AfrykaAzjaPadlinożernePtakiPtaki drapieżneZwierzęta

Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus)

Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus)

Kuglarzem określa się osobę pokazującą sztuki oparte głównie na szybkości i zręczności. Słowa tego używa się również w stosunku do oszusta, krętacza. Czy opisywany ptak to bardziej sztukmistrz czy może złodziej i kombinator?

Najprawdopodobniej nazwa gatunkowa odnosi się do jego wielkich talentów lotniczych. Kuglarz jest również jednak sprytny, szybki i odważny. Oto dostojny i piękny padlinożerca, ale również aktywny myśliwy – Terathopius ecaudatus, zwany po polsku akrobatą.

Klasyfikacja

  • Gromada: ptaki
  • Rząd: szponiaste
  • Rodzina: jastrzębiowate
  • Podrodzina: jastrzębie
  • Rodzaj: Terathopius
  • Gatunek: kuglarz, akrobata
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus)
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).

Występowanie

Ten szeroko rozpowszechniony gatunek jastrzębia przebywa w Afryce Subsaharyjskiej. Najczęściej spotykany jest w RPA, na zachód od Kamerunu i w południowo–zachodniej Arabii.

Preferuje otwarte sawanny oraz lasy Afryki Subsaharyjskiej i Półwyspu Arabskiego. W przeciwieństwie jednak do wielu innych gatunków jastrzębiowatych, kuglarz nie przepada za bardzo gęstymi formacjami leśnymi. Najlepiej przystosowany jest za to do polowań na równinach i innych otwartych siedliskach. Na podobnych terenach może bowiem swobodnie latać nawet na wyjątkowo niskich pułapach. Gniazda buduje jednak na wysokich drzewach.

Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).

Charakterystyka

Wygląd

Przeciętny dorosły osobnik mierzy 55-70 cm długości, rozpiętość skrzydeł wynosi średnio 186 cm, natomiast ciężar waha się między 2 a 2,6 kg.

Kuglarz to ptak bardzo kolorowy jak na drapieżnika. Dominujący kolor piór to czerń i brąz, ale jest ona przełamywana bielą na spodzie skrzydeł, brązem i beżem na wierzchniej części skrzydeł, a także czerwienią i pomarańczą na skórze „twarzy” i nóg. Ogon w kolorze brązów i rudości jest na tyle krótki, że w czasie lotu nogi wystają poza jego granicę.

W obrębie gatunku spotyka się zjawisko dymorfizmu płciowego – samice, poza wymienionymi brawami, posiadają na lotkach odcienie przypalanego brązu. Osobniki niedojrzałe są prawie całkowicie brązowe z białymi elementami, skóra „twarzy” jest natomiast zielonkawa. Do osiągnięcia pełnej dojrzałości potrzebują 5-8 lat.

Kuglarz to ptak zazwyczaj milczący, najczęściej odzywa się w sezonie godowym.

Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).

Dieta

Poluje za dnia. Chętnie spożywa padlinę, może jednak upolować mniejszego od siebie ptaka, np. gołębia. Z padliny najczęściej wybiera zabite przez samochody ptaki, jaszczurki i małe ssaki. Poluje też na drobne kręgowce, głównie węże i ptaki. Może jeść także owady, np. termity, a od czasu czasu dietę wzbogaci rybą.

Gruba skóra na nogach i stopach może być elementem przystosowawczym do łapania węży – kąsający gad nie będzie w stanie jej przebić.

Kuglarz często wyprzedza sępy w dotarciu do pokarmu. Dzięki umiejętności niskiego lotu szybciej dociera do padliny i zjada najlepsze mięso i oczy. Kiedy jednak wokół padliny pojawiają się inne ptaki, kuglarz staje się bardziej uległy – pierwszy przybywa i pierwszy odlatuje w poszukiwaniu nowych źródeł pożywienia.

Kuglarz może także kraść pokarm innym ptakom. Zjawisko to nosi nazwą kleptopasożytnictwa. Polega ono na tym, że kuglarz prześladuje w locie innego ptaka do momentu aż ten nie porzuci swej zdobyczy.

Wyróżnia się specyficznym stylem lotu: w czasie szybowania kołysze skrzydłami tak jakby bez przerwy próbował odzyskać równowagę. W rzeczywistości jednak kuglarz to mistrz lotu szybowcowego. Dzięki temu może pozwalać sobie na różnego rodzaju akrobacje.

Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).

Tryb życia i rozmnażanie

Kuglarz może spędzać ok. 80% dnia w powietrzu. Dziennie pokonuje ok. 500 km w poszukiwaniu pożywienia. Lata nisko, dzięki czemu skanuje grunt pod względem obecności pokarmu. Często patroluje terytorium w poszukiwaniu padliny. Potrafi jednak upolować innego ptaka w locie, co wskazuje na jego wielkie umiejętności lotniczo – myśliwskie. Kiedy odpoczywa, siada na gałęzi lub staje na ziemi z rozpostartymi skrzydłami, absorbując w ten sposób ciepło emitowane przez promienie słoneczne.

W sezonie godowym samce kuglarza dają spektakularny popis swych umiejętności. Aby przypodobać się samicy, potencjalny partner wykonuje zawrotne pikowania w kierunku samicy, czasem prezentuje również spirale. W czasie tego pokazu samiec głośno trzepocze skrzydłami – dźwięk ten można usłyszeć z dużej odległości. Tego rodzaju zaloty pomagają budować silną więź między partnerami. Być może m.in. z tego powodu kuglarz tworzy związek z jednym partnerem na całe życie.

Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).
Młody kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).

Lęgi odbywają się w różnych miesiącach, w zależności od lokalizacji: w Afryce Zachodniej mają one miejsce między wrześniem i majem, na południu kontynentu między grudniem i sierpniem, a w Aferce Wschodniej mogą odbywać się w dowolnym czasie.

Para lęgowa wybiera własne terytorium, którego aktywnie broni przed innymi kuglarzami. Na jego terenie buduje solidne gniazdo, składające się z gałązek i liści. Często lęgowisko ulokowane jest w pobliżu wody. Jego wielkość jest jednak relatywnie mała w stosunku do wielkości ptaków.

Samica składa z reguły 1 jajo, które wysiaduje przez 42-59 dni. W tym czasie samiec zajmuje się dostarczaniem pożywienia do gniazda. Po 93-194 dniach od wyklucia pisklę opierza się i jest gotowe do pierwszego w życiu lotu. Całkowicie niezależne od rodziców stanie się jednak po ok. 4 miesiącach. Dorosłe ubarwienie otrzyma dopiero po 5-8 latach – dopiero wtedy będzie w stanie tworzyć pary i rozmnażać się.

Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).

Szczegółowe dane

Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus)

  • Długość ciała: 55-70 cm
  • Rozpiętość skrzydeł: 1,6-1,8 m
  • Waga: 1,8-2,9 kg (typowa 2-2,6 kg)
  • Długość życia: 25 lat
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus) i jego ofiara.

Kuglarz, akrobata ciekawostki

  • Swą nazwę gatunkową zawdzięcza umiejętnościom akrobatycznym prezentowanym w trakcie lotu.
  • Kuglarz może lecieć z prędkością 80 km/h.
  • Kuglarz jest jednym z najbardziej kolorowych ptaków drapieżnych.
  • Kolor skóry twarzy i nóg zmienia się w zależności od nastroju: spokojny ptak ma skórę w kolorze bladej czerwieni lub pomarańczy. Kiedy jednak jest podekscytowany, skóra na „twarzy” i nogach nasyca się intensywną czerwienią.
  • Wizerunek kuglarza widnieje prawdopodobnie w godle i na fladze Zimbabwe. Niewykluczone jednak, że jest to bielik afrykański (Haliaeetus vocifer).
  • Całkowita populacja kuglarza obejmuje 10 000-100 000 osobników dorosłych.
  • W ostatnich dziesięcioleciach populacja kuglarza znacznie zmniejszyła się, prawdopodobnie na skutek zatruć.
  • Pewien naukowiec był świadkiem sytuacji, w której kuglarz próbował upolować ratela. Ssak zawzięcie bronił się przed ptakiem. Walka zakończyła się jednak śmiercią obu zwierząt.
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).
Kuglarz, akrobata (Terathopius ecaudatus).

Polecamy


Baza Dinozaurów

2 komentarzy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button