Zrekonstruowany szkielet Shantungosaurus giganteus – Zhucheng Dinosaur Museum.

Gdy rozpatrujemy majestat dinozaurów, niemal praktycznie zawsze na myśl przychodzą nam zauropody, gdyż to one były przedstawicielami największych zwierząt lądowych w dziejach ziemi zarówno pod względem masy, długości jak i wysokości. W dzisiejszym artykule chce wam jednak przedstawić Shantungosaurus giganteus oraz okazy uznane za synonimiczne względem niego, które nie należąc do infrarzędu zauropodów osiągały rozmiary i masę, która również zadziwia.

Shantungosaurus giganteus

Znaczenie nazwy:

Nazwa Shantungosaurus oznacza ” Jaszczura z Szantung” i odnosi się do Chińskiej prowincji Szantung. Epitet gatunkowy ma związek z rozmiarami zwierzęcia.

Systematyka:

Domena: eukarionty – Królestwo: zwierzęta – Typ: strunowce –Podtyp: kręgowce
Gromada: zauropsydy – Podgromada: diapsydy – Nadrząd: dinozaury
Rząd: dinozaury ptasiomiednicze – Podrząd: cerapody – Infrarząd: ornitopody
Rodzina: hadrozaury – Podrodzina: hadrozaury płaskogłowe – Rodzaj: Shantungosaurus
Gatunek: Shantungosaurus giganteus – Okazy synonimiczne: Huaxiaosaurus aigahtens /
Zhuchengosaurus maximus

Szacunek masy i długości:

Zrekonstruowany szkielet Shantungosaurus znajdujący się w Zhucheng Dinosaur Museum według Hu ma dokładnie 14,72 metra długości a jego masę określa się na 14500 kilogramów. Natomiast za pomocą metody GDI (Graphical double integration performed by Matblab program) jego długość określa się na 13,95 metra oraz ciężar na 18621,31 kilograma bazując na porównaniu z Edmontosaurus oraz w oparciu o pracę dotyczącą struktury mięśni ogonowych hadrozaurów autorstwa Persona (2011). Ji i współpracowników określili długość tego dinozaura na 15 metrów. Wysokość w najwyższym punkcie grzbietu ok.5 metrów.

Czas i miejsce występowania:

Chiny prowincja Szantung i Shaanxi – grupa Wangshi, formacja Shanyang, formacja Xingezhuang, ok. 85 – 73 mln lat temu późna kreda (santon/kampan).

Odkrycie:

Pierwsze szczątki Shantungosaurus giganteus zostały odnalezione w 1964 roku w Szantung prowincji na wschodnim wybrzeżu Chin.

Klasyfikacja:

Często uważa się, że Shantungosaurus jest bliskim krewnym amerykańskiego Edmontosaurus. Mimo podobnej czaszki, Edmontosaurus i Shantungosaurus niekoniecznie są blisko spokrewnione. Taki wynik miało wprawdzie badanie Weishampela i Hornera (1990), jednak w drugiej edycji „The Dinosauria” ci sami autorzy (wraz z Catherine Forster) zrezygnowali z umieszczenia kiepsko opisanego Shantungosaurus w analizie (tak samo wielu innych autorów). Jednym z nielicznych badań (albo wręcz jedynym) uwzględniających Shantungosaurus jest najbardziej kompletne dotąd badanie filogenezy hadrozaurydów – Prieto-Márquez (2010), w którym Shantungosaurus jest bardziej bazalny od kładu Edmontosaurus+pozostałe zaurolofin.

Reprezentacja skamieniałości:

Okazem holotypowym jest czaszka IG V-1780 w skład, której wchodzą: kość kwadratowa, kości szczękowe, kość przedszczękowa, prawa i część lewej kości zębowej, niekompletna kość lemieszowa i kość jarzmowa. Odnaleziono także co najmniej pięć niekompletnych szkieletów.

Charakterystyka:

Shantungosaurus jest jednym z największych znanych dinozaurów z rodziny hadrozaurów, większym niż inne dobrze znane takie jak np. Edmontosaurus czy Magnapaulia (w szczególności Edmontosaurus jest uważany za bardzo bliskiego krewnego Shantungosaurus, gdzie dwa gatunki dzieliły z nim wiele cech wspólnych). Pomimo swojego rozmiaru Shantungosaurus wydawał się prowadzić tryb życia podobny do innych hadrozaurów.

Na szczycie czaszki nie występował kostny grzebień, który potwierdzał by jego identyfikację jako hadrozaura z podrodziny Saurolophinae. Shantungosaurus miał dużą dziurę w pobliżu nozdrzy, która prawdopodobnie była przykryta luźną warstwą skóry, którą mógł nadmuchiwać w celu wydawania dźwięków, dziób był bezzębny za to w tylnej części jamy ustnej znajdowało się ok. 1500 zębów, które przetwarzały materiał roślinny, który został zmiażdżony na miazgę dla skutecznego trawienia, czaszka ma 163 cm długości, kość udowa 170, a kość ramienna 97 cm.

Oczywistym pytaniem dotyczącym Shantungosaurus i okazów synonimicznych jest to dlaczego osiągały tak wielkie rozmiary, krótka odpowiedź brzmi, że niektóre grupy zwierząt często wykazują tendencję, w której kolejne rodzaje stają się coraz większe, zwłaszcza gdy napędzane są czynnikami przetrwania takie jak: zmieniający się klimat lub wzrost drapieżników. Shantungosaurus nie był jedynym niezwykłe dużym dinozaurem występującym na terenie późnokredowej Azji, innym przykładem jest szczególnie duży oviraptorid: Gigantoraptor osiągający długość 8 metrów, masę dochodząca do 2000 kilogramów i ok.5 metrów wysokości.

Zhuchengosaurus maximus

Znaczenie nazwy:

Nazwa Zhuchengosaurus oznacza ” Jaszczura z Zhucheng ” i nawiązuje do miasta na prawach powiatu we wschodnich Chinach, w prowincji Szantung, w prefekturze miejskiej Weifang. Epitet gatunkowy ma związek z rozmiarem zwierzęcia.

Systematyka:

Domena: eukarionty – Królestwo: zwierzęta – Typ: strunowce – Podtyp: kręgowce
Gromada: zauropsydy – Podgromada: diapsydy – Infragromada: archozauromorfy
Nadrząd: dinozaury – Rząd: dinozaury ptasiomiednicze – Podrząd: cerapody
Infrarząd: ornitopody – Nadrodzina: hadrozauroidy – Rodzina: hadrozaury
Podrodzina: hadrozaury płaskogłowe Rodzaj: Zhuchengosaurus
Gatunek: Zhuchengosaurus maximus

Szacunek masy i długości:

Długość ciała dorosłego osobnika Zhuchengosaurus szacuje się na ok. 16,6 metra Zhao (2007), masę na ok. 16000 – 18000 kilogramów Horner i współpracownicy. Wysokość ok. 5 metrów w najwyższym punkcie grzbietowym.

Czas i miejsce występowania:

Chiny prowincja Szantung ok. 100 – 99 mln lat temu, późna kreda (późny alb/ wczesny cenoman).

Odkrycie:

Pierwsze szczątki Zhuchengosaurus zostały odnalezione w Chinach w 1973 roku.

Klasyfikacja:

Zhuchengosaurus jest klasyfikowany jako kolejny po Huaxiaosaurus okaz synonimiczny Shantungosaurus, gdzie wszelkie rzekome odrębne cechy były po prostu wynikiem różnych stadiów wzrostu, po za tym wszystkie jednoznaczne rozbieżności morfologiczne wśród Shantungosaurus → Zhuchengosaurus → Huaxiaosaurus można przypisać zmienności wewnątrzgatunkowej (zmienność ontogenetyczna i polimorficzna).

Reprezentacja skamieniałości:

Znane są szczątki kilku osobników – kości czaszki, kości kończyn, kości kręgów.

Charakterystyka:

Jako okaz synonimiczny patrz opis Shantungosaurus.

Huaxiaosaurus aigahtens

Znaczenie nazwy:

Nazwa Huaxiaosaurus oznacza ” Jaszczura z Huaxia” i pochodzi od słowa Huaxia, które w zamierzchłych czasach oznaczało starą nazwę Chin, epitet gatunkowy aigahtens odnosi się do olbrzymiego rozmiaru zwierzęcia.

Systematyka:

Domena: eukarionty – Królestwo: zwierzęta – Typ: strunowce – Podtyp: kręgowce
Gromada: zauropsydy – Podgromada: diapsydy – Infragromada: archozauromorfy
Nadrząd: dinozaury – Rząd: dinozaury ptasiomiednicze – Podrząd: cerapody
Infrarząd: ornitopody – Nadrodzina: hadrozauroidy – Rodzina: hadrozaury
Podrodzina: hadrozaury płaskogłowe –  Rodzaj: Huaxiaosaurus
Gatunek: Huaxiaosaurus aigahtens

Szacunek masy i długości:

Huaxiaosaurus jest uznawany za największego znanego dinozaura z rodziny hadrozaurów jego długość ciała określa się na 18,7 metra – Zhao (2009) należy tu jednak zaznaczyć, że względu na pochodzenie kości od więcej niż jednego osobnika, nie jest w 100% pewne, czy trzyma on całkowicie proporcje, co może mieć wpływ na wymiary), masę w przedziale ok. 22000 – 24000 kilogramów według Zebechera na podstawie porównania z Edmontosaurus i Shantungosaurus, wysokość w najwyższym punkcie grzbietu natomiast na 5 metrów.

Czas i miejsce występowania:

Chiny prowincja Szantung ok. 100 mln lat temu, późna kreda (późny alb / wczesny cenoman).

Odkrycie:

Szczątki Huaxiaosaurus zostały odkryte w kamieniołomie Zangjiazhuang (formacja Xingezhuang) w wiosce Zangjiazhuang (w mieście Lübiao) w Shandong (Chiny) w 2008 roku.

Klasyfikacja:

Huaxiaosaurus klasyfikowany jest w obrębie Hadrosauridae, późnokredowych zaawansowanych ornitopodów. Prawdopodobnie był on synonimicznym okazem Shantungosaurus.

Reprezentacja skamieniałości:

Znaleziono sporo skamieniałości tego dinozaura, należących do kilku – kilkunastu okazów, z których zrekonstruowano szkielet dorosłego osobnika znajdujący się w Zhucheng Dinosaur Museum. Holotyp stanowił dość kompletny szkielet w skład, którego wchodziły między innymi: lewa górna część szczęki, środkowa część dolnej szczęki, duża część kręgosłupa, odwód ramienny, kończyny przednie, kończyny tylne oraz miednica.

Charakterystyka:

Huaxiaosaurus jest największym odkrytym przedstawicielem hadrozaurów, którego długość szacuje się na 18,7 metra zrekonstruowany szkielet znajdujący się w Zhucheng Dinosaur Museum ma 11,3 metra wysokości, ale należy tu zaznaczyć, iż jego ciało zostało ustawione w nierealistycznej dla niego pozycji. Huaxiaosaurus odróżniał się od Zhuchengosaurus poprzez posiadanie dziewięciu zamiast dziesięciu kręgów krzyżowych, a od Shantungosaurus podłużnymi rowkami na spodniej stronie kręgów krzyżowych.

Jednak niektórzy z paleontologów stwierdzają, że podłużne rowki na spodniej części kręgów krzyżowych, które również występują u Zhuchengosaurus nie były wystarczającym dowodem, aby uznać za odrębny gatunek tych dwóch wcześniej wspominanych dinozaurów względem Shantungosaurus. Koagulacja kręgów w kościach krzyżowych jest częstym wynikiem dojrzewania, jest zatem bardzo możliwe, że wszystkie trzy taksony pokrywają się pod nazwą Shantungosaurus i że Huaxiaosaurus reprezentował wyjątkowo dużego w pełni dojrzałego osobnika rodzaju.

Czaszka Huaxiaosaurus jest wydłużona, wąska i płaska. Dolne szczęki są wysokie, zęby osadzone były w wysokich bateriach dentystycznych. Szkielet składał się z szesnastu kręgów szyjnych, dwudziestu jeden kręgów grzbietowych, dziesięciu kręgów krzyżowych oraz osiemdziesięciu jeden kręgów ogonowych.

Kręgi szyjne zbudowane były z stosunkowo krótkich wyrostków kolczastych, wyrostki te jednak były dość długie, jeżeli chodzi o budowę podstawy ogona. Kończyny przednie były stosunkowo niewielkie (2 metry długości) wyposażone w cztery ”palce”, kość ramienna (92 – 98 cm) była umięśniona i solidna w budowie anatomicznej. Kończyny tylne były silnie umięśnione i mocne, kość udowa ma 170 –172 cm długości, kość piszczelowa jest krótsza ok. 145 – 147 cm długości.

Podobne artykuły

• 

  ‘’Cudzych chwalimy swego nie znamy sami nie wiemy co posiadamy’’

• 

  ”Intelektualiści” ?

• 

  ‘’Hospodar wyspy Hateg’’