AustraliaOrłyPtakiPtaki drapieżneZwierzęta

Orzeł australijski (Aquila audax)

Orzeł australijski (Aquila audax)

Najpotężniejszy drapieżny ptak Australii – król australijskich przestworzy. Pod względem ubarwienia przypomina orła przedniego (Aquila chrysaetos), ale dysponuje większym dziobem, jest również jednym z dwunastu orłów z rodzaju Aquila posiadającym ciemne pióra na praktycznie całej powierzchni ciała. Jakich jeszcze ciekawych faktów nie wiemy o orle australijskim?

Klasyfikacja

  • Gromada: ptaki
  • Rząd: szponiaste
  • Rodzina: jastrzębiowate
  • Podrodzina: orły
  • Rodzaj: Aquila
  • Gatunek: orzeł australijski
Orzeł australijski (Aquila audax).

Występowanie

Już sama nazwa zdradza nam, jakie tereny zamieszkują te orły. Orzeł ten przebywa bowiem na obszarze całej Australii, Tasmanii i w południowym rejonie Nowej Gwinei, najbardziej upodobał sobie jednak otwarte tereny południowej i wschodniej Australii oraz mniejsze wyspy: Wyspę Marii, Wyspę Flindersa i Wyspę Kangura.

Często startuje z martwych drzew, słupów telegraficznych lub ze skalistych wzniesień, tworzy siedliska w lasach i sawannach, jak również na bezdrzewnych równinach. Najrzadziej za to spotykany jest na polach uprawnych czy w pobliżu osiedli ludzkich.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Charakterystyka

Wielkość

Samice ważą od 3 do ponad 5 kg, podczas gdy samce osiągają od 2 do 4 kg masy. Średnia długość ciała mieści się między 81, a 106 cm, natomiast rozpiętość skrzydeł wynosi 182 – 232 cm. Ponieważ gatunek ten występuje na terenach otwartych, wiele osobników osiąga imponujące rozmiary skrzydeł, których rozpiętość u największych orłów potrafi przekroczyć nawet 280 cm.

Gatunek wyróżnia się imponującą długością klinowatego ogona, dochodzącą do 45 cm, zatem można śmiało powiedzieć, że orzeł ten jest ptakiem potężnym i bardzo charakterystycznym.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Upierzenie

Długie, ale stosunkowo wąskie skrzydła mają na spodach wyraźne pręgi, na ich wierzchniej części rosną natomiast ciemnobrązowe pióra o jasnych brzegach. Głowa jest raczej mała i płaska, wyposażona w ogromny, zakrzywiony dziób, nogi od uda do stępu pokrywa ciemny puch.

Osobniki dorosłe są ciemnobrązowe lub brązowo-czarne, z wyjątkiem ceglastych piór na karku oraz cętkowanymi szaro-brązowymi pasami w górnej części skrzydeł. Pokrywy podogonowe są jasnobrązowe, a pokrywy lotek beżowe.

Ptak ma brązową tęczówkę oka, a twarz i stopy mają kremowy odcień. Obie płcie są do siebie bardzo podobne pod względem ubarwienia, ale samice osiągają większe rozmiary i masę niż samce.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Młode

Osobniki niedojrzałe łatwo natomiast odróżnić od dorosłego orła, ponieważ jego pióra nabierają ciemnobrązowego odcienia z czerwonawymi krawędziami, okolice karku, grzbiet i wierzch skrzydeł są z reguły rude – złocisty pas piór jest szerszy niż u dorosłych i stanowi ok. 50% szerokości skrzydła.

Głowa i pierś osobnika młodocianego jest jaśniejsza, charakteryzuje się większą ilością smug, podobnie wygląda spodnia część skrzydeł i ogon.

Czasem spotykane są całkowicie czarne młode orły.

Większość „nieletnich” ma szare lub jasnobrązowe oczy oraz żółtawą twarz i stęp. Młode orły są ciemniejsze od dojrzałych osobników i muszą być cierpliwe, bowiem pełnię dorosłych barw osiągają dopiero w 7 – 8 roku życia.

Podgatunki

Rozróżniono dwa podgatunki orła australijskiego: Aquila audax fleayi i Aquila audax audax. Pierwszy z nich występuje na Tasmanii i charakteryzuje się białawym, kremowym lub ceglastym upierzeniem na karku. Dorosłe orły rzadko mają czarny kolor piór, który często spotykamy u podgatunku kontynentalnego – Aquila audax audax.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Dieta i strategia polowania

Orzeł australijski potrafi przez wiele godzin szybować na ogromnych wysokościach, nie wiadomo jednak, czy loty te mają związek z polowaniami. Wiadomo na pewno, że dysponuje świetnym wzrokiem pozwalającym rozpoznać ofiarę, wyczuwa jednocześnie doskonale prądy powietrza, dzięki którym unosi się swobodnie bez zużywania dużych ilości energii – podobnie jak albatrosy.

Ofiary

Najczęściej atakuje zwierzęta znajdujące się na ziemi, ofiarę wybiera zazwyczaj pod kątem własnej wygody i możliwości. Od przybycia Europejczyków i wprowadzenia do ekosystemu zająca szaraka (Lepus europaeus), stał się on głównym elementem diety orła. Poza nim chętnie poluje na lisy, zdziczałe koty domowe, małe kangury, wolatuszki, koale i jamraje, może żywić się innymi ptakami: kakadu, kaczkami, wronami, ibisami.

Rzadziej żywi się gadami: agamą kołnierzastą (Chlamydosaurus kingii), waranami i nibykobrami siatkowanymi (Pseudonaja textilis). Potrafi upolować również emu – nie posiadamy jednak informacji jak duże ptaki padają jego ofiarą.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Sztuka adaptacji a strategia polowania

Orzeł australijski wykazuje duże zdolności adaptacyjne, dzięki którym potrafi zapędzić np. kozę, owcę lub kangura na strome zbocze, aby odciąć mu drogę i dostęp do reszty stada.

Najczęściej na swą ofiarę wybiera najsłabsze osobniki i choć przeważnie poluje w pojedynkę lub w parze, zdarza mu się działać w niewielkich grupach (wówczas zdobycz może być większa – emu, kangur).

Dosyć istotnym elementem menu jest padlina, podobnie u kruka australijskiego (Corvus coronoides), który lata wokół znalezionego martwego zwierzęcia, następnie zniża się ku niemu, aby rozpocząć ucztę.

Orła australijskiego często widuje się na obszarach wiejskich, bogatych w zwierzęta domowe, które regularnie giną pod kołami samochodów.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Tryb życia i usposobienie

Orzeł australijski większość czasu spędza na wysokich drzewach, skałach lub na innych siedliskach, z których ma dobry widok na okolicę. Czasem wykonując niskie loty nad swoim terytorium. W najgorętszych godzinach szybuje wysoko w kominach termicznych.

Każda para lęgowa zajmuje własne terytorium o powierzchni od 9 do nawet 100 km2. Obecność na danym terenie pokazuje poprzez wysokie loty szybowe.

Kiedy na teren orła wkracza intruz, wykonuje w jego kierunku lot nurkowy. Ptak może pozwolić sobie na porywczość i agresję, jest bowiem drapieżnikiem dominującym, nie posiadającym naturalnych wrogów. Musi jednak chronić jaja i pisklęta przed innymi drapieżcami, np. krukami, kurawongami lub innymi orłami.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Opinia agresywnego ptaka

Orzeł australijski posiada opinię agresywnego, ale atakuje tylko w obronie terytorium, chociaż zachowanie to trudno nazwać atakiem, ponieważ nie zarejestrowano do tej pory „nalotów” skutkujących zranieniem czy innym uszkodzeniem ciała człowieka. Jedyny znany incydent z udziałem orła australijskiego wydarzył się w 2016 roku podczas pokazu ptaków w Allice Springs Desert Park, podczas którego orzeł australijski próbował porwać dziecko.

Obecność orła wywołuje panikę wśród mniejszych ptaków, np. srokaczy, czajek płatkolicych, albo miodożerów maskowych, w wyniku czego te dość agresywne gatunki często nękają drapieżnika, aby go odstraszyć.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Rozmnażanie

Zaloty obejmują efektowne podniebne akrobacje na swoim terytorium. Czasami samiec wykonuje dynamiczne loty nurkowe w kierunku partnerki, następnie wzlatuje ponownie tuż nad samicą krążąc nad nią z szeroko rozpostartymi skrzydłami; samica może zignorować zaloty, albo połączyć się z samcem szponami na znak akceptacji.

Okres lęgowy trwa od kwietnia do grudnia, w zależności od regionu występowania, np. populacje z północnej Australii rozmnażają się między styczniem i lutym, natomiast pary z Tasmanii między sierpniem, a wrześniem.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Gniazdo

Para buduje lub udoskonala gniazdo, którego będzie używać przez wiele lat; po wielokrotnym wzmacnianiu konstrukcji może ona mieć nawet 2,5 m średnicy i ok. 4 m głębokości.

Gniazdo budowane jest zazwyczaj na dużym drzewie, czasem na skałach lub klifach, a nawet na ziemi. Materiałem budulcowym stają się zielone liście i gałązki. Na terytorium jednej pary może istnieć kilka gniazd, ale z reguły wybierane jest tylko jedno.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Pisklęta

Samica składa zazwyczaj 1-2 jaja wysiadywane przez oboje rodziców przez kolejne 42 – 48 dni. Pisklęta opierzają się po ok. 70 – 95 dniach od przyjścia na świat, a przez pierwsze 3 – 6 miesięcy pozostają pod opieką dorosłych, dostarczających im pożywienie, potem opuszczają macierzyste terytorium. Dojrzałość płciową osiągają między 3 a 5 rokiem życia, ale zaczną się rozmnażać rok lub dwa lata później.

Orzeł australijski (Aquila audax).

Szczegółowe dane i wymiary

Orzeł australijski (Aquila audax)

  • Długość: 81 – 106 cm
  • Rozpiętość skrzydeł: typowo 182 – 232 cm (rekord zweryfikowany 284 cm)
  • Długość ogona: 45 cm
  • Masa:
    • samice: 3 – 5,77 kg
    • samce: 2 – 4 kg
  • Długość życia: 20 – 25 lat na wolności, 40 lat w niewoli

Dymorfizm płciowy przejawia się w postaci rozmiarów – samice są większe i cięższe od samców.

Rozpiętość skrzydeł orła australijskiego (Aquila audax) może przekraczać 284 cm.

Orzeł australijski (Aquila audax) – ciekawostki

  • Orzeł australijski jest największym ptakiem drapieżnym w Australii.
  • Orzeł australijski potrafi szybować na wysokości 1800 m.
  • Oczy orła australijskiego pozwalają mu widzieć w podczerwieni i ultrafiolecie.
  • Orzeł australijski potrafi upolować ptaka emu.
  • Tasmańskie orły australijskie konkurują z bielikami białobrzuchymi (Haliaeetus leucogaster) o gniazdowiska.
  • Niektóre gniazda wykorzystywane są nawet przez 50 lat, oczywiście nie przez jedną parę.
  • Wizerunek orła australijskiego został umieszczony na godle Służb Policyjnych Nowej Południowej Walii.
  • Orzeł australijski należy do ptaków głośnych, emituje głośne gwizdy i piski oraz delikatne wokalizacje brzmiące jak „sii-tju”.
Orzeł australijski (Aquila audax).

Polecamy


Baza Dinozaurów

15 komentarzy

    1. Nie mamy zbyt wielu informacji na temat emu jako ofiary orła australijskiego, stąd trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie jak duże są to ptaki.
      Z posiadanych informacji wiemy, iż emu w diecie tego orła pojawia się incydentalnie i z dużym prawdopodobieństwem jest efektem polowania stadnego.

      Wojownik wspaniały poluje głównie sam i w jego diecie duże ofiary stanowią większy odsetek, stąd jego pierwsze miejsce.

      Niemniej jednak, większość z tych dużych ptaków drapieżnych w przypadku braku pożywienia, odcinając drogę ucieczki potrafi zabić dużą ofiarę, która przewyższa je wagą.

  1. Czytałem gdzieś że orzeł przedni może upolować nawet dorosłego wilka ponieważ z szybką prędkością w locie leci z ogromną siłą na czaszkę wilka i go zabija.

    1. Orły australijskie polują czasami na szczeniaki dingo. Dorosły dingo to wyspecjalizowany zabójca, z którym większość psów nawet o wiele większych nie ma szans. Wynika to z faktu, iż zabijanie warunkuje w jego przypadku przetrwanie.
      Upolowanie dorosłego dingo przez orła australijskiego jest raczej wątpliwe, chyba, że orły działałyby w grupie.

      Należy pamiętać, iż zwierzęta w przeciwieństwie do ludzi, raczej postępują racjonalnie i nie porywają się z motyką na słońce – wybierają łatwiejsze ofiary.

      Ze starcia z dingo, orzeł raczej nie wyszedłby obronną ręką.

  2. Wg. informacji prasowych zarejestrowano co najmniej 1 przypadek ataku tego orła na człowieka. Jeśli faktycznie Orzeł Australijski zaatakował dziecko to tekst wymaga weryfikacji.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button