AfrykaAmeryka PnGryzonieSsakiZwierzęta

Jeżozwierze (Hystricidae)

Jeżozwierze, jeżozwierzowate (Hystricidae)

„Jeżozwierz to taki duży jeż

Grucha – gangster z komedii „Chłopaki nie płaczą” stwierdził, że jeżozwierz to „taki duży jeż”. Oba gatunki nie są jednak ze sobą spokrewnione, a jeżozwierz z pewnością w Polsce nie występuje, co bardzo obrazowo wytłumaczył swemu koledze drugi gangster z Pomorza – Fred.

Systematyka

  • Gromada: ssaki
  • Podgromada: ssaki żyworodne
  • Rząd: gryzonie
  • Rodzina: jeżozwierze
Urson (Erethizon dorsatum) – „nadrzewny jeżozwierz”.

W rodzinie jeżozwierzy zawarto 3 rodzaje:

  • Hystrix – obejmuje gatunki występujące w Afryce, Azji i Europie
  • Trichys – jedyny żyjący przedstawiciel to skąpolec malajski (Trichys fasciculata)
  • Atherurus – obejmujący gatunki występujące w Afryce i Azji

Do rodzaju Hystrix należą:

  • Hystrix javanica
  • Hystrix pumila
  • Jeżozwierz afrykański (Hystrix cristata)
  • Jeżozwierz grubokolcy (Hystrix crassispinis)
  • Jeżozwierz grzebieniasty (Hystrix africaeaustralis)
  • Jeżozwierz indyjski (Hystrix indica)
  • Jeżozwierz malajski (Hystrix brachyura)
  • Jeżozwierz sumatrzański (Hystrix sumatrae)

Do rodzaju Atherurus należą:

  • Jeżatka afrykańska (Atherurus africanus)
  • Jeżatka długoogonowa (Atherurus macrourus)
Z jeżozwierzem afrykańskim nawet lampart nie da sobie rady…

Występowanie

Jeżozwierze zamieszkują tropikalne i umiarkowane strefy Europy Południowej, Azji, Afryki oraz obu Ameryk. Żyją w lasach, na wzgórzach, na pustyniach, na sawannach. Niektóre gatunki żyją na drzewach, jednak większość toczy swój żywot pośród skał, na terenach do 3700 m.n.p.m.

Charakterystyka

Wygląd

Jeżozwierz to chodząca twierdza, otoczona z każdej strony kolcami. Ich długość i kolor jest zależny od gatunku i wieku danego osobnika. Są to zmodyfikowane na przestrzeni tysięcy lat włosy pokryte grubymi płytkami keratynowymi, osadzone w mięśniach. U większości gatunków kolce ułożone są w pęki (klastry), natomiast u ursonowatych – nadrzewnych jeżozwierzy (Erethizontidae) pojedyncze kolce przeplatają się z miękkim włosiem.

Kiedy zwierzę jest spokojne, kolce leżą, natomiast w przypadku kontaktu z nimi w sytuacji zagrożenia lub zaskoczenia stawia je w pion, a zwierzę biegnie na wroga lub okręca się wokół własnej osi. Jego kolców boją się nawet najwięksi drapieżnicy Afryki: lew (Pantera leo) i hiena. W przypadku straty kolca, na jego miejsce odrasta nowy. Kolce służą również jako kamuflaż pośród traw i zarośli.

Jeżozwierz jest raczej ciemno ubarwiony z akcentami jasnymi (kolce są często dwukolorowe). Przednia część ciała i pyszczek są ciemnobrązowe, ciemnoszare lub czarne. Im bliżej ogona, tym dłuższe i jaśniejsze kolce. Niezmiernie rzadko zdarza się biały osobnik. Łapy są krótkie, ale mocno owłosione. Oczy małe, ciemne. Niektóre gatunki (np. jeżozwierz północnoamerykański – urson) bardziej przypominają bobra (Castor). Razem z nim i z kapibarą (Hydrochoerus hydrochaeris) jeżozwierz tworzy trio największych żyjących gryzoni (największa jest kapibara).

Kolce jeżozwierza, to broń okrutna…

Dieta i tryb życia

Jeżozwierz to typowy roślinożerca: zjada liście, gałązki, rośliny takie jak tulejnik czy koniczyna. Zimą straty substancji odżywczych rekompensuje sobie spożywaniem kory drzew. Ursony wspinają się na drzewa w poszukiwaniu pokarmu, natomiast jeżozwierz afrykański (Hystrix cristata) w ogóle nie wspina się – szuka jedzenia na ziemi.

Zwierzęta te prowadzą raczej nocny tryb życia, ale czasem żerują za dnia. W Kenii jeżozwierze uznawane są za szkodniki i stały się przysmakiem tubylców.

Samica wydaje jeden miot rocznie. Na świat przychodzi od 1 do 4 młodych.

Rozmnażanie

Kiedy samiec chce zdobyć partnerkę, buduje norę 5 razy większą niż zazwyczaj, aby zrobić na niej wrażenie. Samiec spryskuje swą wybrankę moczem i paraduje przed nią, dzwoniąc swoimi kolcami. Kiedy samica nie jest gotowa do kopulacji, strząsa z siebie mocz i odchodzi. W przypadku zgody, przed stosunkiem płciowym, samica wywija swój ogon, zakrywając kolce, aby nie pokaleczyć partnera.

Samica wydaje jeden miot rocznie. Ciąża trwa ok. 2 miesięcy. Na świat przychodzi od 1 do 4 młodych (zależnie od gatunku). Przed porodem samica wyściela norę trawą i liśćmi, aby legowisko było wygodne. Nowo narodzone jeżozwierze nie maja twardych kolców – są pokryte miękkim włosiem. Oczy otwierają zaraz po urodzeniu, a po tygodniu są w stanie wyjść z gniazda.

Kolce stopniowo rozwijają się i twardnieją. Po 2 – 3 tygodniach spożywają pokarm stały. Samce pomagają samicom w opiece nad dziećmi. Po ok. 2 miesiącach młody jeżozwierz potrafi żyć samodzielnie. Dojrzałość płciową samice osiągają w 12 miesiącu życia, natomiast samce – w 24 miesiącu.

Żaden gatunek jeżozwierza nie jest narażony na wyginięcie.

W starożytności wierzono, że jeżozwierz potrafi swoimi kolcami „strzelać” do intruza.

Szczegółowe dane/wymiary

Jeżozwierze (Hystricidae)

  • Długość: 25 do 36 cm (ursony są najmniejszymi jeżozwierzami)
  • Długość ogona: 20 – 25 cm
  • Waga: 5,4 – 16 kg
  • Długość życia: 5 – 7 lat na wolności, do 21 lat w niewoli
Jeżozwierz to typowy roślinożerca: zjada liście, gałązki, rośliny takie jak tulejnik czy koniczyna.

Jeżozwierze – ciekawostki

  • W starożytności wierzono, że jeżozwierz potrafi swoimi kolcami „strzelać” do intruza.
  • Wbity w skórę kolec powoduje spory ból i intensywny wyciek ropy. Ofiarami jeżozwierzy często padają psy domowe.
  • Złapany jeżozwierz wydaje stłumione chrząkanie, podobne do świńskiego.
  • Jeżozwierze są na ogół monogamistami, a zmiana partnera wiąże się z zahamowaniem rozrodu.
  • „Jeżozwierz” to tytuł wydanej w 2007 roku piosenki polskiego zespołu Lipali.
  • Jeżozwierze, jak na gryzonie, żyją bardzo długo. Pod tym względem prześciga je tylko golec (Heterocephalus glaber) – gryzoń z rodziny kretoszczurów.
Ursonowate (Erethizontidae) – rodzina nadrzewnych gryzoni zwana „nadrzewnymi jeżozwierzami”.

Polecamy:

Podobne artykuły

Baza Dinozaurów

16 komentarzy

  1. Dzień dobry,mam nadzieję że wszyscy mieli wesołe święta (moje były takie jakie sobie wyobraziłem 🙂 ),byłem na wielomiesięcznej przerwie,przez ten cały czas pracowałem i wciąż pracuję 🙂 .

      1. Pracuję nad nową niszą dla dinozaurów które przetrwały wymieranie kredowe poprzez karłowatą posturę i odbudowały swoją dawną populację.Jest to też czas kiedy ssaki nie były wyższe niż 1 metr,dłuższe niż 1.5 metra oraz cięższe niż 80 gramów.W tym świecie dinozaury zaczęły nabierać charakterystyki współczesnych ssaków np.hadrozaury zaczęły nabierać charakterystyki wołowatych a zauropody zaczęły nabierać charakterystyki żyraf i słoni.Swoją sławę zyskały też pterozaury które zaczęły się znacznie ods iebie różnić,jedne zaczęły stopniowo przypominać ptaki,niektóre zostały przy swoim podstawowym planie ciała,a niektóre zeszły na ląd i zaczęły być coraz to bardziej podobne do współczesnych żyraf (tutaj inspirowałem się takimi pterozaurami jak Ketzalkoatl/Quetzalcoatlus i Hatzegopteryx).Ogólnie to w zasadzie dinozaury i pterozaury próbowały wszystkich metod na różnorakie nisze aby być przystosowanym do wszystkich możliwych „sposobów życia”.

    1. Czytasz w ogóle artykuły? Redakcjo to jest jakiś troll, usuwajcie jego głupie pytania, bo ma w drugim zdaniu artkułu napisane, że jeże nie są spokrewnione z jeżozwierzami a o to pyta.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button