„Kreacjonizm naukowy” to contradictio in adiecto
Contradictio in adiecto (łac. „sprzeczność w przymiotniku”) – błąd logiczny polegający na zestawieniu dwóch wyrazów: określanego i określającego, które wzajemnie się wykluczają, np. kwadratowe koło, żonaty kawaler, czarna biel, głośna cisza itd. Postaram się wyjaśnić dlaczego tytułowe pojęcie jest sprzeczne i się wzajemnie wyklucza.
Nauki przyrodnicze
Zasadniczym fundamentem współczesnej nauki jest naturalizm metodologiczny – nauki przyrodnicze starają się wyjaśnić Wszechświat wyłącznie w kategoriach obserwowanych lub sprawdzalnych mechanizmów naturalnych. Tak więc fizyka opisuje jądra atomowe w konkretnych kategoriach materii i energii oraz sprawdza doświadczalnie szczegóły tych koncepcji. Fizycy wprowadzają nowe cząstki, takie jak kwarki, aby rozbudować swe teorie, gdy wcześniejsze modele nie opisują zadowalająco obserwowanych zjawisk.
Nowe cząstki nie mają arbitralnie dobranych właściwości, co więcej, ich definicje obwarowane są rygorystycznymi ograniczeniami, ponieważ muszą przystawać do wcześniejszych ustaleń fizyki.
Inteligentny projekt
Tymczasem wyznawcy hipotezy inteligentnego projektu powołują mgliste byty, które obdarzają nieograniczonymi właściwościami, potrzebnymi, by uporać się z daną zagadką. Zamiast poszerzać poznanie naukowe, takie odpowiedzi tylko je zaciemniają (jak można przecież sfalsyfikować istnienie wszechmocnego rozumu?).
Niewiele odpowiedzi
Inteligentny projekt oferuje niewiele odpowiedzi na zadawane pytania, na przykład kiedy i jak inteligentny projektant ingerował w dzieje życia? Stwarzając DNA? Pierwszą komórkę? Pierwszego człowieka? Czy każdy gatunek został zaprojektowany oddzielnie, czy powstało tylko kilka form wyjściowych? Zwolennicy inteligentnego projektu zwykle wykręcają się od udzielenia konkretnych odpowiedzi. Nie próbują nawet uzgodnić między sobą rozbieżnych wizji inteligentnego konstruktora. Zamiast tego poprzestają na argumentowaniu drogą eliminacji: krytykują wyjaśnienia ewolucyjne
jako naciągane lub niepełne, po czym wnioskują, że w takim razie pozostaje tylko jedno wyjaśnienie – właśnie ich wersja.
Błąd logiczny
Jest to błąd logiczny. Nawet gdyby jedno wyjaśnienie naturalistyczne okazało się mylne, nie oznacza to fałszywości pozostałych. Tym bardziej nie wskazuje na wyższość żadnej z konkurencyjnych teorii inteligentnego projektu. W zasadzie zwolennicy tych koncepcji pozostawiają odbiorcom uzupełnianie luk we własnym zakresie – i bez wątpienia wielu podstawi w miejsce koncepcji naukowych własne wierzenia religijne.
Podsumowanie
Nauka wielokrotnie dowodziła, że metodologiczny naturalizm może zmniejszać obszary niewiedzy, znajdując coraz bardziej wyczerpujące odpowiedzi na zagadki, które kiedyś wydawały się nie do rozwiązania: na przykład dotyczące istoty światła, przyczyn chorób, mechanizmów funkcjonowania mózgu. Takich samych wyjaśnień na temat rodowodu obecnego żywego świata dostarcza teoria ewolucji. Kreacjonizm nie wnosi żadnych wartości poznawczych do tego wysiłku intelektualnego.
No to zaorałeś kreacjonistów 🙂
Raczej chodziło mi o przedstawienie argumentów, które moim zdaniem przemawiają za fałszywością wielu używanych przez kreacjonistów stwierdzeń.
Krótko, konkretnie i celnie. Powtarzam to cały czas. Kreacjonizm nie ma wartości poznawczej i jest naukowo bezużyteczny.
A czy ktoś, kto zajmuje się Inteligentnym Projektem mógłby nam przedstawić o co w nim chodzi i jakie argumenty za nim przemawiają?
Inteligentny Projekt (Intelligent Design – ID) jest koncepcją proponowaną przez niektórych kreacjonistów jako alternatywa dla teorii ewolucji. Jej zwolennicy twierdzą, że pewne cechy obserwowane w przyrodzie są tak złożone, że nie mogły powstać w wyniku niezależnej ewolucji, ale wymagały inteligentnego projektanta lub siły nadprzyrodzonej.
Oto główne argumenty przedstawiane przez zwolenników ID:
1. Argument niezredukowalnej złożoności
Zwolennicy ID twierdzą, że niektóre systemy biologiczne, takie jak bakteryjna rzęska lub oko, są tak złożone i wzajemnie zależne od wielu części składowych, że usunięcie lub zmiana jednego elementu uniemożliwiłaby działanie całego systemu. Według nich taka „niezredukowalna złożoność” nie może powstać stopniowo przez dobór naturalny.
2. Argument specyficznej złożoności
ID sugeruje, że pewne struktury biologiczne, takie jak kod genetyczny DNA, wykazują „specyficzną złożoność” – uporządkowanie i wzorce, których nie można wytłumaczyć procesami naturalnymi i które wskazują na inteligentny zamysł.
3. Argument antropiczny
Zwolennicy ID argumentują, że wiele stałych fizycznych i warunków we Wszechświecie jest tak precyzyjnie dostrojonych, że życie mogło powstać tylko dzięki inteligentnej ingerencji.
4. Krytyka teorii ewolucji
Przedstawiciele ID kwestionują zdolność mechanizmów ewolucyjnych, takich jak dobór naturalny i mutacje, do wyjaśnienia powstawania nowych, złożonych form życia, twierdząc, że są one niewystarczające.
Jednak Inteligentny Projekt spotyka się z szeroką krytyką ze strony społeczności naukowej, ponieważ:
1) Nie przedstawia żadnych szczegółowych, testowanych hipotez na temat mechanizmów projektowania.
2) Argumenty ID często opierają się na niezrozumieniu lub błędnych założeniach dotyczących ewolucji.
3) Istnieją liczne dowody paleontologiczne, molekularne i inne na stopniową ewolucję złożonych systemów.
4) ID nie może być sfalsyfikowany, co stoi w sprzeczności z metodologią naukową.
5) Odwołuje się do nadprzyrodzonych wyjaśnień, które nie są akceptowane w nauce.
Dlatego Inteligentny Projekt nie jest uznawany przez główny nurt nauki za prawdziwą teorię naukową, ale raczej za formę kreacjonizmu motywowanego religijnie, ukrytą pod pozorami nauki. Większość naukowców uważa, że zjawiska przyrodnicze mogą być wyjaśnione przez naturalne procesy ewolucyjne, bez odwoływania się do inteligentnego projektanta.
Masz całkowitą rację, że określenie „kreacjonizm naukowy” jest pojęciem wewnętrznie sprzecznym i niekoherentnym. Oto dlaczego:
Kreacjonizm odnosi się do wiary religijnej, że wszechświat i wszystkie formy życia zostały stworzone przez bóstwo lub siłę nadprzyrodzoną, zgodnie z dosłowną interpretacją określonych tekstów religijnych.
Nauka z kolei opiera się na metodzie naukowej, która wymaga formułowania hipotez na podstawie obserwacji, testowania ich poprzez eksperyment i zbierania weryfikowalnych dowodów empirycznych. Teorie naukowe muszą być również otwarte na falsyfikację, jeśli pojawią się nowe dowody im przeczące.
Kreacjonizm w swojej istocie nie spełnia tych podstawowych kryteriów nauki:
1) Nie przedstawia żadnych możliwych do przetestowania hipotez na temat mechanizmów kreacji.
2) Nie dostarcza weryfikowalnych, empirycznych dowodów na poparcie swoich twierdzeń.
3) Opiera się na wierze religijnej, a nie na obserwacjach naukowych.
4) Nie jest otwarty na falsyfikację – wyklucza z góry możliwość naturalnych wyjaśnień.
Określenie „kreacjonizm naukowy” jest więc wewnętrznie sprzeczne, ponieważ łączy podejście oparte na wierze religijnej z wymogami metodologii naukowej, której kreacjonizm nie spełnia.
Główne organizacje naukowe na świecie są zgodne, że kreacjonizm nie jest nauką, ale zbiorem wierzeń religijnych. Próby przedstawiania kreacjonizmu jako „nauki” są powszechnie odrzucane przez społeczność naukową jako nieuprawnione i wprowadzające w błąd.
Dlatego określenie „kreacjonizm naukowy” jest uznawane za oksymoron – połączenie dwóch pojęć, które nawzajem się wykluczają. Kreacjonizm pozostaje w domenie wiary religijnej, a nie nauki.