AfrykaKotowateLudojadyLwySsakiZwierzęta

Lwy z Tsavo – ludożercy z Tsavo

Lwy z Tsavo – ludożercy bez grzywy

Niewielka grzywa lub jej brak to współcześnie cecha lwów z Tsavo oraz lwów z Afryki Zachodniej z podgatunku Panthera leo senegalensis. Wieki temu zjawisko to występowało jednak powszechnie u wymarłych lwów starożytnego Egiptu i Nubii. W sztuce egipskiej samce lwów przedstawiane były zazwyczaj bez grzywy, za to z kryzą wokół szyi.

Ciekawy wygląd to tylko jedna z niezwykłych i tajemniczych cech tych wielkich kotów. Do dzisiaj mgłą tajemnicy pozostają owiane również przyczyny ich morderczych zapędów w stosunku do ludzi. Ponad 100 lat temu w Afryce wschodniej dwa lwy z Tsavo przez kilka miesięcy atakowały robotników i zabijały ich. Dlaczego do tego doszło? Czy dzisiaj lwy z rejonu rzeki Tsavo również sieją postrach wśród Kenijczyków?

Klasyfikacja

  • Gromada: ssaki
  • Rząd: drapieżne
  • Rodzina: kotowate
  • Rodzaj: Panthera
  • Gatunek: lew afrykański (Panthera leo)
  • Podgatunek: lew wschodnioafrykański / lew masajski (Panthera leo nubica Panthera leo massaica)
Lew
Większość lwów posiada grzywę, wyjątkiem są lwy z Tsavo

Występowanie

Swą nazwę zawdzięczają miejscu, z którego pochodzą – Parkowi Narodowemu Tsavo we wschodniej Kenii. Obszar ten leży z kolei w pobliżu rzeki Tsavo, będącej domem dla wielu gatunków ryb.

Charakterystyka

Lwy z Tsavo to jedna z odmian lwa wschodnioafrykańskiego (Panthera leo nubica). Samce z tej odmiany są zazwyczaj większe od pozostałych osobników. Ich cechą charakterystyczną jest brak grzywy lub wyraźna jej redukcja. Powodem takiego stanu rzeczy może być panujący klimat. Niewykluczone również, że dzięki zredukowaniu grzywy lwy te mogą swobodnie poruszać się pośród drażniącej i ostrej roślinności. Obecność grzywy mogłaby więc utrudniać polowania. Nie można też wykluczyć, że samce lwów z Tsavo mają podwyższony poziom testosteronu, co wpływa na zmniejszenie owłosienia i zwiększony poziom agresji (skąd my to znamy, prawda ;)).

Lwy z Tsavo
Lwy z Tsavo i ich znikoma grzywa

Stada

Zazwyczaj w stadach lwów afrykańskich żyje od 2 do maksymalnie 8 (rzadko) samców oraz 5-6 samic przypadających na jednego samca. Stada mogą łączyć się w grupy, których liczebność może osiągnąć nawet 30 osobników (lwy i dorosłe lwice). Po pewnym czasie jednak stada oddzielają się od grupy.

W przypadku lwów z Tsavo wygląda to zgoła inaczej. W stadzie występuje zazwyczaj tylko jeden samiec na 7-8 samic. Grupy są ponadto większe, niż u innych podgatunków, a samce biorą aktywny udział w polowaniach (u lwów polowaniem zajmują się głównie lwice, samce tylko „przychodzą na gotowe”).

Lwy z Tsavo
Lwy z Tsavo

Lwy z Tsavo a ataki na ludzi

Wszystko zaczęło się w roku 1898, w czasie budowy mostu kolejowego na rzece Tsavo. Nad przebiegiem budowy czuwali Brytyjczycy, jednak prace fizyczne należały do tubylców. Na miejscu znajdowali się również indyjscy kolejarze.

Przez prawie cały rok 1898 (9-10 miesięcy) robotnicy padali ofiarą dwóch lwów. Późniejsze raporty miały wykazać, że na przestrzeni kilku miesięcy zwierzęta te zabiły ponad 130 osób. Według pracowników będących świadkami tamtych wydarzeń, lwy przychodziły nocą do obozu i wyciągały ludzi z namiotów, po czym uciekały z nimi w ciemność. Jeden z przepytywanych pracowników stwierdził wprost, że ataki tych lwów przebiegały bardzo brutalnie. Robotnicy zauważyli również, że winnymi ataków okazały się lwy pozbawione grzyw, choć były to osobniki męskie.

Pod koniec roku 1898 lwy zostały zabite przez ppłk Henry’ego Pattersona, który nadzorował budowę mostu, a po latach stał się autorem książki The Man-eaters of Tsavo („Ludożercy z Tsavo”). Pierwszy osobnik padł od dwóch strzałów, drugi zmarł dopiero po przyjęciu 9 kul. Skóry lwów przez 25 lat pełniły funkcję dywanów na podłodze podpułkownika. Potem sprzedał je muzeum w Chicago za 5000 dolarów (współcześnie ok. 68 000 dolarów). Do dzisiaj można je oglądać w chicagowskim Muzeum Historii Naturalnej.

Lew z Tsavo
Lew z Tsavo – okaz w Muzeum Historii Naturalnej w Chicago

Wojna z lwami

Do dzisiaj w Afryce panuje konflikt między człowiekiem i lwami (nie tylko tymi z Tsavo). W latach 1994-1998 drapieżniki z Tsavo dokonały 112 ataków na stada kóz, owiec i dużych zwierząt hodowlanych. W tym samym czasie 6 osób zostało zaatakowanych, spośród których 2 zmarły. Wszystkie te sytuacje działy się na terenie parku narodowego, gdzie lwy są pod ścisłą ochroną. Problem wydaje się większy poza granicami parku. W latach 1996-1999 lwy atakowały bydło na ranczach badawczych prawie 300 razy. Obecnie (do roku 2001) na całym obszarze otaczającym park narodowy (ok. 1,5 mln akrów), do podobnych ataków dochodzi średnio raz dziennie. W 2002 roku lew zabił pasterza idącego wzdłuż szosy prowadzącej do przybrzeżnego miasta Mombasa.

Zazwyczaj jednak takie ataki nie są zabójcze dla ludzi. Osobniki, które dopuściły się ataku na człowieka, są często łapane i zabijane. W ciągu 12 lat na terenie Kenii z tego powodu zabito 222 lwy.

Roland Kays – kurator w Państwowym Muzeum w Nowym Jorku stwierdził, że konflikt między ludźmi i lwami jest główną przyczyną śmierci lwów afrykańskich. Wielu mieszkańców Czarnego Lądu wierzy bowiem, że chore i stare lwy oraz te ze zniszczonymi zębami są odpowiedzialne za większość współczesnych ataków na ludzi. Naukowe dowody pokazują jednak, że za podobnymi incydentami stoją lwy młode (poniżej 5 roku życia) i zdrowe.

Lew z Tsavo
Podpułkownik John Henry Patterson oraz upolowany prze niego lew ludożerca

Przesadzone dane?

Na początku XXI wieku przeprowadzono dokładne analizy szczątków dwóch lwów z Tsavo. Wnioski z owych analiz pokazują, że w 1898 roku drapieżniki zjadły mniej niż 35 osób. Liczba ta waha się między 28 a 31. Wiele wskazywałoby zatem na to, że zarówno ppłk Patterson, jak i świadkowie tamtych zdarzeń mocno przesadzili w swoich opowieściach. Nie da się jednak wykluczyć, że lwy z Tsavo czasem tylko zabijały ludzi nie jedząc ich. Być może więc zabiły więcej osób, niż wskazują na to współczesne badania.

Dlaczego lwy z Tsavo atakowały ludzi?

Za każdą tragedią kryje się przyczyna. Nie inaczej było w przypadku ludożerczych lwów z Tsavo. Dlaczego na swe ofiary wybierały akurat ludzi? Hipotez jest kilka.

Jedna z nich głosi, że lwy te mogły być przyzwyczajone do ludzkiego mięsa, ponieważ znajdywały często topielców w rzece Tsavo. Wielu niewolników kierujących się do Zanzibaru pokonywało tę rzekę, co nie zawsze kończyło się szczęśliwie.

Druga hipoteza zakłada, że lwy żywiły się ludźmi, ponieważ w tamtym czasie ich pierwotna zdobycz – zwierzęta kopytne – padały ofiarą epidemii księgosuszu (Typhus bovum contagiosus). W roku 1898 zaraza pochłonęła mnóstwo ofiar, co zmusiło lwy do znalezienia innego źródła pokarmu.

Być może do ludożerstwa lwów przyczyniły się zwyczaje hinduskich robotników, którzy pozostawiali zmarłych na pożarcie lwom. Mogło to zachęcić kotowate do atakowania żywych ludzi.

Neiburger i Patterson wskazują ponadto, że pierwszy z zabitych lwów miał poważnie uszkodzony ząb, co uniemożliwiałoby mu zabijanie naturalnej zdobyczy. Teoria ta jest jednak często pomijana, bowiem ząb mógł zostać uszkodzony przez strzał z broni palnej.

Lew z Tsavo
Lew z Tsavo

Szczegółowe dane / wymiary

Lwy z Tsavo

  • Długość ciała: lwy 2,5-3 m, lwice 2,3-2,6 m
  • Wysokość w kłębie: 0,9-1,1 m
  • Waga: lwy 186-227 kg, lwice 100-165 kg
Lew
Podobają Wam się bardziej lwy z grzywą, czy bez?

Lwy z Tsavo – ciekawostki

  • W 2006 roku doliczono się ok. 675 lwów z rejonu Tsavo. Całkowita populacja kenijska wyniosła natomiast ok. 2000 osobników.
  • Lwy i ich ofiary są oficjalnie chronione w Tsavo, mimo to kotowate są regularnie zabijane przez członków miejscowej ludności. W latach 2001-2006 dowiedziono ponad 100 takich przypadków.
  • Lwy z Tsavo stały się parokrotnie bohaterami filmów, gier i książek. Do najbardziej znanych dzieł o tej tematyce zalicza się film z 1996 r. pt. „Duch i mrok” (oryg. The Ghost and the Darkness). Film oparty został na prawdziwych wydarzeniach z roku 1898. W postać ppłk Pattersona wcielił się Val Kilmer, który za tę rolę został nominowany do nagrody… Złotej Maliny w kategorii „Najgorszy Aktor Drugoplanowy”, a partnerował mu Michael Douglas (myśliwy Charles Remington ).
Lwy z Tsavo
Lwy z Tsavo – Muzeum Historii Naturalnej w Chicago

Polecamy


Baza Dinozaurów

30 komentarzy

  1. Ciekawy artykuł było coś o tych lwach w książce pdt Zaklinacz Lwów.Mam pytanie czy moglibyście zrobić top 10 najsilniejszych zwierząt na Św.Zauważyłem że kilka stron zrobiło o tym ranking ale chciałbym zobaczyć waszą opinnie .może być nawet od top 5 do top 100 byle by było.Więc jak będziecie mieli czas to zróbcie.

    1. Takie zestawienie jest dość oczywiste – najsilniejsze są wieloryby. Na pierwszym miejscu będzie płetwal błękitny, a później w kolejności masy – jest tutaj zestawienie największych wielorybów.
      A jeśli chodzi o najsilniejsze lądowe, to będą słonie (afrykańskie oraz indyjski), nosorożce i hipopotam.

  2. Alex najsilniejszy jest roztocz podniesie ok 1200 razy większy ciężar od niego samego.(chodzi tu o najsilniejsze zwierzę pod względem wagi i rozmiarów ciała).W ramach rankingu chodzi o to że to nie ma być tak że jakieś sobie zwierzę jest na jakimś tam miejscu np na 7 czy 8 i sprawa skończona.Chcę żeby wyjaśniono dlaczego te zwierzę znajduje się na tym miejscu a nie na innym żeby podali ile np te zwierzę morzę podnieść,ile razy jest silniejsze od człowieka,jak silne ma szczęki i co może nimi zdziałać,jednym zdaniem co potrafi zrobić by udowodnić swoją wartość na liście najsiniejszych.Np strona joemonster dokładnie wyjaśniła siłę wszystkich zwierząt.

    1. Dawid, to zestawienie w joe…, o którym wspominasz, to nieudolne tłumaczenie z angielskiego. Słoń może pociągnąć (ang. pull) ciężar 9 ton, ale nie podnieść. Poza tym człowiek jest w stanie podnieść ciężar przekraczający 3-krotnie jego masę.
      Dotyczy to np. zawodników w podnoszeniu ciężarów w niższych kategoriach wagowych. Gdyby rozpatrywać martwy ciąg, to byłoby to ponad 3 razy ciężar ciała.
      W wyciskaniu sztangi, na zawodach widziałem faceta, który ważył 85 kg i wyciskał 235 kg (prawie 3 razy więcej, niż waży).
      Swoją drogą jestem również za takim zestawieniem, choć rozumiem, że tak naprawdę musiałyby to być dwa zestawienia – najsilniejszych bezwzględnie, o których wspomina Alex i najsilniejszych w proporcji do masy ciała.

      1. Robercie w kwesti słonia powiedziano że słoń uniesię ciężar 1,7 rzay większy od niego czyli 9t .Z tego wywnioskowałem że słoń musiałby ważyć ok 6t by według informacji udźwignąć taki ciężar.Mnie też to trochę zdziwiło po pierwsze musiałby jakoś chwycić taki przedmiot np trąbą .No chyba że przedmiot byłby zbyt wielki a trąba nie owinęła by się cała.po drugie kiedy usłyszałem tę informację pomyślałem że słoń ma jusz załadwany taki balast na grzbiecie i możę go wieść ze sobą a kręgosłup słonia jest przecież bardz owytzymały.Wydaję mi się że słoń udźwignął by taki ciężar ale musiałby ważyć przynajmniej 7-8t i musiałby nie być otłuszczony.Możę ci się wydać że za bardzo( koksuje) te zwierzęta ale tak mi się tylko wydaje.Co do człowieka to już zależy od masy mięśniowej i treningu.Poza słoniem uważam żę reszta informacji jest w miarę prawdziwa zwłaszcza z bezkręgowcami na końcu.

      2. To akurat jest błąd w tłumaczeniu w tym zestawieniu w joe – w oryginale było pull, czyli ciągnąć. Słoń przy pomocy trąby jest w stanie unieść ciężar nie większy niż 300 kg, to wszystko. Może oczywiście unieść kilka osób, ale im większe i cięższe zwierzę, tym ciężar w proporcji do masy mniejszy. Słoń nie jest w stanie unieść ciężaru zbliżonego do swojej masy. Efekty takich zabaw widoczne są w czasie rui, kiedy samiec słonia często staje przednimi nogami na samicy, co powoduje w wielu wypadkach złamanie żeber. Co do reszty informacji, to np. ten orzeł afrykański, to wojownik wspaniały 🙂

  3. Jest film przyrodniczy zwierzęta doskonałe gdzie powiedziano że trąba słonia indyjskiego ma 50 000 mięśni.Czyli wielokrotnie więcej niż w całym ciele człowieka powiedziano też że dorosły osobnik podniesię nią ok 1200kg przedmiot nie wiem jak duży by musiałby być taki słoń ale program ten oglądałem na fokustv.Możesz go znaleść w internecie ale po angielsku.

    1. Dawid, to jakaś bzdura w tym filmie. Dorosły słoń jest w stanie podnieść trąbą nie więcej niż 300 kg. Potrafi unieść na swoich ciosach ok. 500 kg i to wszystko. W tych filmach przyrodniczych to oni kłów od ciosów nie odróżniają.

      1. Uważam że dorosły słoń podniósł by 300kg z niebywałą łatwością.Skoro wciele dorosłego człowieka znajduje się ok 450-500 mięśni a w trąbie słonia ok 40 000-50 000 to uniesienie większego ciężaru nie sprawi mu problemów.W parku narodowym w afryce strażnicy nagrali jak wkurzony samiec słonia ciska 2-3tonowym nosorożcem w góre wkładając mu trąbe pod brzóch który wkroczył na jego teren jak poszukasz po youtubie może znajdziesz te nagranie.Prócz tego długie przednie zęby uważanie za kły to w rzeczywistości siekacze zwane równierz ciosami po prostu większość osób uważa że to kły.

  4. Fajny temat, tematyka ataków zwierząt na ludzi jest ciekawa. Ja bym chciał żeby przy takich artykułach było też opisane jak należy się zachować w sytuacji ataków zwierząt.

  5. Świetny artykuł, jednakże mam zastrzeżenie co do pierwszego zdania. Lwy zachodnioafrykańskie (P. l. senegalensis) z Parku Narodowego Pendjari także charakteryzują się bardzo słabą grzywą lub jej całkowitym brakiem.

    1. Możliwe że lwy nie raz próbowały. Chociaż przyznaje że ciężko jest się przebić przez 5cm skórę hipopotama.
      Raczej tylko największe stada Lwów są wstanie upolować tego olbrzyma.

  6. Świetny artykuł! 😉
    Mam pytanie… Może w temacie kryptozoologii napisalibyście o mngwie? To dość ciekawy temat, sądzę, że niejednego by zainteresował. Wiem, że pisanie o tym w komentarzu o lwach, nomen omen, współcześnie żyjących jest dziwne, ale jak go czytałam to tak jakoś skojarzyło mi się z tą bestią.

  7. Wiem że to będzie kolejny artykuł o Lwach ale możecie coś napisać o Lwach z Mapogo? ostatnio obejrzałem dokument o nich na national geographic i zostałem nim oczarowany. Na Youtubie są jedynie fragmenty tego dokumentu ale sądze że inni powinni poznać historie tych Lwów

  8. Widziałem kiedyś film, z którego wynikało, że w jakimś rejonie Afryki (niestety nie pamiętam) gdzie występują bezgrzywe samce lwów, hieny rzadko odbierają lwom pokarm. Sugerowano, że nie odróżniając samca od samicy, nie chcą ryzykować. Pomyłka w tej kwestii jest dla hien tragiczna.

  9. Hej napisaliście że lwy bez grzywy to także lwy z podgatunku segelalensis ale przecież pantera Leo segelalensis to lwy zachodnioafrykańskie a przecież lwy zachodnioafrykańskie mają grzywy pytam więc dlaczego pytam?

  10. Hej dlaczego w klasyfikacji lwów z tsavo piszę rodzaj pantera a po
    powinno być rodzaj lampart zmieńcie to proszę zmieńcie proszę czytajcie mój komentarz.

  11. hej dlaczego w klasyfikacji lwów z tsavo piszę rodzaj pantera a nie rodzaj lampart tak powinno być rodzaj lampart pantery to podrodzina a nie rodzaj kotowatych redakcjo pytam czy coś mi odpowiecie proszę nie będę pisał kilka komentarzy jeśli ktoś w końcu mi odpowie redakcjo pytam?

  12. dlaczego nie mogę znaleźść zdjęcia lwa z tsavo bez grzywy (nawet szczątkowej) tylko wiecznie znajduje z szczątkową grzywą lwy z tsavo zdjęcia?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button