Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Polskę zamieszkuje ponad 11 milionów par skowronków, co stanowi ok. 25% populacji zamieszkującej kraje Unii Europejskiej. To zatem liczny ptak lęgowy, który pojawia się w naszym kraju wczesną wiosną i kojarzy się głównie z krajobrazem rolniczym. Powstało nawet powiedzenie, że „rolnik wychodzi na pole ze skowronkiem i ze skowronkiem kładzie się spać”.

Na terenie Polski skowronek zwyczajny objęty jest ścisłą ochroną ze względu na malejącą z roku na rok liczebnością.

Klasyfikacja

• Gromada: ptaki
• Podgromada: Neornithes
• Rząd: wróblowe
• Podrząd: śpiewające
• Rodzina: skowronki
• Rodzaj: Alauda
• Gatunek: skowronek zwyczajny (Alauda arvensis)

Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Podgatunki i zasięg

• Arvensis Arvensis (skowronek zwyczajny) – występuje w północnej, zachodniej oraz środkowej Europie
• Arvensis sierrae – podgatunek ten spotkamy w południowej oraz środkowej Hiszpanii, a także w Portugalii
• Arvensis harterti – przedstawicieli tego podgatunku napotkamy w północno-zachodniej Afryce
• Arvensis cantarella – występuje od południowej Europy przez północno-wschodnią Hiszpanię, aż do Turcji i Kaukazu
• Arvensis armenica – podgatunek ten spotkamy w południowo-wschodniej Turcji aż do Iranu
• Arvensis dulcivox – przedstawicieli tego podgatunku napotkamy w południowo-wschodniej europejskiej części Rosji, zachodniej Syberii aż do północno-zachodnich Chin oraz południowo-zachodniej Mongolii
• Arvensis kiborti – występuje w północno-wschodnich Chinach, północnej i wschodniej Mongolii oraz południowej Syberii
• Arvensis intermedia – podgatunek ten spotkamy w północno-środkowej Syberii aż do północno-wschodnich Chin oraz Korei
• Arvensis pekinensis – przedstawicieli tego podgatunku napotkamy na Wyspach Kurylskich, w północno-wschodniej Syberii oraz na Kamczatce
• Arvensis lonnbergi – występuje w północnym Sachlinie
• Arvensis japonica (skowronek japoński) – podgatunek ten spotkamy w Japonii, na Wyspach Riukiu, w południowym Sachlinie oraz na południu Wysp Kurylskich.

Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Siedliska

Początkowo skowronki zwyczajne można było spotkać głównie na terenach stepowych, obecnie najczęściej widywane są na polach uprawnych, zwłaszcza tych obsianych zbożami. Preferują otwarte, porośnięte trawą pastwiska, łąki o umiarkowanej wilgotności, odkryte bagna, czy pagórki.

Skowronki spotykane są także w tundrach, gdzie zamieszkują wydmy oraz duże poręby. Wiele polskich skowronków spotkamy nad morzem, choć znajdziemy je także na wysoko położonych łąkach w Karkonoszach. Głównie bytują na terenach Wielkopolski, Śląska oraz Mazur.

Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Charakterystyka

Wygląd

Skowronki dosyć często mylone są z wróblami, mają szczupłą sylwetkę, są niewielkich rozmiarów, zarówno samce, jak i samice posiadają takie samo ubarwienie. Skowronki zwyczajne posiadają na głowie krótki, utworzony z piór czubek, który najlepiej widać podczas stroszenia piór.

Ptaki te mają szaroziemiste upierzenie, intensywne ciemnoszare kreskowanie, co umożliwia im doskonały kamuflaż. W okolicach brwi i policzków posiadają jaśniejszy kolor, brzuch mają brudnobiały, kreskowany na piersi. Ich skrzydła są trójkątne, lotki posiadają jasne końce, co wyraźnie widać podczas lotu.

Nogi Skowronków Zwyczajnych są jasnoróżowe, posiadają niemal prosty pazur w tylnym palcu, co ułatwia im przemieszczanie się po ziemi. Ich dziób jest krótki, w przeciwieństwie do ogona, który jest wyjątkowo długi. Zaobserwowano, że samice są nieco mniejsze od samców.

Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Dieta i łowy

Skowronki Zwyczajne żywią się przede wszystkim owadami, zarówno dorosłymi, jak i larwami. Ponadto w ich diecie znajdziemy także pająki, dżdżownice, natomiast na jesień i zimę spożywają również nasiona traw i zbóż, a także zielone części roślin.

Przedstawiciele tego gatunku wiosną oraz latem wygrzebują owady z ziemi lub zbierają je z roślin, zimą natomiast ich głównym pożywieniem jest pokarm roślinny. Podczas łowów spokojnie przemieszczają się po ziemi.

Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Śpiew

Ptaki te śpiewają głównie podczas długich lotów, rzadko siedząc na ziemi. Ich śpiew jest wyjątkowo przyjemny dla ludzkiego ucha, niekiedy zdarza im się naśladować głosy innych ptaków. Skowronki Zwyczajne zaczynają śpiewy już przed wschodem słońca, a kończą po jego zachodzie.

Mówi się, że ptaki te zwiastują wiosnę, ponieważ gdy pojawiają się w okolicach marca i zaczynają śpiewać, wiadome jest, że nadchodzą ciepłe dni. Skowronki Zwyczajne wykorzystują swój śpiew do oznaczania terytorium i wabienia samic.

Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Rozmnażanie

W ciągu roku skowronki wyprowadzają do trzech lęgów w okresie od kwietnia do sierpnia. Ptaki te tworzą monogamiczne pary, podczas godów samce wabią samice za pomocą nieustannych śpiewów podczas wysokich lotów.

Samica znosi od 3 do 5 jaj, różniących się od siebie barwą, wysiaduje je przez około dwa tygodnie. Wcześniej jednak buduje gniazdo, znajdujące się bezpośrednio na ziemi w niezbyt gęstej roślinności, mimo to jest ono dobrze ukryte.

Pisklęta opuszczają gniazdo po ponad tygodniu, choć pokarm dostarczają im rodzice, gdyż w dalszym ciągu nie potrafią latać. Ukrywają się w pobliżu gniazda, a po około 3 tygodniach stają się lotne. Dojrzałość płciową osiągają po ukończeniu pierwszego roku życia.

Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Szczegółowe dane / wymiary

Skowronek zwyczajny

• Długość ciała: 16 – 18 cm
• Rozpiętość skrzydeł: 30 – 35 cm
• Długość skrzydła: samiec ok. 10,5-11,5 cm, samica ok. 9,5-10,5 cm
• Waga:
  • samice 25-38 g
  • samce 30-45 g
• Długość życia: średnio 3 lata (rekord 10 lat)

Skowronek zwyczajny, skowronek polny, skowronek, rolak (Alauda arvensis)

Skowronek Zwyczajny – ciekawostki

• Globalna populacja skowronka zwyczajnego szacowana jest na 295,6 – 526,6 mln osobników
  • W Europie: 88,7 – 158 mln osobników
  • W Polsce: 22,2 – 27,2 mln osobników
• Niegdyś skowronek stanowił smakowity posiłek w wielu domach, obecnie w Europie Środkowej gatunek ten jest pod ochroną i zabrania się urządzania polowań.
• Najdłużej żyjący skowronek osiągnął wiek 10 lat – to trzykrotnie więcej niż przeciętni przedstawiciele tego gatunku.
• Skowronki wędrują wyłącznie w dużych stadach, można doliczyć się nawet kilku tysięcy osobników.

Podobne artykuły

• 

  Mastif pirenejski – strażnik Pirenejów

• 

  Kot czarnołapy – najmniejszy dziki kot afrykański

• 

  Szpak zwyczajny – pożyteczny szkodnik