Bongo leśne – jedna z najpiękniejszych antylop

Bongo leśne (Tragelaphus eurycerus) to jedna z najrzadszych występujących dziś na świecie antylop, krytycznie zagrożona wyginięciem. Jest największą spośród wszystkich afrykańskich antylop leśnych. Dzięki mocnej budowie ciała, długim nogom i znacznej szybkości biegu potrafi skutecznie uciekać przed drapieżnikami. Antylopa bongo jest jedną z największych antylop. To jednocześnie najbardziej towarzyska z afrykańskich antylop leśnych. Występują dwa podgatunki tej pięknej antylopy – bongo nizinne i bongo górskie.

Klasyfikacja

• Gromada: ssaki
• Rząd: parzystokopytne (Artiodactyla)
• Rodzina: krętorogie/wołowate (Bovidae)
• Rodzaj: Bongo
• Gatunek: Bongo leśne (Tragelaphus eurycerus)
• Podgatunki:
  • Bongo nizinne (Tragelaphus eurycerus eurycerus)
  • Bongo górskie (Tragelaphus eurycerus isaaci)
• Nazwa polska: Antylopa bongo, Bongo leśne
• Nazwa łacińska: Tragelaphus eurycerus
• Nazwa angielska: Bongo
• Nazwa niemiecka: Bongo
• Nazwa czeska: Bongo lesní, antilopa bongo, bongo

Występowanie

Antylopa Bongo w środowisku naturalnym zamieszkuje wilgotne, równikowe lasy tropikalne Afryki Zachodniej i Środkowej, od Sierra Leone, aż po zachodnią Kenię, a także tereny górskie w Dolinie Konga, do wysokości 2000-3000 m n.p.m.

Charakterystyka

Wygląd

Antylopa Bongo (Tragelaphus eurycerus) to jedna z najpiękniejszych antylop na świecie. Każdy ogród zoologiczny chciałby taką mieć wśród swoich mieszkańców, szczególnie, że jest zagrożona wyginięciem.

Bongo to największa spośród afrykańskich leśnych antylop. Jej ubarwienie jest zmienne, a charakterystyczna rdzawa lub brązowa sierść z białymi, cienkimi pasami w poprzek ciała doskonale maskuje ją w otoczeniu. Wzdłuż grzbietu antylopy przebiega ciemna grzywa, a duże, sterczące uszy pokrywa kilka jasnych łat. Ubarwienie samic jest jaśniejsze niż samców.

Rozmiary

Antylopa Bongo jest stosunkowo duża, gdyż osiąga nawet do 315 cm długości (z ogonem) i do 130 cm wysokości w kłębie. Dorosłe zwierzę może ważyć nawet do 400 kg.

Śrubowato skręcone rogi występują u obojga płci. U samców osiągają długość dochodzącą nawet do jednego metra, a u samic są one krótsze, osiągają długość do 50-70 cm.

Rogi

W przeciwieństwie do jeleni, antylopy nie zrzucają poroża co roku, lecz posiadają rogi, które rosną przez całe życie. Rogi mają pojedyncze skręcenie.

Czujny jak antylopa

Antylopa Bongo, jak każda inna antylopa ma doskonały słuch i odznacza się ogromną czujnością i płochliwością. Wyostrzone zmysły pozwalają jej szybko wykryć niebezpieczeństwo, nawet w nocy. Szybka ucieczka przed drapieżnikiem gwarantuje antylopie przeżycie. Dzięki wielu przystosowaniom antylopy rozpoznają zagrożenie i  ostrzegają się wzajemnie w stadzie przy pomocy różnych sygnałów.

Dla antylop jedynym sposobem na przeżycie jest czujność i szybkie wykrycie napastnika, a potem szybka i zwinna ucieczka.

Przystosowania antylop do życia w środowisku naturalnym:

• Lekka budowa ciała
• Długie, szczupłe i silne nogi gwarantujące zwinność i szybkość biegu, co pomaga antylopie uciec przed atakującym drapieżnikiem
• Szeroko rozstawione, płaskie racice pomagające w lepszym poruszaniu się na przykład po piaszczystym podłożu
• Umiejętność filtrowania wdychanego powietrza i oczyszczanie go z pyłu lub piasku roznoszonego przez wiatr
• Duża odporność na brak wody
• W okresie suchym antylopy pobierają wodę z soczystych części roślin
• Młode antylopy zaraz po porodzie są dokładnie wylizywane przez matki, dzięki czemu eliminowany jest zapach, który mógłby zwabić drapieżniki
• Ruchliwe uszy zdolne usłyszeć najcichszy szelest
• Ubarwienie maskujące, pozwalające wtopić się w otoczenie
• Gładka skóra pomagająca poruszać się w zaroślach
• Chwytne wargi, łapiące elementy roślin
• Płaskie siekacze i szerokie zęby trzonowe o nierównych powierzchniach dokładnie rozcierające roślinny pokarm.

Odżywianie

Antylopa bongo żeruje na zalesionych terenach i żywi się wszelkimi roślinami, które znajdzie w afrykańskim terenie. Są to głównie liście, pędy krzewów i trawa. Zjada rośliny zielne, liście bambusa i nie pogardzi nawet młodymi gałązkami drzew i owocami.

Zachowanie

W naturalnym środowisku antylopy bongo prowadzą przeważnie nocny tryb życia. Często wędrują w niewielkich stadach, po kilkanaście sztuk, w poszukiwaniu pokarmu.

Rozród

Antylopa bongo osiąga dojrzałość płciową około dwudziestego miesiąca życia. Ciąża u antylop trwa zwykle 9 miesięcy, a w jednym miocie przychodzi na świat 1-2 młode. Samica karmi swoje potomstwo mlekiem przez około 6 miesięcy, a potem musi ono pokarm zdobywać samo, wędrując wraz ze stadem po okolicy.

Ochrona

Na skutek nadmiernych polowań antylopa Bongo stała się ostatnio gatunkiem zagrożonym  wyginięciem. Otrzymał on status NT w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W środowisku naturalnym Bongo dzieli swą przestrzeń życiową z okapi leśnym i słoniem leśnym (afrykańskim), dlatego na wspólnym terenie wszystkie te zwierzęta poszukują razem świeżego, roślinnego pożywienia.

Antylopa Bongo jest trudna w hodowli, więc bardzo rzadko spotkać ją można w  europejskich ogrodach zoologicznych. W Polsce zamieszkuje opolskie, warszawskie i gdańskie ZOO. Hodowla Bongo prowadzona jest pod ścisłym nadzorem koordynatorów z Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów. W amerykańskich ogrodach zoologicznych żyje około 400 antylop Bongo.

Populacja

Populację antylop bongo szacuje się na 28 000 sztuk, z czego tylko 60% występuje na terenach chronionych. Na przestrzezni ostatnich dziesięcioleci nastąpił gwałtowny spadek liczby dzikich antylop bongo – głownie z powodu kłusownictwa oraz ekspansji człowieka i utraty siedlisk. Obecnie ich tereny występowania to ok. 327 000 km² czyli mniej więcej powierzchnia Polski. Obecnie szacuje się, że na wolności, żyje mniej niż 100 przedstawicieli podgatunku górskiego bongo.

Szczegółowe dane / wymiary

Bongo leśne, antylopa bongo (Tragelaphus eurycerus)

• Długość ciała z ogonem: 215 – 315 cm
• Długość ogona: 45-65 cm
• Wysokość w kłębie: 110 – 130 cm
• Waga:
  • samce: 220 – 405 kg
  • samice: 150 – 235 kg
• Długość rogów: do 100 cm
• Długość życia: do 19 lat
• Prędkość maksymalna: 70 km/h
• Pierwsze opisanie gatunku (Ogilbyi, 1837)

Ciekawostki

• Gatunek zagrożony wyginięciem i objęty III załącznikiem Konwencji Waszyngtońskiej oraz programem EEP
• Łacińska nazwa „Tragelaphus eurycerus” pochodzi z greki, gdzie „tragos” oznacza „kozę”, „elaphos” – „jelenia”, „eurys” – „szerokie”, a „keras” to „rogi”. Nazwy te doskonale opisują tę antylopę.
• Rogi antylop są trwałe, osadzone na kostnych możdżeniach, często różnorodnie wygięte lub skręcone
• Mięso antylopy uważane jest za smaczne i dlatego często na te zwierzęta polowano, co doprowadziło do prawie całkowitego wyginięcia gatunku
• Rogi antylop wykorzystywane były do produkcji narzędzi użytkowych lub ozdób.

Polecamy

• Antylopy
• Gazele
• Antylopa Derbiego (oreas)
• Antylopa gnu
• Eland