Ameryka PnAzjaEuropaRogateSsakiZwierzęta

Renifery i karibu (Rangifer tarandus)

Karibu i renifery (ren, Rangifer tarandus) – jelenie z północy

W rozległych, lodowatych krajobrazach północnych tundr i lasów borealnych żyją wspaniałe stworzenia, owiane tajemnicą i stworzone z nici mitu, legendy i cudów ewolucji. Renifery i nieuchwytne karibu, to znacznie więcej niż świąteczne ikony czy silniki napędzające sanie Świętego Mikołaja. I choć renifer najbardziej znany jest ze swej funkcji, którą spełnia w okresie świąt Bożego Narodzenia, ciągnąc sanie Mikołaja, to w rzeczywistości to wyjątkowo wytrzymałe zwierzę naprawdę uwielbia podróżować i to z prędkością nawet 70 km/h.

Kiedy nadchodzi zima i śnieg pokrywa ziemię, w rozległych lasach i tundrach półkuli północnej zachodzi niezwykła przemiana. Krajobraz staje się krainą cudów, gdzie powietrze jest rześkie i czyste, a ciszę przerywa jedynie chrzęst śniegu pod stopami. Tutaj, w jednym z najsurowszych środowisk na Ziemi, wędruje stworzenie, które jest doskonale przystosowane do przetrwania w tych ekstremalnych warunkach.

Renifer (Rangifer tarandus), jest ikoną Arktyki i regionów subarktycznych, o fascynującej historii życia i niezwykłym zestawie przystosowań, które pozwalają mu prosperować w jednych z najsurowszych warunków na Ziemi. Zwierzęta te znane są ze swojego imponującego poroża oraz zdolności do wytrzymywania ekstremalnie niskich temperatur.

Pomimo wyzwań, jakie przed nimi stoją, renifery mają w rękawie kilka sztuczek, które pomagają im przetrwać. Ich sierść jest gruba, zapewnia im warstwę ciepła, która chroni je przed zimnem. Posiadają również unikalną adaptację kopyt, która pozwala im kopać w śniegu w poszukiwaniu pożywienia i utrzymywać przyczepność na oblodzonym terenie.

Jednak być może najbardziej niezwykłą rzeczą u reniferów jest ich zdolność do poruszania się w swoim środowisku z ogromną precyzją i dokładnością. Ostatnie badania wykazały, że renifery mają niesamowity zmysł orientacji, wykorzystują pole magnetyczne Ziemi do nawigacji po rozległym i pozbawionym cech krajobrazie Arktyki. Ta umiejętność pozwala im pokonywać tysiące kilometrów otwartego terenu i rok po roku odnajdywać drogę do tych samych miejsc lęgowych.

Gdy kontynuujemy odkrywanie cudów świata przyrody, staje się jasne, że renifer jest jednym z najbardziej niezwykłych stworzeń, jakie kiedykolwiek spotkaliśmy. Od imponującego poroża po niewiarygodne wędrówki, to zwierzę jest prawdziwym cudem ewolucji i adaptacji, a także świadectwem siły życia, która pozwala przetrwać nawet w najbardziej ekstremalnych warunkach, jakie można sobie wyobrazić. Kiedy następnym razem zobaczysz renifera lub karibu, poświęć chwilę, aby docenić niesamowitą podróż, która doprowadziła je do Ciebie, oraz niesamowite przystosowania, które pozwalają im przetrwać w jednym z najtrudniejszych środowisk na Ziemi.

Renifer, karibu

Klasyfikacja

  • Rząd: parzystokopytne (Artiodactyla)
  • Rodzina: jeleniowate (Cervidae)
  • Rodzaj: Rangifer
  • Gatunek: renifer (Rangifer tarandus)

Wśród reniferów można wyróżnić aż 28 podgatunków. Najbardziej znanymi są te zamieszkujące północną część Ameryki – nazywane karibu. Poszczególne rodzaje reniferów różnią się od siebie rozmiarem i ubarwieniem.

Występowanie

Renifery należą do tych gatunków zwierząt, którym zdecydowanie bardziej odpowiada mroźne, surowe środowisko. W związku z tym można je spotkać w arktycznej tundrze i lasotundrze w Ameryce Północnej i Eurazji.

Największe populacje dzikich reniferów zamieszkują Norwegię, Finlandię, Syberię, Grenlandię, Alaskę oraz Kanadę.

Renifery należą do tych gatunków zwierząt, którym odpowiada mroźne i surowe środowisko.

Charakterystyka

Charakterystyczną cechą renifera jest wyjątkowo grube futro, które chroni zwierzę przed mrozem. Pokrywa ono nawet jego pysk, aby chronić go przed odmrożeniem podczas żerowania. Kolor futra jest cechą bardzo indywidualną, uzależnioną od podgatunku, jednostki oraz pory roku. Latem ma ono często barwę szarobrązową, a zimą złamanej bieli.

Poroże – nie rogi

Poroże to typowy element wyposażenia jeleniowatych – występuje zarówno u samców, jak i u samic. Jest ono półkoliście zakrzywione, a na jego końcach występuje wiele rozgałęzień.

Co roku reniferom rośnie nowe poroże, a stare zrzucane jest przez samce zazwyczaj w grudniu. Samice pozbywają się go na wiosnę, a młode latem.

Nosy i węch

Nosy reniferów – podobnie jak łosi – wyposażone jest w kostne małżowiny, które zwiększają jej powierzchnię wewnątrz nozdrzy. W efekcie do płuc przedostaje się bardziej ogrzane powietrze.

Renifery żywią się głównie porostami, mchem, liśćmi wierzb i brzóz, a także trawą.

Dieta

Żywią się głównie porostami, mchem, liśćmi wierzb i brzóz, a także trawą. Istnieją także dowody, że czasami ich posiłkiem stają się lemingi oraz jaja ptaków.

Renifery należą do przeżuwaczy, posiadających aż cztery żołądki.

Tak naprawdę to żołądek przeżuwaczy jest organem wielokomorowym, złożonym najczęściej z czterech komór:

trzech komór przedżołądka (proventriculus):

  • żwacz (rumen)
  • czepiec (reticulum)
  • księgi (omasum)

oraz żołądka właściwego:

  • trawieniec (abomasum)

Ze względu na warunki klimatyczne, w których żyje renifer, potrafi on strawić nawet zamarznięte pożywienie.

Reniferom co roku rośnie nowe poroże, a stare zrzucane jest przez samce zazwyczaj w grudniu. Samice pozbywają się go na wiosnę, a młode latem.

Walki o samice i rozmnażanie

Okres rui u reniferów przypada na późne lato i jesień – od sierpnia do listopada. Męskie osobniki walczą o względy samic w pojedynkach na poroże. Najsilniejszy z nich może zdobyć nawet do 20 samic. Zazwyczaj samce w tym czasie przestają jeść i tracą bardzo dużo rezerw energetycznych.

Ciąża trwa od 225 do 235 dni. Młode przychodzi na świat na przełomie maja i czerwca, przez pół roku jest karmione mlekiem matki.

Samice osiągają dojrzałość płciową o wiele wcześniej niż samce – 18 miesięcy po urodzeniu. Męskie osobniki dopiero w 3 roku życia. Renifery dożywają do 20 lat.

Męskie osobniki reniferów walczą o względy samic w pojedynkach na poroże. Najsilniejszy z nich może zdobyć do 20 samic (w przypadku karibu nawet 40).

Migracje

Tym, co czyni te zwierzęta naprawdę niezwykłymi, są ich niesamowite wędrówki, które mogą obejmować tysiące kilometrów i prowadzić przez całe kontynenty. W miesiącach letnich renifery pasą się na bujnej roślinności tundry, gromadząc zapasy tłuszczu, aby przygotować się do nadchodzącej długiej zimy. Gdy temperatura spada i zaczyna padać śnieg, stada rozpoczynają swoją epicką podróż na południe, szukając pożywienia i schronienia pośród surowego i bezlitosnego krajobrazu.

Niektóre gatunki reniferów podróżują na bardzo duże odległości – największe ze wszystkich lądowych ssaków.

Populacje północnoamerykańskie wędrują nawet do 5000 km, co daje zasięg aż 1 000 000 km2 rocznie. Inne podgatunki poruszają się jedynie lokalnie.

Prędkość migracji wynosi zazwyczaj 19-55 km/h, ale karibu potrafią podróżować z prędkością dochodzącą do 70 km/h. Wiąże się to niewątpliwe z faktem, że budowa nóg reniferów pozwala im na długie i wytrwałe biegi.

Renifery potrafią również dobrze pływać – zazwyczaj 6,5 km/h, a w razie potrzeby nawet 10 km/h.

Karibu potrafią przemieszczać się z prędkością dochodzącą do 70 km/h.

Zagrożenia

Renifery muszą uważać na wiele czyhających na nie drapieżników. Są to głównie orły – polujące na młode, niedźwiedzie oraz wilki.

Ochrona

Obecnie ochronie podlega tylko jedna odmiana renifera – karibu Peary’ego. Na inne gatunki wciąż organizowane są polowania.

Renifer i człowiek

Większość gatunków Euroazjatyckich została częściowo udomowiona. Spełniają one funkcje zwierząt jucznych, pociągowych i wierzchowych. Są także źródłem mięsa, skór, kości i mleka.

Wielkość poroża u reniferów: maksymalna wysokość – 100 cm, szerokość do 135 cm. U samic jest poroże jest mniejsze.

Karibu (Rangifer tarandus caribou) – kuzyn renifera

Zwyczajowa nazwa północnoamerykańskiego gatunku renifera to karibu. Jest to najprawdopodobniej gatunek powstały w wyniku krzyżowania się reniferów tundrowych i leśnych. Dzięki temu w odmienny sposób reaguje na degradację siedlisk oraz zmiany klimatyczne.

Nazwa karibu „xalibu” pochodzi z języka Indian Algonkinów i oznacza „szuflujący”.

Nazwa ta odnosi się do sposobu, w jaki karibu poszukuje jedzenia – grzebiąc pyskiem i racicami w śniegu. Jego budowa, sposób ubarwienia oraz dieta, nie różnią się zbytnio od innych podgatunków reniferów.

Ze względu na ciągłą konieczność poszukiwania pożywienia, karibu dużo podróżuje – najwięcej ze wszystkich gatunków reniferów.

Społeczeństwa karibu są bardzo poligamiczne – na jednego samca przypada harem złożony nawet z 40 samic.

W przeciwieństwie do swoich krewnych z Eurazji – karibu nigdy nie zostały udomowione.
Karibu w przeciwieństwie do reniferów występujących w Europie i Azji nigdy nie zostały udomowione.

Zmiana koloru oczu reniferów i karibu

Naukowcy z Norwegii i Anglii odkryli adaptację reniferów: jedna część oka renifera zmienia kolor zimą i zwiększa wrażliwość wzroku zwierzęcia.

Część oka, o której mowa, to tapetum lucidum, warstwa tkanki za siatkówką, która odbija światło i pomaga zwierzęciu lepiej widzieć w słabym świetle. Jest często określana jako „kocie oko”, ponieważ jest to warstwa, która powoduje, że oczy kota i innych stworzeń świecą w nocy, gdy niewielka ilość światła zostaje skierowana na oko. U większości ssaków ten blask oczu jest złocisty. I tak jest również w przypadku reniferów w lecie. Zimą jednak tapetum lucidum renifera staje się niebieskie.

Głęboki niebieski kolor jest niezwykły dla ssaków, a tego typu zmiany sezonowe są wyjątkowe.. Przejście na kolor niebieski zwiększa rozproszenie światła odbitego, trafia więc ono do większej liczby fotoreceptorów. Zwiększa to wrażliwość siatkówki, ale kosztem ostrości, co może być korzystnym kompromisem zimowym. Renifery widzą bowiem trochę więcej, choć to, co widzą, może nie być aż tak ostre. Wystarczy jednak, że renifer zauważy drapieżnika i nie zostanie zjedzony.

Renifer (Rangifer tarandus)

Szczegółowe dane / wymiary

Renifer (Rangifer tarandus)

  • Długość:
    • samiec – 180-214 cm
    • samica – 162-205 cm
  • Wysokość obu płci w kłębie: do 130 cm
  • Waga:
    • samiec – 100 do 314 kg
    • samica – 60-170 kg
  • Wielkość poroża
    • maksymalna wysokość – 100 cm
    • szerokość 135 cm
  • Długość życia: do 20 lat

Wśród reniferów występuje słabo zaznaczony dymorfizm płciowy, widoczny głównie w masie ciała.

Renifery to jedyne ssaki, które widzą światło ultrafioletowe.

Renifer i karibu – ciekawostki

  • Renifer i karibu to ten sam gatunek (ren, Rangifer tarandus).
  • Karibu to nazwa północnoamerykańskiego gatunku renifera.
  • Karibu widywane były przy zlizywaniu soli z jezdni.
  • Renifery to jedyne ssaki, które mogą zobaczyć światło ultrafioletowe.
  • Młode pije mleko matki już 3 minuty po urodzeniu, a później średnio co 18 minut.
  • Renifery miały ciągnąć zaprzęg św. Mikołaja.
  • Uważa się, że populacja karibu powstała wskutek połączenie się dwóch głównych podgatunków reniferów (tundrowych i leśnych), które miało miejsce około 10 000 lat temu, po ostatnim zlodowaceniu.
Renifery
Renifery w zaprzęgu Św. Mikołaja:)

Polecamy


Baza Dinozaurów

7 komentarzy

  1. Świetny artykuł!
    Mogę sobie tylko wyobrazić jak wiele czasu poświęcacie tej stronie 😉
    Chociaż niezwykle się cieszę z istnienia waszej strony, gdyż dowiedziałem się wielu nowych interesujących rzeczy, o których nie wiedziałem wcześniej.
    Ja, jako osoba interesująca się zwierzętami, liczę za was kciuki na przyszłość by było coraz więcej like’ów itd.

    +Mam prośbę dość dużą, ale myślę, że pomysł nie jest zły.
    Straszni bym chciał zobaczyć rysunki z porównaniami wielkości danych zwierząt z człowiekiem.
    (przykład:kilka przedstawicieli bawołów i człowiek rozumny).
    Dla mnie, i myślę że dla wielu innych byłoby to bardzo interesujące 🙂
    Mam nadzieję, że posłuchacie mojej prośby i zrobicie coś takiego w oddzielnym artykule bo często ciężko sobie wyobrazić dane zwierzę w aspekcie wielkości.

    Pozdrawiam 🙂

    1. Dziękujemy za pomysł. W dziesiątkach naszych artykułów znajdują się już takie rysunki. Nie dysponujemy jednak zestawieniem człowieka z tysiącem zwierząt, które zostały dotychczas przez nas scharakteryzowane. Jeśli umieścilibyśmy kilkadziesiąt rysunków oderwanych od siebie (ssaki, gady, ptaki, dinozaury) to powstałaby taka nieco chaotyczna galeria 🙂

    1. To zależne jest od podgatunku. Np. Rangifer tarandus caribou jest największym podgatunkiem. Z kolei inne karibu np. Rangifer tarandus groenlandicus są mniejsze od reniferów azjatyckich i europejskich.

  2. Renifer – jak i inne przeżuwacze – nie ma „czterech żołądków”. Ma JEDEN żołądek czterokomorowy, tzn. przeżuwacze mają cztery części żołądka, które spełniają różne funkcje.

    1. Żołądek przeżuwaczy to skomplikowany narząd. Sam w sobie jest ogromny i podzielony na kilka części, dlatego też przyjęło się mówić, że zwierzęta te mają ich aż cztery.

      Składa się z czterech komór:
      – żwacza
      – czepca,
      – ksiąg
      – trawieńca

      – Wstępnie pogryziony pokarm najpierw trafia do żwacza, gdzie jest rozdrabniany i fermentowany za sprawą enzymów wytwarzanych przez mikroorganizmy.
      – Następnie jego większe cząsteczki wracają do jamy gębowej, gdzie są ponownie przeżuwane.
      – Kiedy zwierzę ponownie rozdrobni pożywienie, trafia ono do czepca, czyli drugiego przedżołądka. Jego zadaniem jest oddzielenie od siebie cząsteczek pokarmu. Te, które są wciąż zbyt duże, wracają do żwacza, a dostatecznie małe przechodzą do kolejnego przedżołądka, czyli ksiąg. Narząd ten zawdzięcza swoją nazwę dużej ilości pofałdowanych wypustek, które przypominają kartki książki. Dzięki nim znacznie zwiększa się powierzchnia błony śluzowej wchłaniającej wodę i substancje odżywcze.
      – Z ksiąg treść pokarmowa przechodzi do trawieńca nazywanego żołądkiem właściwym. Dopiero w nim znajdują się gruczoły produkujące kwas żołądkowy, który rozkłada przede wszystkim białka.
      – Z trawieńca pożywienie trafia do dwunastnicy,
      a następnie do dalszych fragmentów jelit, gdzie wchłaniane są z niego lotne kwasy tłuszczowe. Produkty te transportowane są do wątroby i przetwarzane na glukozę, czyli źródło energii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button