Ornitomimozaur przed, którym nawet największe drapieżniki ” czuły ” respekt :

Deinocheirus był niezwykłym pod względem wyglądu ornitomimozaurem ( grupa strusio – podobnych teropodów ) a zarazem największym przedstawicielem tego kładu. Cechował się potężną/ciężką budową ciała , jednak jego kości szkieletowe były wydrążone co zmniejszało masę jego ciała. Częścią ciała, która zapewne wzbudzała respekt nawet wśród największych dinozaurów drapieżnych z jakimi przyszło mu koegzystować ( Tarbosaurus bataar ) były kończyny przednie zaliczane do jednych z największych wśród dinozaurów dwunożnych zakończonych ponad 30 centymetrowymi pazurami ( długość kończyn przednich – 2,4 metra ). Kończyny tylne stosunkowo krótkie, ogon zakończony był kręgami przypominającymi pygostyl ( trójkątna kość ogonowa ptaków powstała ze zrośnięcia kilku ostatnich kręgów ogonowych, stanowiąca oparcie dla sterówek ) co sugeruje na obecność wachlarza piór.

Deinocheirus oprócz chroniących go przed atakami drapieżników gabarytów w swoim ” arsenale ” obronnym posiadał potężnie zbudowane kończyny przednie zakończone pazurami ponad 30 centymetrowej długości, których atak niemal, że natychmiast studził nawet największych koegzystujących z nim w ekosystemie drapieżników.

Klasyfikacja :
Domena : eukarionty – Królestwo : zwierzęta – Typ : strunowce
Podtyp : kręgowce – Gromada : zauropsydy – Podgromada : diapsydy
Nadrząd : dinozaury – Rząd : dinozaury gadziomiednicze – Podrząd : teropody
Infrarząd : tetanury ( bez rangi : celurozaury ) – Nadrodzina : ornitomimozaury
Rodzina : Deinocheiridae – Rodzaj : Deinocheirus – Gatunek : Deinocheirus mirificus

Grafika przedstawiający potencjalny wygląd Deinocheirusa mirificus ( w tle Gallimimus oraz Tarchia ).

Czas i miejsce występowania : Mongolia Ajmak południowo-gobijski (formacja Nemegt) ok. 75-68 mln lat temu późna kreda ( późny kampan – wczesny mastrycht )

Nazwa : Nazwę rodzajową Deinocheirus można tłumaczyć jako ” strasznoręki ” , gdzie odnosi się ona do potężnych kończyn przednich zakończonych ostrymi pazurami, natomiast nazwę gatunkową mirificus można tłumaczyć jako ” dziwny/nietypowy/specyficzny ” co odnosi się do wyglądu fizycznego tego teropoda ( Nazwa nadana została w 1970 roku przez Osmólska& Roniewicz ).

Szacunki masy i długości : Nowe dane (Lee i in., 2014) wskazują, że Deinocheirus osiągał 11 m długości, masę ciała 6400 kilogramów oraz ok. 5 metrów wysokości. W zbiorach Wydziału Geologii UW znajduje się prawie kompletna kość łokciowa Deinocheirusa należąca do osobnika większego o około 30% od holotypu, gdzie długość osobnika szacuje się na 13,5 metra długości masę 11000  kilogramów oraz ok. 6 metrów wysokości. Wcześniej opublikowane dane sugerowały, że Deinocheirus był jednym z najwyższych teropodów – długość kończyn tylnych została oszacowana na ok. 3,3-3,6 m (Senter i Robins, 2010). Porównania długości kości kończyn przednich, mierzących 2,4 m, z innymi ornitomimozaurami wskazywały, że okaz typowy miałby aż 12-13 m długości co zgadzało się z twierdzeniem Osmólskiej i Roniewicz (1970), które podały, że wymiary kości łopatkowo-kruczej i żeber wskazują na rozmiary, jakie miał największe Tyranozaury .

Deinocheirus mirificus w towarzystwie Alioramusa remotus.

Odkrycie ” strasznorękiego ” :
Dziewiątego lipca 1965 roku polska paleobiolog Zofia Kielan-Jaworowska dokonała odkrycia które stało się jednym z najbardziej fascynujących odkryć dinozaurów wszech czasów. Podczas wspólnej wyprawy polsko-mongolskiej na pustynię Gobi w Mongolskiej prowincji Ömnögovi odkryła ona częściowe pozostałości nieznanego dinozaura w tym parę przedramion z częściowo zachowanymi kręgami kręgosłupa i żebrami. To co sprawiło, że wszyscy zaczęli zwracać uwagę na owe znalezisko to ramiona o długości ok. 2,4 metra uformowane w taki sposób, które początkowo przypisywało się drapieżnemu teropodowi ( ich wielkość od razu sugerowała, że musiały należeć do jednego z największych teropodów w dziejach dinozaurów ).

Ostatecznie w 1970 roku ramiona te zostały opisane jako podstawowe dla nowego rodzaju dinozaura, któremu nadano imię Deinocheirus co przekładało się na ” strasznorękiego ” w odniesieniu do dużego rozmiaru łap i pazurów. W mediach i w prasie ramiona Deinocheirusa przedstawiane były jako tajemnica z stwierdzeniem takim, że nikt tak do końca nie może określić jakim Dinozaurem był Deinocheirus a stwierdzenie to utrzymywało się aż początku XXI wieku.

Deinocheirus mirificus.

 Największy przedstawiciel gatunku :

Duże ramiona były postrzegane jako odbicie dużego rozmiaru ciała, ale nie pasowały one do znanych form innych dużych typów teropodów, badania przeprowadzone w 2006 roku przez Barsbolda i Kobaysahi wskazały kilka cech ramion, które były podobne do ornitomimozaurów. Ornitomimozaury były teropodami ale rodzaje tej grupy były raczej średniej długości ( 2-4 metry ) a jej największy indywidualny przedstawiciel Gallimimus ( 6-8 metrów ) i nawet on nie miał tak dużych ramion jak Deinocheirus co z kolei oznaczało, że Deinocheirus byłby największym znanym przedstawicielem ornitomimozaurów porównywalnym gabarytowo z niektórymi z największych teropodów.

W 2013 roku czterdzieści osiem lat po znalezieniu pierwszego kopalnego materiału z pustyni Gobi odkryte w 2006 i 2009 roku dwie nowe jednostki Deinocheirusa zostały formalnie przedstawione przez społeczność naukową, która potwierdziła, że Deinocheirus był największym okazem ornitomimozaurów. Żaden z tych okazów nie był jednak kompletny, choć jeden z nich miał ramiona około 30% większe od holotypu.

Czynnikiem pogrążającym to odkrycie była kradzież czaszki i kości stóp, gdzie najwyraźniej ktoś lub niektórzy ludzie wiedzieli o znaczeniu tego znaleziska i postanowili działać w celu wsparcia własnych finansów sprzedając je na czarnym rynku niż dla dobra nauki. Na szczęście co najmniej niektóre z tych brakujących skamielin zostały później odzyskane przez Francois Eskulie i przekazane do Royal Beligian Institute of Natural Sciences a następnie repatriowane do ojczystego kraju, która odbyła się 1 maja 2014 roku.

Deinocheirus wyrastał na znacznie większego od innych ornitomimozaurów nawet od późno kredowych azjatyckich ornitomimozaurów osiągających nawet do ośmiu metrów długości  ( Gallimimus, Beishanlong ) będąc od nich niemal dwa razy dłuższym i według różnych szacunków masy od blisko 13 do 22 razy cięższym, a także innych współistniejących wraz z nim dinozaurów jak hadrozaur Shantungosaurus, owiraptozaur Gigantoraptor czy tyranozauroid Tarbosaurus.

Zestawienie największych dinozaurów zamieszkujących kredową Azję.

Funkcje garbu/ramion :

Podczas gdy początkowo Deinocheirus znany był z wyjątkowo dużych ramion w późniejszym czasie jego druga cecha charakterystyczną stał się żagiel a wręcz garb tłuszczowy wyrastający z pleców służący do magazynowania tłuszczu w celu przeżycia suszy i czasów gdzie dostępna była mniejsza ilość pożywienia. Kolejnymi teoriami funkcji garbu/żagla są termoregulacja, rozpoznanie międzygatunkowe , sygnalizacja innym członkom płci przeciwnej o stanie zdrowia samców. Deinocheirus jest uważany za jedynego przedstawiciela ornitomimozaurów o którym wiadomo, że posiadał ów garb.

Kiedy odnalezione zostały tylko ramiona Deinocheirusa z dużymi pazurami na końcu zostały niemal od razu zinterpretowane przez wielu jako jedna z najpotężniejszych ” prehistorycznych broni ” zdolnych pozbawić życia jednym uderzeniem jakiegokolwiek innego nieszczęsnego dinozaura, który wystawił się na ich cios, jednak późniejsze ”spojrzenie ” na ów pazury pokazały ,że nie musiały być one wykorzystywane jedynie do potencjalnej obrony/funkcji spełniającej czynnik psychologiczny opierający się na zniechęceniu drapieżnika do ataku.

Szersze zrozumienie therizinozaurów pojawiło się w drugiej połowie XX wieku świadczące o ich roślinożerności, obserwacja ta w połączeniu z duża zawartością gastrolitów znajdujących się w obszarze pokarmowym jednym z okazów Deinocheirusa wskazywała na jego roślinożerny tryb życia, przy czym duże pazury mogły być używane do chwytania i ciągnięcia gałęzi co dodatkowo wspierało roślinożerność jako jedyną możliwa dietę.

Rekonstrukcja Deinocheirusa ukazująca garb tłuszczowy w którym jak sugeruje jedna z hipotez magazynował on pokłady żywności, mogą je wykorzystać w uboższym w zasoby żywności czasie.

Odżywianie ( prawdopodobny wszystkożerca ? ):

Ogólna dieta ornitomimozaurów ( w pewnych etapach również Deinocheirusa ) nie jest znana z wyjątkiem rodzaju takiego jak Pelecanimimus, gdzie można uzyskać taką informację z dowodów kopalnych, inne ornitomimozaury zostały zinterpretowane jako roślinożercy, mięsożercy polujący na małe kręgowce ( prymitywne ssaki, jaszczurki ), węże, jaja innych dinozaurów a nawet jako zwierzęta wszystkożerne.

Wraz z odzyskaniem skradzionej czaszki wiadomym się stało, że dolna i górna część szczeki Deinocheirusa rozszerzała się tworząc zaokrąglony kształt łyżki podobny do tego jaki posiadają współczesne ptaki Platalea, gdzie ów kształt dziobów zapewnia im dodatkową powierzchnię do chwytania łupów w postaci ryb i małych bezkręgowców. Porównując to do niektórych spinozaurów takich jak Ichthyovenator i oczywiście Spinosaurus gdzie wiadomym jest, że posiadały żagiel/garb na grzbiecie jak i dobrze rozwinięte długie ramiona i pazury obie te cechy można zobaczyć również u Deinocheirusa.

Dodatkowo ewentualnie gastrolity mogły być wykorzystywane przez Deinocheirusa jako ” materiał ” pomagający mu do rozdrabniania i trawienia pokarmu w postaci ryb, gdyż nie można w 100 % wykluczyć tego, iż Deinocheirus czekał na deszcze sezonowe które zalewały okoliczne systemy wodne, które przynosiły większą i bardziej różnorodną ilość ryb, którymi mógł się pożywiać w celu zbudowania rezerwy tłuszczu przechowywanego w garbie, którym mógł się posilać w pozostałych częściach roku. Jeśli mogło by być to prawda Deinocheirusa można by porównać do Spinosaurusa, który żył w wcześniejszym okresie kredowy, wtedy należało by uznać Deinocheirusa jako ornitomimozaura wywodzącego się od drapieżnych przodków tak jak w przypadku Pelecanimimus, który postrzegany jest bardziej jako mięsożerca niż roślinożercą. Są to jednak tylko spekulacje ale nadal należy zwrócić uwagę na potencjalne ” niespodzianki ” jakie Deinocheirus może mieć dla nas w przeszłości.

Być może jeżeli chodzi o odżywianie Deinocheirus mógł być okazjonalnym rybożercą , by ułatwić sobie szybki sposób na zmagazynowanie adekwatnej ilości tłuszczu, który mógł wykorzystywać w późniejszym czasie, gdy ewentualne pokłady pożywienia występowały w mniejszej ilości.

Paleoekologia :

Okazy Deinocheirusa znane są z Mongolskiej pustyni Gobi ( formacja Nemegt ) , która pod koniec okresu kredy obfitowała w wszelakiego rodzaju koryta rzeczne, jednak wiadomym jest dzięki depozyty caliche (skała osadowa występująca na całym świecie, głównie w suchych lub półsuchych regionach ) , że występowały tam okresowe susze.

Przypuszcza się, iż Deinocheirus był dalece rozpowszechniony w okolicach wcześniej wspomnianej formacji , gdzie występujące w nim formacje rzeczne zapewniały mu adekwatną ilość wymaganego pokarmu w postaci ryb , roślin i małych zwierząt .

Jako jeden z większych dinozaurów w swoim środowisku zdrowy i w pełni wyrośnięty Deinocheirus najprawdopodobniej nie musiał obawiać się zbytniej aktywności polowań na niego przez teropody późno kredowej Azji takie jak duże tyranozauroidy ( Tarbosaurus i Zhuchengtyrannus ). Tarbosaurus mógł stanowić szczególne zagrożenie, biorąc pod uwagę, iż co najmniej jedno z odkrytych oryginalnych ramion wskazuje na ślady ugryzienia, którego prawdopodobnym sprawca był Tarbosaurus.

Po za tym w zamieszkiwanym ekosystemie Deinocheirus miał styczność z innymi rodzajami dinozaurów takich jak : ankylozaur :Tarchia, pachycefalozaur : Prenocephale, hadrozaury: Saurolophus , Barsboldia, zauropody : Nemegtosaurus , Opisthocoelicaudia , owiraptozaury : Nemegtomia, Rynchenia, Elmizaur , tyranozauroidy : Tarbosaurus, Alioramus, Bagaraatan oraz inne ornitomimozaury : Anserimim, Gallimimus.

Tarbosaurus był jednym z nielicznych dużych teropodów, który mógł polować na Deinocheirusa.

Materiał kopalny :

Holotyp MPC-D 100/18 w skład, którego wchodzą kompletne kończyny przednie i fragment tułowia z obręczą barkową fragmenty żeber, gastralia, niekompletne trzy kręgi i kilka nieidentyfikowalnych kości.

MPC-D 100/127 to niemalże kompletny szkielet obejmujący czaszkę wraz z żuchwą oraz większość szkieletu pozaczaszkowego, w tym kręgi szyjne, grzbietowe niekompletną kość krzyżową, kilkanaście kręgów ogonowych, żebra oraz większość kości kończyn.

MPC-D 100/128 obejmujący większość kręgów grzbietowych, kość krzyżową, większość kręgów ogonowych, niekompletną miednicę i kości lewej kończyny dolnej.

Blisko dwu i pól metrowe kończyny przednie Deinocheirusa ( sami musicie przyznać, że wyglądają imponująco ).

Podobne artykuły

• 

  ‘’Cudzych chwalimy swego nie znamy sami nie wiemy co posiadamy’’

• 

  ”Intelektualiści” ?

• 

  ‘’Hospodar wyspy Hateg’’