Rola przypadku w ewolucji
Przypadek odgrywa pewną rolę w ewolucji (losowe są np. mutacje, mogące dać początek nowym cechom organizmów), ale nie jest motorem powstawania organizmów, białek czy innych struktur. Przeciwnie, podstawowy mechanizm ewolucji odkryty przez Darwina — dobór naturalny — polega na nielosowych przemianach, gdyż zachowuje cechy „korzystne”, a eliminuje „niekorzystne”. Dopóki czynniki selekcyjne pozostają niezmienne, dobór naturalny może kierować ewolucję w określoną stronę i wytwarzać złożone struktury w zdumiewająco krótkim czasie.
Być albo nie być czyli BYCALBONIEBYC
Posłużmy się przykładem 13-literowej sekwencji BYCALBONIEBYC. Hipotetyczny milion małp stukających przypadkowo w klawisze w tempie jednej takiej frazy na sekundę potrzebowałby aż 78 800 lat na jej wygenerowanie pośród 2613 możliwych ciągów liter tej długości.
Tymczasem w latach osiemdziesiątych Richard Hardison z Glendale College napisał program komputerowy, który generował losowe ciągi liter, zachowując litery w położeniach przypadkiem trafnie obsadzonych (a zatem selekcjonując frazy podobne do Hamletowskiej). Program ten układał prawidłowy ciąg liter średnio po zaledwie 336 iteracjach (w niespełna półtorej minuty).
Jeszcze bardziej zdumiewa fakt, że odtworzenie tą metodą całego dramatu Szekspira zajmowało jedynie cztery i pół doby.
Czy prawdopodobne jest przypadkowe powstanie człowieka?
Przypadkowe powstanie człowieka w jego obecnej złożonej formie wydaje się wysoce nieprawdopodobne. Ewolucja jednak jest procesem stopniowym, w którym małe zmiany akumulują się przez miliony lat. Choć pojedyncze zdarzenie może mieć niskie prawdopodobieństwo, to gdy bierzemy pod uwagę olbrzymie okresy czasu i ogromną liczbę prób, staje się to znacznie bardziej prawdopodobne.
Warto też pamiętać, że ewolucja nie dąży do stworzenia konkretnej formy życia – takie twierdzenie byłoby teleologiczne. Zamiast tego zmiany są wynikiem mutacji, selekcji naturalnej i innych procesów działających na daną populację w określonym środowisku. Człowiek jest jednym z wielu możliwych wyników tego procesu, a nie z góry założonym celem.
Nauka dostarcza licznych dowodów na rzecz teorii ewolucji, takich jak skamieniałości, anatomia porównawcza, obserwacje w naturze czy badania genetyczne i molekularne. Chociaż powstanie złożonych form życia może wydawać się nieprawdopodobne z ludzkiej perspektywy, to w skali czasu geologicznego i przy uwzględnieniu wszystkich czynników, staje się to znacznie bardziej zrozumiałe.
Jedyne o czym świadczy eksperyment Hardisona to niesamowita miałkość intelektualna zwolenników darwinizmu. On niczego nie dowodzi a jego wartość jest mniej więcej taka jakby skonstruować „ewolucyjny” model znajdowania wyników euro jackpot-a z zeszłego tygodnia albo rezultatów zakończonych meczów.
To twierdzenie jest często przytaczane przez kreacjonistów jako argument przeciwko ewolucji, ale jest ono oparte na niezrozumieniu samego procesu ewolucji i prawdopodobieństwa.
Ewolucja nie zakłada, że człowiek powstał w sposób całkowicie przypadkowy i nagle. Wręcz przeciwnie, jest to proces stopniowy, rozciągnięty na miliony lat, w którym małe zmiany akumulują się krok po kroku, prowadząc do powstawania nowych gatunków.
Oto dlaczego powstanie człowieka w drodze ewolucji nie jest nieprawdopodobne:
1. Ogromna skala czasu
Ewolucja człowieka trwała około 6-7 milionów lat od czasu rozejścia się linii ewolucyjnej człowieka i innych naczelnych. Taka olbrzymia skala czasu umożliwia akumulację nawet niewielkich zmian w długim okresie.
2. Małe, stopniowe zmiany
Ewolucja nie zachodzi nagle, ale poprzez serię drobnych mutacji, z których każda może wydawać się niewielka, ale wszystkie razem prowadzą do znaczących zmian.
3. Dobór naturalny
Mutacje korzystne dla przetrwania i rozmnażania są faworyzowane przez dobór naturalny, zwiększając szanse ich rozprzestrzenienia się w populacji.
4. Duże populacje
Większe populacje mają większą pulę zmienności genetycznej, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia korzystnych mutacji.
5. Długie okresy izolacji
Izolacja geograficzna lub rozrodcza populacji sprzyja akumulacji różnic prowadzących do specjacji.
6. Dowody paleontologiczne i genetyczne
Liczne skamieniałości form przejściowych oraz analizy genomów wskazują na stopniową ewolucję człowieka od innych naczelnych.
Obliczenia matematyczne pokazują, że przy tak długiej skali czasu i dużych populacjach, prawdopodobieństwo wystąpienia serii drobnych zmian prowadzących do powstania nowego gatunku jest znaczące.
Zatem twierdzenie, że przypadkowe powstanie człowieka jest nieprawdopodobne, opiera się na niezrozumieniu samego mechanizmu ewolucji jako procesu stopniowego, a nie jednorazowego zdarzenia. Nauka dostarcza wystarczających dowodów na to, że ewolucja może wyjaśnić powstanie człowieka.
Przypadek odgrywa ważną rolę w ewolucji, choć jego znaczenie było i jest przedmiotem dyskusji wśród biologów ewolucyjnych. Oto kilka kluczowych aspektów roli przypadku w procesie ewolucji:
1. Mutacje: Przypadkowe mutacje w materiale genetycznym są głównym źródłem zmienności, na której opiera się dobór naturalny. Większość mutacji jest neutralna lub niekorzystna, ale niektóre mogą prowadzić do powstania korzystnych cech, zwiększających dostosowanie organizmu.
2. Dryf genetyczny: Jest to losowa zmiana częstości alleli w populacji, niezwiązana z doborem naturalnym. Dryf ma większe znaczenie w małych populacjach, gdzie może prowadzić do utrwalenia lub eliminacji alleli niezależnie od ich wartości adaptacyjnej.
3. Katastrofy i zdarzenia losowe: Przypadkowe zdarzenia, takie jak katastrofy naturalne, mogą mieć znaczący wpływ na ewolucję, prowadząc do wymierania niektórych gatunków i stwarzając nowe nisze ekologiczne dla innych.
4. Dobór płciowy: Preferencje partnera i inne czynniki związane z rozmnażaniem mogą mieć charakter przypadkowy i wpływać na ewolucję cech, które niekoniecznie zwiększają przeżywalność, ale są atrakcyjne dla partnera.
5. Ewolucja nieoparta na doborze: Niektóre zmiany ewolucyjne mogą wynikać z przypadkowych procesów, takich jak efekt założyciela czy ewolucja neutralna, a nie z działania doboru naturalnego.
Mimo to, dobór naturalny pozostaje głównym mechanizmem kształtującym adaptacje organizmów. Przypadek dostarcza surowego materiału w postaci zmienności genetycznej, ale to dobór naturalny „rzeźbi” tę zmienność, promując cechy korzystne w danym środowisku. Ewolucja jest zatem wypadkową działania przypadkowych i nieprzypadkowych procesów.