DinozauryDinozaury drapieżneKreda

Mażungazaur (Majungasaurus)

Mażungazaur (Majungasaurus)

Kanibal i król Madagaskaru

Człowiekowi Zachodu trudno sobie wyobrazić, że miałby zjeść innego człowieka. Kanibalizm to od wielu lat temat tabu w naszym społeczeństwie. Świat zwierząt pokazuje jednak, że to zjawisko zdarza się do dzisiaj wśród naszych starszych braci, a być może miało miejsce już miliony lat temu, czyli w czasie, gdy ludzie nie byli jeszcze w planach Matki Natury. Jednym z takich kanibali mógł być bohater dzisiejszego artykułu – mażungazaur.

Klasyfikacja

  • Gromada: zauropsydy
  • Nadrząd: dinozaury
  • Rząd: dinozaury gadziomiedniczne
  • Podrząd: teropody
  • Rodzina: abelizaury
  • Rodzaj: mażungazaur
  • Gatunek: Majungasaurus crenatissimus
Mażungazaur (Majungasaurus)
Mażungazaur (Majungasaurus).

Datowanie

Szacuje się, że mażungazaury żyły na Ziemi od 70 do 66 mln lat temu, czyli pod koniec okresu kredowego. Wyginęły najprawdopodobniej podczas wielkiego wymierania kredowego.

Występowanie

Mażungazaur żył na dzisiejszej wyspie Madagaskar (już wtedy była to wyspa oddzielona od subkontynentu indyjskiego). W tamtym czasie na Madagaskarze panował klimat półpustynny, przeplatany okresami deszczowymi. Teropody te zamieszkiwały głównie tereny zalewowe, pokryte piaszczystymi dopływami rzecznymi.

Mażungazaur (Majungasaurus).
Mażungazaur (Majungasaurus) – czaszka.

Odkrycie

Po raz pierwszy mażungazaura opisał francuski paleontolog Charles Jean Julien Depéret. Znalezisko odkryte na północno–zachodnim Madagaskarze w roku 1896 obejmowało 2 zęby, pazur i kilka kręgów. Odkrycia dokonano w pobliżu rzeki Betsiboka. Współcześnie szczątki te znajdują się w Université Lyon I. Przez dłuższy czas błędnie je jednak klasyfikowano.

W ciągu kolejnych 100 lat odkrywano liczne fragmentaryczne szczątki tego teropoda. Wykopaliska miały miejsce w północno–zachodniej prowincji Mahajanga. Organizowali je francuscy kolekcjonerzy, ale wiele z wykopanych kości przekazano paryskiemu Muzeum Historii Naturalnej.

Prawdziwy przełom nastąpił w roku 1996, kiedy wykopano świetnie zachowaną czaszkę teropoda. Na szczycie czaszki znajdowały się grzebieniowate rogi. Odkrycie to spowodowało, że w roku 1998 przeklasyfikowano dinozaura z pachycefalozaurów do abelizauroidów.

Kolejne wykopaliska na Madagaskarze pozwoliły odkryć wiele innych czaszek, ale gorzej zachowanych. Ponadto udało się odnaleźć dziesiątki częściowo zachowanych szkieletów należących do osobników niedojrzałych oraz dorosłych. Z kości tych odtworzono niemal całego dinozaura (do tej pory nie odnaleziono tylko kości kończyn przednich, miednicy i ogona). Prace terenowe, w czasie których dokonano tych odkryć zakończono w roku 2007.

Mażungazaur (Majungasaurus).
Mażungazaur (Majungasaurus).

Charakterystyka

Wygląd

Na szczycie czaszki znajdowały się grube kości nosowe, róg oraz grzebienie. Podobne twory posiadał m.in. karnotaur. Podejrzewa się, że mogły one pełnić ważną rolę w walkach, ale są to jedynie teorie niepodparte mocnymi dowodami. Wydaje się jednak, że słaba struktura owych kości wyklucza używanie ich w bezpośrednich starciach. Prawdopodobnie natomiast róg na czole pełnił ważną rolę w czasie godów – trudno jednak stwierdzić, czy był on elementem dymorfizmu płciowego. Nie ma dowodów na to, że rogi rosły tylko u samców, choć u odkrytych osobników występowały różnice w budowie tych struktur.

Resztą ciała przypominał większość teropodów. Chodził na dwóch silnych nogach, ale nie ma pewności co do wyglądu kończyn przednich. Z pewnością były znacznie krótsze od kończyn tylnych. Od innych ablizaurów odróżniała go większa liczba zębów w górnej i dolnej szczęce.

Często przednie kończyny mażungazaura przedstawiane są jako niemal zanikowe.

Mażungazaur (Majungasaurus).
Mażungazaur (Majungasaurus).

Dieta

Większość teropodów posiadała długie i wąskie pyski, natomiast u abelizaurów (w tym mażungazaura) były one krótsze, szersze i wyższe. Podejrzewa się, że sposób zdobywania pokarmu przypominał współczesne kotowate. Oznacza to, ze mażungazaur mógł chwytać ofiarę i przytrzymywać aż ta zostanie pokonana. Taką strategię polowania potwierdza nie tylko kształt pyska, ale również szyja, która została wzmocniona mocnymi kręgami i ścięgnami.

Zęby w górnej szczęce były bardziej wytrzymałe od reszty. Dzięki temu, w czasie ataku na ofiarę, nie były narażone na wyrwanie.

Mażungazaur (Majungasaurus).
Mażungazaur (Majungasaurus).

Dinozaur – kanibal

Mażungazaur mógł polować na zauropody, ale na podstawie badań z 2007 roku odkryto, że żywił się również innymi mażungazaurami. Świadczą o tym ślady zębów na kościach, które były niemal identyczne jak te odkryte na kościach zauropodów będących ofiarami mażungazaurów. Takie same są wzory zębów, ich rozmiar a także odstępy międzyzębowe. Wiele wskazuje więc na to, że mażungazaur jadł przedstawicieli swojego gatunku.

Nie wiadomo jednak, czy aktywnie na nich polował czy tylko jadł ich zwłoki. Wskazówką do odkrycia odpowiedzi może być obserwacja smoków z Komodo, które czasem zabijają siebie nawzajem w walkach o padlinę. Po zabiciu rywala jaszczurki zjadają swego krewnego. Niewykluczone, że w podobny sposób zachowywały się mażungazaury i / lub inne teropody.

Mażungazaur (Majungasaurus).
Mażungazaur (Majungasaurus) – kanibal?

Szczegółowe dane/wymiary

Mażungazaur (Majungasaurus)

  • Długość ciała: 6-7 m, ale niektóre szczątki sugerują, że dinozaury te mogły mierzyć ponad 8 m; Holtz sugeruje, że mogły osiągać nawet 9 m
  • Szacowana waga: 1100 kg, ale większe osobniki mogły ważyć tyle co karnotaur, czyli ok. 1500 kg
  • Czaszka: 60-70 cm
  • Wysokość w biodrach: 2.0 – 2,5 m
  • Datowanie: 70,6-65,5 mln lat temu, późna kreda (mastrycht)
  • Występowanie: Madagaskar
Mażungazaur (Majungasaurus).
Mażungazaur (Majungasaurus).

Mażungazaur (Majungasaurus) – ciekawostki

  • Nazwa rodzajowa to połączenie słowa mahajanga (nazwa prowincji, w której odkryto te dinozaury) i sauros – „jaszczur”.
  • Na początku mażungazaur nazywany był Majungatholus, ale nazwa została zmieniona na starszą formę Majungasaurus.
  • Mażungazaur jest znany z kilku dobrze zachowanych czaszek oraz bogatych zbiorów kości. Z tego też powodu jest on jednym z najlepiej zbadanych teropodów z półkuli południowej. Należy przy tym wspomnieć, że są to kości osobników o różnych rozmiarach (młode i dorosłe).
  • Mażungazaur to do tej pory jedyny potwierdzony przypadek kanibalistycznego teropoda gadziomiednicznego. Niewykluczone jednak, że zjawisko kanibalizmu mogło występować u innych gatunków.
  • Mózg mażungazaura był mały w stosunku do masy ciała.
  • Mażungazaur był głównym tematem 5 odcinka miniserialu When Dinosaurs Ruled, prowadzonego przez Jeffa Goldbluma.
Indominus rex
W filmie Jurassic World indominus rex miał między innymi geny mażungazaura (Majungasaurus).

Polecamy


Baza Dinozaurów

34 komentarzy

  1. Witam
    Mam pytanie: Czy filmowym odpowiednikem welociraptorów z Jurassic World jest utahraptor czy deinonych ? Świetny artykuł , czekam na więcej 🙂

  2. Nick, myślę, że ani ten, ani tamten gatunek. Deinonych osiągał 3,4 metra i ważył 70 kg, utahraptor miał przeważnie 5-7 metra i ważył od 250-500 kg, filmowy ,,welociraptor” osiągał ok. 5 metrów i ważył nieco ponad 150 kilo, a przynajmniej tak wyczytałem

    1. Velociraptor z Parku Jurajskiego miał 3-4 metrów długości i 2 metry wzrostu i 68-136 kilogramów wagi. Raczej Deinonych był odpowiedzialny.

  3. To, że Mażungazaur był kanibalem, to nic dziwnego, już wcześniej odkryto wiele dinozaurów będących kanibalami, a nawet Dimetrodon, który jeszcze nie był dinozaurem, też był kanibalem.

  4. Jego kanibalizm powstał z tego powodu, że na Madagaskarze wymarło wiele gatunków roślinożerców i nie miał co jeść.

  5. Na trzecim zdjęciu jest przedstawiony karcharodontozaur!
    I dlaczego nie mogę wstawić emotikonów!!!!!!!!!

    1. Nie każdy dinozaur miał pióra – zauropody nie były opierzone. Teropody mogły mieć pióra i niekoniecznie wszystkie.

      1. Teropody miały na pewno miały pióra,zobacz se ,że znaleźli dinozaura z piórami w bursztynie,-(ogon Celurozaura).

    2. Zaawansowane teropody mogły mieć pióra. Ale jestem niemalże pewien że teropody prymitywne, jak herrerazaury lub ceratozaury piór nie posiadały

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button