosłych osobników rodziny Elasmozaurów, rekinów, ryb ,żółwi , kałamarnic. Ponadto znana jest czaszka plezjozaura – Woolungasaurus glendowerensis z śladami zębów Kronosaurus. Podobne znaki są znane na czaszce jednego z młodych Kronosaurus ( QM F52279 ), co sugeruje, że kanibalizm nie był im obcy.

Naukowcy sugerują, iż w przypadku, gdy Kronosaurus pożywiał się większą zwierzyną najprawdopodobniej odrywał kawałki dzięki sile szczęk i szyi obracając się wokół własnej osi angażując w to dodatkowo w tę czynność siłę ogona i kończyn niczym współcześnie żyjące krokodyle.

Kronosaurus polujący na Woolungasaurus.

Podobne artykuły

• 

  Zauropod z infekcją dróg oddechowych

• 

  Zarodek wewnątrz skamieniałego jaja ujawnia związek między współczesnymi ptakami a dinozaurami

• 

  Czy Tyrannosaurus rex mógł być gatunkiem inwazyjnym?