Pośród licznych adaptacji, jakie występują u zwierząt, jednym z najciekawszych jest mimikra. W dużym skrócie jest to zjawisko polegające na upodabnianiu się jednego gatunku zwierząt do innego poprzez przyjmowanie ich kształtu, barwy, zapachu lub innych właściwości. Najczęściej mówiąc o tym zjawisku mamy na myśli mimikrę batesowską, czyli upodabnianie się bezbronnego organizmu do taksonu lepiej przystosowanego do obrony. Dzięki temu, niegroźne bzygi, mogą chronić się przed drapieżnikami, udając niebezpieczne i jadowite osy. Mimikra może jednak stanowić również groźną broń, czego dowodem mogą być niektóre pająki [5].

Na pierwszy ogień idzie Cosmophasis bitaeniata, który uprzykrza życie tzw. mrówkom tkaczkom (Oecophylla smaragdina). Ten drugi gatunek to nadrzewne owady formułujące swoje gniazda z powyginanych liści i połączonych ze sobą za pomocą przędzy. Spoidło to jest wytwarzane przez larwy, które noszone są przez robotnice. Jak widać, tkaczki zaprzęgają do pracy od małego. W obrębie kasty robotnic występują dwie grupy. Mniejsze osobniki odpowiadają za opiekę nad potomstwem, podczas gdy większe i bardziej agresywne zajmują się obroną oraz rozbudową gniazda, a także zdobywaniem pokarmu [6].

Cosmophasis bitaeniata przekrada się do gniazd tkaczek i żywi się ich larwami, dzięki czemu zyskuje zapach charakterystyczny dla kolonii. Jest przy tym na tyle bezczelny, że jest zdolny zabrać czerwia z żuwaczek małych robotnic, które najprawdopodobniej sądzą, że ma przed sobą inną mrówkę. Pająk wykorzystuje tutaj fakt, że owady te opierają swoje funkcjonowanie na węchu. Mamy więc do czynienia tutaj z tzw. mimikrą chemiczną. Sztuczka ta nie jest jednak, aż tak skuteczna przeciwko gwardii w postaci wspomnianych wyżej dużych robotnic, więc pająki zmuszone są do unikania ich, aby ich kariera nie zakończyła się przedwcześnie [4].

Innym prześladowcą tkaczek jest Amyciaea forticeps oraz Amyciaea albomaculata. Pająki te polują jak T800 z serii Terminator. Ich odwłoki za sprawą swojego kształtu oraz dwóch kropek wyglądających jak oczy, przypominają głowę mrówki. Dodatkowo w czasie polowania unoszą przednie odnóża, co według badaczy ma imitować czułki. Podstęp ten sprawia, że pająk wygląda, jak mrówka. Gdy tylko jakaś nieszczęsna robotnica zbliży się na odpowiednią odległość, drapieżniki wstrzykują jej jad i zabiera ze sobą. Swoje podobieństwo do mrówek wykorzystują również przedstawiciele rodzajów Aphantochilus [1, 2, 3].

Kolejnym przykładem sprytnej taktyki jest sposób polowania pająków z rodzaju Mastophora. Potrafią one wytwarzać substancje zapachowe przypominające żeńskie feromony płciowe owadów np. ćmiankowatych (Psychodidae). Osadzają one krople tych związków na nitce przędzy. Nieszczęsna ćmianka będzie zmierzać przywabiona zapachem potencjalnej partnerki, natomiast pająk w odpowiednim momencie zarzuci wspomnianą nitkę niczym lasso, aby schwytać niczego niespodziewającego się owada. Zainteresowanych zapraszam do zapoznania się z filmem na kanale Nat Geo Wild [5].

Jak widać, niektóre pająki potrafią uczynić z mimikry groźną broń. Zjawisko upodabniania się drapieżników lub pasożytów do niegroźnego organizmu nazywana jest agresywną mimikrą.  Przykładów takich taktyk polowania w przyrodzie jest znany znacznie więcej, lecz to już materiał na inną historię [5].

Źródła:

1. Capinera, J. L. (Ed.). (2008). Encyclopedia of entomology. Springer Science & Business Media.
2. Castanho, L. M., & Oliveira, P. S. (1997). Biology and behaviour of the neotropical ant‐mimicking spider Aphantochilus rogersi (Araneae: Aphantochilidae): nesting, maternal care and ontogeny of ant‐hunting techniques. Journal of Zoology, 242(4), 643-650.
3. Cushing, P. E. (2012). Spider-ant associations: an updated review of myrmecomorphy, myrmecophily, and myrmecophagy in spiders. Psyche: A Journal of Entomology, 2012.
4. Elgar, M. A., & Allan, R. A. (2006). Chemical mimicry of the ant Oecophylla smaragdina by the myrmecophilous spider Cosmophasis bitaeniata: Is it colony-specific?. Journal of ethology, 24(3), 239-246.
5. Ramya, N., Kumar, P. V., Meerthi, M. C., Srinivasa, N., & Ramesh, K. B. (2017). Aggressive mimicry: A potential tool of Predators. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 6(5), 1305-1307.
6. Wojtusiak, J. (1996). Organizacja socjalna mrówek z rodzaju Oecophylla. Kosmos, 2(45), 533-552

Podobne artykuły

• 

  O kolcogłowach słów kilka…

• 

  Nie żyje królowa, niech żyje królowa

• 

  Jak wytresować trzmiela?